İsrail, Gazze Şeridi'nde belirlediği savaş hedefleri arasına Philadelphia ekseni (Selahaddin Ekseni) ve Refah geçiş bölgesini dahil etmedi. Ancak bu konu son zamanlarda gün yüzüne çıktı. Bu bölge üzerinde İsrail'in güvenlik kontrolünün gerekliliği hakkında birden fazla kez konuşan Başbakan Binyamin Netanyahu liderliğindeki İsrailli yetkililerin birçok konuşmasının ana odağı haline geldi.
Selahaddin Ekseni, kuzeyde Akdeniz'den güneyde Kerem Şalom geçişine kadar Gazze Şeridi ile Mısır arasındaki sınırda 14 kilometre uzanıyor. Savaş Konseyi üyelerinin İsrail Başbakanı'nın Hamas Hareketi tarafından kontrol edilen Refah kapısı dahil bölgenin geleceğine ve ilişkin yanıtlardan kaçtığı yönündeki suçlamaları üzerine bu durum İsrailli politikacılar arasında bir tartışma konusu haline geldi.
Mısır, İsrail'in 1979'da imzalanan barış anlaşması ve 1995'te bölgenin güvenli bir bölge olarak kalacağının kabul edildiği Oslo II Anlaşması ile silahlandırılan Philadelphia Ekseni üzerindeki kontrolünü reddediyor.
Bu eksen, İsrail'in 2005'te Gazze Şeridi'nden "çekilme" olarak bilinen bir hareketle çekilmesinden önce, İsrail'in kontrolü ve koruması altına alınmasından sonra, Mısır-İsrail barış anlaşması uyarınca bir tampon bölgeyi temsil ediyor.
Aynı yıl İsrail, Mısır'la, her iki tarafın da bölgedeki askeri varlığını sınırlayan barış anlaşmasını iptal etmeyen veya değiştirmeyen "Philadelphia Protokolü" adı verilen bir protokol imzaladı ancak Mısır'ın, terörle ve sızmayla mücadele için polis gücü olarak Gazze sınırına 750 asker konuşlandırmasına izin verdi.
Anlaşmazlıklar ve görüşler
İsrail Yayın Kurumu, İsrail Savaş Konseyi üyesi Benny Gantz'ın Netanyahu'ya bir talep listesi gönderdiğini ve Philadelphia Ekseni meselesi de dahil olmak üzere bunlara hızlı yanıt istediğini aktararak, Gantz’ın bu bölgenin işgal edilmesi fikrini pek desteklemiyor gibi göründüğüne değindi.
Gantz, "Gazze'deki savaşın bitiminden sonraki gün" meselesinin tartışılması ve Refah geçişi ve Philadelphia ekseni de dahil olmak üzere tüm detayları üzerinde anlaşmaya varılması çağrısında bulundu.
Gözlemciler, Gazze'de ertesi günün meselesi ve Gazze’deki işlerin nasıl yönetileceği de dahil olmak üzere bir dizi konuda Netanyahu ile anlaşmazlıkların devam etmesi halinde Gantz'ın savaş konseyinden çekilmesini bekliyor.
İsrail Güney Komutası eski Generali Dan Harel, “Gazze Şeridi'nde silahlanma konusunda olup bitenleri kim kontrol etmek istiyorsa, Philadelphia eksenini de kontrol etmeli” ifadelerini kullandı.
Harel, “Ortada çok tehlikeli bir ikilem var, herkes Gazze'deki eksen kontrol edilmediği takdirde Hamas'ın geri dönme ve kendini iyileştirme yeteneğinin çok yüksek olacağının farkında” dedi.
Askeri analist, emekli Tümgeneral Vasıf Erikat, İsraillilerin kafasının karışık olduğuna değinerek, “Savaşın hedeflerine ulaşılmaması nedeniyle ne istediklerini bilmiyorlar”, diyerek bu nedenle Philadelphia Ekseni sorunu ve diğerleri gibi yeni sorunların otaya çıktığını aktardı.
Erikat, İsrail'in daha fazla kuvvetinin Gazze Şeridi'nden çekilmesi "kafa karışıklığının ve başarısızlığın kanıtı” dedi.
Kargaşa
Siyasi analist Hani el Mışri, İsrail siyasi arenasının çatışma ve kafa karışıklığına tanık olduğuna inanıyor. Mışri açıklamasında, “Kaos ve kafa karışıklığı var ve savaş konseyi üyeleri Netanyahu'ya savaş planlamasıyla ilgili kararları ertelemeyi bırakması çağrısında bulunuyor” ifadelerini kullandı.
Mışri, Savaş Konseyi üyelerinden, savaş hedeflerinin yeniden değerlendirilmesi ve geçtiğimiz aylarda yaşananları dikkate alan güncellenmiş bir versiyonun sunulması yönünde çağrılar olduğuna dikkat çekti.
Analist Mışri, “Netanyahu'nun tek isteği iktidarda kalmak, onun için başka hiçbir şeyin önemi yok. ABD yönetiminin, hatta aralarında Savunma Bakanı Yoav Galant'ın da bulunduğu hükümet koalisyonundaki müttefiklerinin hiçbir tavsiyesini dinlemiyor. Aralarındaki tek anlaşma savaşın devam etmesi” dedi.
Mışri, İsrail Genelkurmay Başkanı Herzi Halevy'nin dün, ordunun Gazze'de başardıklarına zarar vermemek adına savaş için nihai hedeflerin belirlenmesi çağrısında bulunurken ki söylediklerine dikkat çekti.
Hafta sonu Netanyahu, Hamas hareketini izole etmek için Mısır sınır bölgesini kontrol etmenin savaşın hedeflerinden biri olduğunu ifade ederek, Philadelphia eksenine aktarılması da dahil olmak üzere birçok seçeneğe değindi ancak kararın henüz alınmadığını vurguladı.
Mısır reddediyor
Mısır Dışişleri Bakanlığı, Mısırlı yetkililerin Gazze Şeridi ile sınırlarını "tamamen kontrol ettiğini" doğruladı.
Resmi bir Mısırlı güvenlik kaynağı AWP’ye, Mısır’ın, Gazze Şeridi'ne silah kaçakçılığını durdurma bahanesiyle İsrail'in Philadelphia eksenini kontrol etmesine izin vermeyeceğini, ülkesinin Gazze ile sınırlarını tam olarak kontrol edebildiğini aktardı.
Kaynak, “Gazze Şeridi sınırının kontrolü Mısır'ın sorumluluğunda ve barış anlaşması İsrail'in Philadelphia ekseninde askeri hareketler yapmasını engellemektedir ve Mısır buna izin vermeyecek” dedi.
Hamas liderlerinden Usame Hamdan önceki gün ajansla yaptığı röportajda Philadelphia ekseninin kontrol edilmesi konusuna değindi ve bunu "Mısır egemenliğine yönelik bir saldırı ve ona karşı doğrudan bir saldırı" olarak değerlendirdi.
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
