Çin'deki bir araştırma ekibi, yüksek oranda maymun kök hücrelerinden türetilen hücreleri içeren bir maymunun canlı doğduğunu bildirdi.

Dünyada ilk diye nitelenen çalışma sayesinde dünyaya gelen maymun kimerası, aynı türün genetik açıdan farklı iki embriyosundan alınan hücrelerden oluşuyor.

Kimeralar üzerinde çalışan biyologlar uzun süredir şu sorunun peşinde: Aynı bedende iki farklı DNA mümkün mü?

Birden fazla genotipe sahip hücre veya dokuların bir arada canlılıklarını devam ettirebilmesine kimera adı veriliyor. Diğer bir deyişle bir hayvan kimerası, ikiden fazla bireyden gelen hücrelerden oluşan tek bir organizma.

Bu biyolojik yapılar, adını Yunan mitolojisinde tek bir vücutta çeşitli canlıların uzuvlarına sahip olan ve ağzından ateş püskürten bir yaratıktan alıyor.

Çinli araştırmacıların duyurduğu canlı doğan maymun kimerası bu alanda devrim niteliğinde. Zira daha önce bu alanda çeşitli deneyler yapılsa da şimdiye dek primatlarda canlı doğum gözlemlenmemişti.

Çin Bilimler Akademisi'nde görev alan, ve araştırma ekibine liderlik eden Zhen Liu, "Bu, uzun zamandır peşinde koşulan bir hedefti" diye konuştu:

Bu çalışma, nörolojik hastalıkların yanı sıra diğer biyotıp çalışmaları için daha işlevli maymun modelleri üretmemizi sağlayabilir.

Kimeralar, yalnızca aynı türden canlılardan oluşmak zorunda değil. Örneğin insan ve başka bir hayvanın kimerası da üretilebilir.

Nitekim Çin'deki bir laboratuvarda çalışan başka bir bilim insanı ekibi, 2019'da dünyanın ilk insan - maymun kimerası embriyosunu oluşturduklarını duyurmuştu.

Hayat kurtaran nakiller için bu hayvanları kullanarak organ üretmek isteyen araştırmacılar, her türden dokuyu ortaya çıkarma imkanına sahip olan insan kök hücrelerini bir maymun embriyosuna enjekte etmişti.

Ancak deney çeşitli etik sorunlar nedeniyle burada bırakılmış ve söz konusu maymun hiçbir zaman dünyaya gelmemişti.

Yeşil gözlü ve parmak uçları parlıyor

Hakemli bilimsel dergi Cell'de yayımlanan son çalışmada dünyaya gelişi anlatılan maymun kimerası, Latince adı Macaca fascicularis olan iki uzun kuyruklu makaktan üretildi.

Çalışmada genetiği farklı iki döllenmiş yumurtanın pluripotent kök hücreleri (gelişimin ileri aşamalarında farklılaşarak tüm hücre tiplerine dönüşebilen kök hücreler) embriyolara nakledildi.

Deneyde kullanılan embriyolardan biri gelişimini tamamlayamadı. Bir diğer embriyodansa canlı bir maymun doğdu. Ekip bu iki fetüsün de büyük ölçüde kimerik olduğunu ve vücutlarının her yerinde söz konusu kök hücrelerden oluşan hücrelerin yer aldığını doğruladı.

Canlı doğan erkek maymunun beyin, kalp, böbrek, karaciğer ve gastrointestinal sisteminin dışarıdan gelen kök hücreleri içerdiği saptandı.

Ekip bu saptama için embriyolara enjekte edilen pluripotent kök hücrelerin yeşil floresan proteinden etkilendiğinden emin oldu. Bu da söz konusu hücrelerin floresan ışıkta yeşil görüneceği anlamına geliyordu.

Sonunda maymunun gözlerinin yeşil, parmak uçlarınınsa sarımsı bir renk aldığı görüldü.

Dikkatlice tasarlanmış bu embriyolar dişi makaklara nakledildiğinde, yalnızca 6 canlı doğum gerçekleşti. Bilim insanları diğer 5 maymunun kimera özellikleri sergilemediğini söylüyor.

Independent Türkçe, Science Alert, EurekAlert

Derleyen: Çağla Üren