Biden-Cinping zirvesi: Pragmatik sakinlik

Doğu ile Batı arasındaki mücadelede, Aristotelesçilik'e karşı bir kez daha kazanan Konfüçyüsçülük oldu

ABD Başkanı Joe Biden ve Çin Devlet Başkanı Şi Cinping Kaliforniya'da / Fotoğraf: AP

Tüm dünya, Kaliforniya'daki Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC) Zirvesi'nin oturum aralarında Çin Devlet Başkanı Şi Cinping'in ABD Başkanı Joe Biden ile görüşmesini bekliyordu.

Ancak dört saatlik diyaloğun sonucunda ABD Başkanı Joe Biden, belki de farkında olmadan, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping'i daha önce de yaptığı gibi 'diktatör' olarak tanımladı.

Bu sefer bir gerekçe de ekledi:

Çünkü bizimkinden tamamen farklı bir hükümet sistemine dayalı komünist bir devleti yönetiyor.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Kaliforniya Zirvesi, herhangi bir sürprizi önlemek ve iki ülkenin ya da iki adamın çıkarına olmayacak herhangi bir gerginlikten kaçınmak için Washington ile Pekin arasında yalnızca geçici bir sükûnet anlaşması mıydı?

ABD içinde bu görüşmeyi izleyenlerin olduğu açık. Zira Biden, arka planda Çinlilerle uzun süredir ilişki içinde olan bir isim.

Bu durum Temsilciler Meclisi eski Başkanı Cumhuriyetçi Newt Gingrich'in Fox News'te görüşmeyi "bir bordro memurunun, tüm ABD'lilerin zararına olacak şekilde zenginleşmesine katkıda bulunduğu ailenin reisiyle görüşmesine" benzetmesine sebep oldu.

Gingrich'in bu benzetmedeki maksadı, Biden'ın Obama'nın yardımcısı olması nedeniyle doğrudan veya oğlu Hunter aracılığıyla Cinping hükümetiyle şüpheli mali ilişkilere bulaştığını belirtmekti.

Gingrich'e göre bu da onu "yabancı bir gücün gizli ajanı ve ABD'nin en büyük jeopolitik düşmanı" yapıyor.

Bunlar, bazılarının aşırı sağcı olarak tanımladığı Cumhuriyetçi bir siyasetçinin duyguları gibi görünmüyor.

Daha ziyade Biden'a şüpheyle yaklaşan milyonlarca ABD'liyi kapsıyor. Kuşkusuz bu durum, 2024 başkanlık seçimlerinin dinamiklerini etkileyecek.

Acaba Başkan Biden'ın, Çin'le özdeşleşmeye yönelik her türlü suçlamayı geri püskürtmek için şu ya da bu şekilde düşmanca bir ton taşıyan açıklamalarla Cinping ile görüşmeyi engellemeye çalışmasının nedeni bu mu?

Biden, görüşmenin arifesinde katıldığı bir seçim etkinliğinde, Çin'in gerçek sorunları olduğunu belirterek şunları söyledi:

Başkan Cinping, dünyada ABD liderliğinin nasıl yeniden kurulabileceğinin bir başka örneği. Zira onun gerçek sorunları var.


Biden'ın Amerikan üstünlükçü dili, özellikle son dönemde bocalayan Çin ekonomisinin geleceğine yönelik iç tehditleri de bünyesinde taşıdığı için bir seçim propagandası aracı gibi görünüyor.

Kaliforniya Zirvesi'nden saatler önce Pekin'deki rakamlar, ekonominin Kovid-19 salgınının patlak vermesini takip eden yıllarda zorluklarla karşı karşıya kalmasının ardından ekim ayı başında Çin'in sanayi üretiminde büyüme ve perakende oranlarında beklentilerin ötesinde bir artış olduğunu gösterdi.

ABD'liler, eski Başkan Donald Trump'ın ifadesiyle Kovid-19'un "Çin virüsü" olduğunu düşünüyor.

Dört saatlik toplantının sonucu, en iyi ihtimalle, üzerinde anlaşmaya varılan bir zamanda, "Tukidides Tuzağı" olarak tanımlanan bir sonraki çatışmaya doğru kaçınılmaz çöküşü önleyen geçici sükûnet gibi görünüyor.

Bu dönemde ABD'nin Ukrayna'dan Gazze'ye kadar sahada yeterince askeri ve siyasi krizi, İran ve Hizbullah tehditleri var. Dolayısıyla Çinliler en önemli hayati dosyalarından birine hâkim oldular.

Tayvan meselesi toplantı masasındaki son başlıktı. Duyumlar, Cinping'in de bu konuyu iki taraf arasında küresel savaşı ateşleyebilecek müzakere edilemez bir konu olarak değerlendirirken kategorik göründüğünü gösteriyor.

Washington, Tayvan'ı Çin'in yanında bir hançer olarak gördüğü ve ayrılıkçı eğilimleri desteklediği için hâlâ manevra yapıyor.

Ancak zamanlama, özellikle Demokratlar için endişe verici ve kafa karıştırıcı olan bir başkanlık seçimi yılında, propaganda için doğru görünmüyor.

Ancak Biden yönetiminin bu tutumu ABD'lileri rahatsız ediyor. Çünkü ABD'lilerin çoğu Çin'in Pasifik Okyanusu sularındaki arktik varlığını genişletmeye çalıştığına inanıyor.

Bu doğru ve Pekin'le ilişkiler ortamının bir tür yeni soğuk savaşa dönüşmesini temsil ediyor. ABD'lilerin görüşlerine göre Washington'un Biden yıllarında aradığı AUKUS ve QUAD gibi ortaklıklar Çinlileri caydırmakta yetersiz görünüyor.
 


Son dönemde ABD halkının çoğunluğu, Çin'in dolaylı da olsa ABD'ye karşı başlattığı gizli savaşın ve bunu Biden yönetimi ile gelecek yönetimler üzerinde korkutucu bir baskı kartı olarak kullanmasının büyük tehlike olduğunu sezdi.

Peki, ya buna ne demeli?

ABD'lilerin Çinlilere yönelik korkuları, özellikle Çin'in büyüyen nükleer cephaneliğine ilişkin mevcut ve gelecekteki çatışma niyetlerini yansıtan raporların ardından, her geçen gün artıyor.

Biden dönemindeki ilk ABD ulusal güvenlik stratejisinin, Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etmesine rağmen, Çin'i ABD'nin stratejik düşmanlarının zirvesine yerleştirmesi, Moskova'yı geçici bir tehdit olarak görmesi ve Çin'in ise 'gelecek gazabı' olması tesadüf değildi.

Kaliforniya Zirvesi'ndeki pragmatiklik Cinping'in kendisini de kapsıyor. Cinping, Avrupa Dış İlişkiler Konseyi'nde jeo-ekonomi alanında kıdemli bir analist olan Agathe Demarais'i, "toplantının optiği" olarak adlandırdığı konuya odaklanmakla görevlendirmek istiyor.

Yani Cinping toplantıyı, ABD tarafının Washington'daki görüşü farklı olsa bile Çin'in görüşlerine saygı duyduğunu ve takdir ettiğini, Çin vatandaşlarına göstermek için kullanmak istiyor.

Bu toplantıdan gerçek bir yararlanıcı var mı?

Yakın zamanda Çin'de iyi karşılanan, orada Cinping ve üst düzey liderlerle görüşen ve Çin Devlet Başkanı ABD'ye geldiğinde onu havaalanında karşılayan kişinin Kaliforniya'nın parlak Demokrat Valisi Gavin Newsom olduğunu biliyoruz.

Newsom, Demokratların bir sonraki adamı ve yaklaşan seçimlerden herhangi bir nedenle çekilmesi halinde Biden'ın yerine geçebilir ve Çinli bir dost olabilir.

Doğu ile Batı arasındaki mücadelede, Aristotelesçilik'e karşı bir kez daha kazanan Konfüçyüsçülük oldu.

 

 

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir. 

Şarku'l Avsat

DAHA FAZLA HABER OKU