Dünya genelinde olduğu gibi Türkiye'de de kızamık vakaları yükselişe geçti.

Özellikle İstanbul'da kızamık hastalığındaki artışın endişe verici boyuta ulaştığı ve 2 çocuğun yaşamını kaybettiği ifade ediliyor.

İstanbul Tabip Odası (İTO) yönetimi, Avrupa'daki olgu sayılarına göre Türkiye'nin, bir bölümü bu kıtada yer alan Rusya ve Tacikistan'dan sonra 457 vaka ile üçüncü sırada bulunduğunu ifade etti.

Sağlık Bakanlığı'nın Türkiye'deki kızamık vakalarının güncel durumuna ilişkin bilgi paylaşımı yapmasına yönelik beklenti katlandı.

"Kızamık, bulaşıcılığı ve ölümcüllüğü yüksek olsa da aşıyla korunulabilecek bir hastalık"

Çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanı Doç. Dr. Sevil Bilir, kızamık vakalarının yeniden görülmesinin ana sebebinin aşı karşıtlarının artması olduğunu söyledi.

Bilir, yalnızca Türkiye'de değil, pandemi etkisiyle aşıyı reddeden aile sayısının dünya genelinde de arttığını kaydetti.

Kızamık için "bulaşıcılığı ve ölümcüllüğü yüksek olsa da aşıyla korunulabilecek bir hastalık" diyen Bilir, aşısızların oranı arttıkça aşıyla korunulan hastalıklardaki vakaların bir miktar yükseldiğini belirtti.

"Düzensiz göçe maruz kalan kişiler sağlık hizmetine zor ulaşıyor"

Bilir'e göre kızamık vakalarının artışındaki bir diğer etkenin ise düzensiz göç. Zira bu duruma (düzensiz göç) maruz kalan kişiler sağlık hizmetine zor ulaşabiliyor. 

Bu nedenle insanları aşısız kalabildiğini aktaran Bilir, bu kişilerin toplu yaşama mecburiyetlerinin de vakaların daha kolay yayılmasına neden olabildiğini kaydetti.

Ancak Bilir, Türkiye özelinde sayı vermenin mümkün olmadığını ve Sağlık Bakanlığı'nın detaylı bir güncel veri paylaşımına ihtiyaç duyulduğunu vurguladı. 

Doç. Dr. Sevil Bilir / Fotoğraf: Hisar International Hospital

"Aşı olmayanlar, tedbir alanları da riske atıyor"

Aşı olmayanların sadece kendileri değil, tedbir alanları da riske atabildiğine dikkati çeken Bilir, DSÖ'ye göre sadece 2021'de 25 milyon kişinin kızamık aşısında birinci doza, 15 milyon kişinin ise ikinci doza ulaşamadığını söyleyerek, "Etrafta çok sayıda aşısız, korunmasız çocuk var. Bu durum hem kendileri hem de aşı olmuş grup için de risk. Aşı bir dozda yüzde 93, iki dozda yüzde 97 koruyor. Dolayısıyla 100 kişiden 3'ü yeterli anitkor üretemeyebiliyor. Aşısızların, hastaların oranı artarsa o grup da bundan etkileniyor" diye konuştu. 

Kızamık semptomları ve sonuçları

Doç. Dr. Bilir'in verdiği bilgilere göre kızamık, solunum yoluyla hızla şekilde bulaşıyor. Hastalık; kırmızı döküntü, burun akıntısı, ateş, öksürük, halsizlik, boğaz ağrısı, gözlerde iltihaplanma ve şişme, hassasiyet gibi semptomlarla kendini gösteriyor.

3 - 4 gün sonra yaygın kızarıklık oluşuyor. Saçtan kulak arkasından aşağıya doğru iniyor, aileler bu aşamada hastaneye geliyor. 40 dereceyi bulabilen ateş ve vücutta kırmızı döküntü oluşabiliyor.

Belirtiler başlamadan önce de kişi bulaştırıcı olduğundan özellikle kalabalık ortamlarda yaşayanların çok daha fazla dikkat etmesi şart.

Hastanın bunu başkalarına bulaştırmaması için 7-10 gün izole kalması gerekiyor. 

Bazı organlarda yetersizliğe dahi neden olabiliyor. Klinik tablosunda akciğer ve kulak enfeksiyonuna, gözde vitamin eksikliği varsa körlüğe, nadiren de olsa beyindeki bazı dokuların enflamasyonuna neden olabiliyor. Sekel bırakabiliyor. Ölüme neden olabiliyor.

Kızamık aşısı 12. ay ile 48. ayın bitiminde uygulanıyor

Sağlık Bakanlığı'nın takvimine göre kızamık aşısı, bebeklere 12. ayın bitiminde ve 48. ay bitiminde olmak üzere iki doz şeklinde uygulanıyor. 

Ancak Sevil Bilir'in aktardığına göre kimi zaman 9. ayda ek bir doza ihtiyaç duyulabiliyor.

Ufak bebeklerde annelerinden geçen antikorların 6 ay koruyuculuğu bulunduğunu ancak 6-12 ay arasındaki boşlukta hastalığa biraz daha açık hale geldiklerini aktaran Bilir, "Bir yaşında küçük bebekler komplikasyona daha açık ve riskli. Bu nedenle daha iyi korunmaları gerekli. Anne sütü almak enfeksiyonlarla savaşmak için olumlu. Dünya genelinde 100 binden fazla çocuğun öldüğü tahmin ediliyor. Ölümler ağırlıklı olarak gelişmemiş, az gelişmiş ülkelerde görülüyor. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre Türkiye, Avrupa'da en yüksek vaka görülen ikinci ülke. Bu oldukça dikkat çekici" ifadelerini kullandı. 

Özellikle sosyal medyadaki yanlış bilgilendirme ve dezenformasyonun artığını belirten Bilir, çocuklarına aşı yaptırmak istemeyen aileleri ikna etmeye çalıştıklarını ancak onların sosyal medyada kimi paylaşımlara inanmayı seçebildiğini ve özellikle toplum sağlığını tehdit edici videoların yayılmasının durumu zorlaştırdığını kaydetti.

"'Aşı otizmli yapıyor' diye yalan yanlış bilgiler yayılıyor"

Çocukları korumanın yolunun uzun yıllardır bilinen aşıyla mevcut olabildiğini ancak internette "aşı otizmli yapıyor" şeklinde yanlış bilgilerin karşılarına çıktığını dile getiren Doç. Dr. Bilir, "Bu durumu destekleyen bilimsel bir veri yok. Gönlümüz rahat bir şekilde kızamık aşısı öneriyoruz. Biz de güvenli bir şekilde çocuklarımıza yaptırıyoruz. Siz de aksatmadan yaptırın" çağrısında bulundu.

Fotoğraf: AA

DSÖ: 2021'de 128 bin kızamık kaynaklı ölüm meydana geldi

Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) 2 hafta önce açıkladığı verilere göre kızamık aşısı sayesinde 2000 ile 2021 yılları arasında 56 milyon ölüm önlendi.

Güvenli ve uygun maliyetli aşının varlığına rağmen, 2021'de dünya çapında yaklaşık 128 bin kızamık kaynaklı ölüm meydana geldi. Bunların çoğunu aşılanmamış ya da 5 yaşın altındaki az aşılanmış çocuklar oluşturdu.

2021'de dünyadaki çocukların yaklaşık yüzde 81'i, 2008'den bu yana en düşük seviyeye gerileyen, rutin sağlık hizmetleri aracılığıyla birinci yaşına kadar tek doz kızamık aşısı oldu.

Kızamık en çok hangi ülkelerle görülüyor?

Özellikle Afrika ve Asya'nın bazı bölgelerinde hâlâ yaygın durumda olan kızamıktan ölümlerin ezici çoğunluğu, kişi başına düşen gelirin düşük olduğu veya çocuklara aşı yaptırma mücadelesini sürdüren zayıf sağlık altyapısına sahip ülkelerde meydana geliyor.