Gazze'de su da hayat da tükeniyor

Prof. Dr. Mustafa Öztürk Independent Türkçe için yazdı

Gazze Şeridi'nde "sıradan" zamanlarda bile kronik su sıkıntısı yaşanıyordu. İsrail saldırıları sonrası içme suyu ve kanalizasyon altyapı sistemi çöktü / Fotoğraf: Hatem Musa-AP

Gazze normalde su ihtiyacını İsrail'den gelen bir boru hattı, Akdeniz'deki tuzdan arındırma tesisleri ve kuyular dahil üç çeşit kaynaktan sağlıyor.

Saldırıların ardından kanalizasyon sisteminde terfi merkezlerine ve içme suyu sistemlerine güç veren elektriğin yanı sıra, içme suyu da kesildi.

ABD Ulusal Bilim ve Tıp Akademileri tarafından hazırlanan bir raporda, yeterli sıvı alımı için erkeklerin günde yaklaşık 3,7 litre, kadınların ise yaklaşık 2,7 litre su içmeleri gerektiği belirtiliyor. 

Pek çok insan su olmadan birkaç günden fazla hayatta kalamayacağı biliniyor. 

Özellikle de çocuklar, yaşlılar ve sağlık sorunları olanlar gibi savunmasız gruplar hayatta kalamazlar.

Dehidrasyon (vücut içerisinde yeterli miktarda su bulunmaması durumu) baş dönmesine, yorgunluğa, kafa karışıklığına neden olabilir ve ciddi vakalarda organ yetmezliği ve ölüme yol açabilir.

Suya erişim aynı zamanda sanitasyon (temiz içme suyu, atık su ve kanalizasyonunun yeterli arıtımı ve bertarafı ile ilgili halk sağlığı koşullarını ifade eder) açısından da hayati önem taşıyor.

Temiz su eksikliği kolera ve dizanteri gibi enfeksiyonların yayılmasına yol açabiliyor. 

Columbia Üniversitesi'nden Firew, "kirli sulardan yayılabilen ishalli hastalıkların dünya çapında 5 yaş altı çocuklarda önde gelen ölüm nedeni olduğunu" söyledi.

Gazze'de yıllık su tüketimi yaklaşık 110 milyon metreküp.

Filistin Su İdaresi'ne göre, 2021'de Gazze suyunun yaklaşık yüzde 90'ı yer altı suyu kuyularından temin ediliyordu.

Su tedarikinin geri kalan yüzde 10'u tuzdan arındırma tesislerinden geliyor veya İsrail'in ulusal su şirketi Mekorot'tan satın alınıyor.
 

1.jpg
Gazze'ye sağlanan içme suyu kaynakları

 

Bunlardan ilki, yaklaşık 300 sondaj ve kuyu aracılığıyla yılda yaklaşık 85 milyon metreküpün pompalandığı kıyı akiferi.

Bu, Gazze Şeridi'ndeki tek su deposu ve nüfus artışı nedeniyle onlarca yıldır aşırı pompalandı.

Bu akifer, deniz suyu ve kanalizasyon suyu sızıntısı nedeniyle kirleniyor, dolayısıyla suyu içilebilir değil ve arıtılması gerekiyor.


İkinci bir kaynak ise uluslararası toplumun bağışları ve Filistin yönetimi ile işbirliği içinde kurulan üç deniz suyu tuzdan arındırma istasyonu.

Yılda yaklaşık 8 milyon metreküp su üretiyorlar ve normal zamanlarda Gazze Şeridi'nde yaklaşık 300 bin kişiye su sağlıyorlar.


Üçüncü su kaynak ise, İsrail ulusal su şirketi Mekorot'tan gelen su.

Filistin yönetimi bunun bedelini (İsrail'in Filistin bölgesine gönderilen ithal mallar için talep ettiği gümrük ücretlerinden otomatik kesinti yoluyla) ödüyor.

İsrail, Batı Şeria'daki su rezervlerinin (su kaynaklarının) yüzde 80'ini kontrol ediyor.

Elektriksizlik ve yakıtsızlıktan dolayı 300 adet kuyulardan su temin edilemiyor ve hasarlı boru hatları suyun pompalanması ve taşınmasını zorlaştırıyor.

Bir Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) sözcüsü CNN'e, "bazı insanların yüksek oranda tuzlu ve arıtılmamış kanalizasyon suyu kirlenmiş (karışmış) deniz suyunu içmeye başvurduğunu" söyledi.

Kuşatmadan bu yana Gazzelilerin deniz suyu içtiğine ve hastanelerin yaraları lağım suyuyla, kirlenmiş suyla temizlemeye zorlandığına dair haberler çıkıyor.

DSÖ, insanların kişi başına günde en az 50 ila 100 litre suya erişmesini öneriyor.

Birleşmiş Milletler (BM) raporuna göre, Gazze'nin ikinci önemli su kaynağı olan, deniz suyunu tuzdan arındıran 3 tesis, yakıt ve elektrik olmadığı için kapatılmış durumda.

Elektrik kesintisi ve yakıt teminindeki zorluktan dolayı Gazze su temininden olumsuz etkileniyor.

İnsanlar artık jeneratörlerle kuyulardan temin ettikleri kirli suyu kullanmak zorunda kalıyor, bu da su kaynaklı hastalık riskini artırıyor.

Yakıtın bittiği yerlerde bu da imkansız oluyor. 

Gazze'deki su kaynağının yaklaşık yüzde 90-95'i kirli ve insan tüketimi için uygun değil.

İsrail, Batı Şeria'dan Gazze'ye su aktarılmasına izin vermiyor.

Gazze'de toplamda 1,1 milyondan fazla insana hizmet veren 6 su kuyusu, 3 su pompa istasyonu ve 1 su deposunun saldırılar sonucu hizmet dışı kaldığı belirtildi.

Çoğu musluktan su akmıyor, musluklardan akan suyun ise yüzde 90'ı içilebilir kalitede değil.

2,2 milyon nüfusun çoğunluğu, şehirlerdeki özel içme çeşmelerinde ve kaplarda satılan veya dağıtılan özel tesislerde tuzdan arındırılan suya bağımlı.

Yalnızca küçük ve belirli bir sınıftaki insanlar şişelenmiş maden suyu satın alabiliyor.
 

Reuters.jpg
Gazzeli çocuklar, içmek için bidonlarını dolduruyor / Fotoğraf: Reuters

 

Çok az insan satın alınan arıtılmış suyla yıkanmaya gücü yetiyor.

Gazze'de insanlar yıkanmak için değil içmek için suya ulaşmaya çalışıyor.

İsrail ablukası altında Gazze Şeridi'nin su kaynakları kurudu ve çocuklar banyo yapamıyor.

BM, suya erişimi bir insan hakkı olarak kabul ediyor.

Mikroplu içme suyu insanları, özellikle çocukları, hasta eder, erken ölümlerine neden olur.

Temiz su eksikliği kolera ve dizanteri gibi enfeksiyonların yayılmasına yol açabiliyor.

Gazze Şeridi'ndeki su sistemleri savaştan büyük ölçüde etkilendi.

Gazze'de içme suyu tesisinin ve su şebekelerinin çalışmasının durdurulması ve saldırılar sonucu sistemin tahrip edilmesi sonucu Gazzeli temiz su tüketemiyor.

Gazze'de su tükeniyor.

Gazze'de hayat tükeniyor.

Gazze'de su eksikliği "patlamanın eşiğinde bir sağlık krizi"ne dönüştü.

Gazze Şeridi'nde "sıradan" zamanlarda bile kronik su sıkıntısı yaşanıyordu.

Gazze'de saldırılar sonrası içme suyu ve kanalizasyon altyapı sistemi çöktü ve aktif hale getirilmesi için ciddi çalışmaların ve yatırımların yapılması gerekir. 
 


Kanalizasyon sisteminin ve terfi merkezlerinin çöktüğü yerlerdeki atıksular, sıcaklığında etkisiyle, insan sağlığı için tehlikeli koku kirliliği oluşturur ve hastalık yapıcı mikroplarla salgın hastalığı başlatır. 
 

Videonun tamamını şuradan izleyebilirsiniz: "İçme suyu yok": Video, CNN muhabirinin Gazze'deki yaşam durumunu gösteriyor
 

Arıtılmayan atıksular Akdeniz'i kirletiyor.

Gazze halkı çaresizlik içinde, denize kıyısı olan kıyı kesimlerinde kuyu kazıyor.

Kirli yeraltı suyunu içmeye zorlanan Gazze'deki binlerce Filistinli, su kaynaklı hastalıklara yakalanma riskiyle karşı karşıya.

Bölge sakinlerinin çoğu, Gazze'nin kanalizasyon ve deniz suyuyla kirlenmiş tek yeraltı suyundan gelen tuzlu musluk suyuna güveniyor.

DSÖ, akifer suyunun yaklaşık yüzde 96'sı içilemez olarak kabul ediliyor.

İsrail Gazze'yi kuşattıkça su kaynakları azalıyor.

Gazze'nin temiz su krizi korkunç boyutlarda.
 

3.JPG
Bidonlarını doldurmaya çalışan Gazzeli çocuklar / Kolaj: Independent Türkçe

   

İçme ve atıksu altyapı sisteminin tahrip olduğu Gazze'de altyapıyı iyileştirmek hem ciddi zaman alacak hem de yüksek bedel gerekecektir. 

Gazze'ye deniz suyundan içme suyu üretecek pratik ve ekonomik seyyar su arıtma cihazları gönderilmeli.

 

 

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir. 

© The Independentturkish

DAHA FAZLA HABER OKU