Yeni bir araştırmaya göre, dev dalgaları 20 metreye yaklaşan bir mega tsunami, 8 bin yıl önce Kuzey Avrupa'nın büyük bölümünü sular altında bıraktı ve Taş Devri Britanya'sının nüfusunda muazzam bir düşüşe yol açtı.

York Üniversitesi'nden araştırmacılar, devasa tsunaminin Norveç yakınlarında gerçekleşen, Storegga kayması diye bilinen bir sualtı heyelanından kaynaklandığını ve Britanya'nın kuzeyinde büyük bir nüfus düşüşünün yaşandığı bir döneme denk geldiğini söylüyor.

Önceki araştırmalar, bu dönemde Britanya'nın kuzeyinde yaklaşık bin kişilik küçük bir nüfus bulunduğunu ve bu büyüklükteki dev bir tsunaminin bu Taş Devri kıyı topluluklarını harap etmiş olabileceğini öne sürüyordu.

Arkeolojik kayıtlar, kuzeybatı Avrupa'da yerleşim yerlerinin sayısının bu dönemde aniden azaldığını gösterirken, bu durum kıta genelinde sıcaklıkların hızlı ve sürekli düşmesiyle de ilişkilendirilmişti.

Ancak yakın zamanda Journal of Quaternary Science dergisinde yayımlanan yeni çalışma, Storegga tsunamisinin de yaklaşık 8 bin 120 ila 8 bin 175 yıl önce yaşanan bu muazzam nüfus düşüşüyle aynı döneme denk geldiğine işaret ediyor.

Bilim insanları, Norveç'in batı kıyılarının açıklarındaki devasa heyelanın 2 bin 400 ila 3 bin 200 kilometreküp tortuyu yerinden oynattığını, İngiltere'nin kuzeyinde yaklaşık 3 ila 6 metre yüksekliğe ulaşan dalgaları tetiklemiş olabileceğini ve 20 metrenin üzerindeki dev dalgaların İskoçya anakarasının kuzeyindeki Shetland Adaları'nı vurduğunu söylüyor.

ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi'ne göre, 230 binden fazla kişinin ölümüne yol açan 2004 Hint Okyanusu tsunamisinin maksimum yüksekliği yaklaşık 51 metreydi.

Yeni çalışmada araştırmacılar tsunaminin bilgisayar simülasyonlarını gerçekleştirerek, dev dalgaların nüfusun azalmasına ve bu dönemde oluşan tortu birikintilerine katkıda bulunup bulunmadığını ya da diğer faktörlerin daha önemli roller oynayıp oynamadığını değerlendirdi.

Simülasyonlar, Taş Devri Britanya'sındaki Howick antik alanındaki tortu birikintilerinin tsunami tarafından oluşturulmuş olabileceğini ancak bunun sadece dalgaların yüksek gelgit sırasında vurması durumunda mümkün olduğunu gösteriyor.

Kuzey Pasifik gibi tsunamiye eğilimli bölgelerdeki geçmiş balıkçı toplumları tsunamilere karşı biraz direnç göstermiş ve daha yüksek yerlere çıkmış olsalar da araştırmacılar bunun "tsunamileri yaşamayan ve deniz çekilirken tehlikenin farkına varamayan" Britanya'daki Taş Devri insanları için geçerli olamayacağından şüpheleniyor.

Simülasyondan yola çıkan bilim insanları, tsunami nedeniyle yüksek sayıda ölümlerin yanı sıra eski insanların hayatta kalmak için ihtiyaç duydukları temel kaynakların zarar görmesinden kaynaklanan dolaylı etkilerin de olabileceğinden şüpheleniyor.

Araştırmacılar çalışmada, "Howick'te tsunaminin etkisinin, potansiyel olarak felakete yol açan doğrudan ölümlerin yanı sıra hayatta kalanlar için kaynak mevcudiyeti üzerindeki uzun vadeli sonuçlarıyla şiddetli olduğu gösterildi" diye yazdı.

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir. 

https://www.independent.co.uk/news

Independent Türkçe için çeviren: Çağatay Koparal