Ekonomi yönetiminin son 6 ayda atmış olduğu adımlar neticesinde 2024 yılından 3 grup beklentisi var.
Birinci grupta; enflasyonun yılın ortalarına doğru düşeceğini ve rezervlerinin de artacağını bekliyor.
Enflasyonun yılın ortalarına doğru düşmesi pek mümkün gözükmüyor.
Çünkü enflasyon hem arz enflasyonu hem talep enflasyonundan besleniyor.
Siz talep enflasyonunun para politikalarıyla baskı altına alabilir, kısabilirsiniz ama arz enflasyonu devam ediyor.
Özellikle son sıralarda, ülkemiz civarında ve dünyada küresel ticaret üzerine yapılan çalışmalar, küresel ticaret hatlarının değişmesi, tedarik zincirlerinin kırılması, enflasyonu daha da azdıracaktır.
Ve enflasyonun artması maliyetleri etkileyecek, maliyet enflasyonu doğuracak; bu da fiyatlara doğrudan etki edecektir.
Yani enflasyonun bırakın yılın ortasında inişe geçmesini, enflasyonun sürekli olarak bu konjonktürde artacağını öngörebiliriz.
Rezervlerin artışı ise, bu tamamen bir sistem meselesidir.
Mevcut sistem içerisinde rezervlerin artırılması demek, aynı zamanda borçlarınızın artırılması; siz borçlanacaksınız demektir.
Burada Swapları da işin içerisine katarak net rezervler üzerinden yorum yapmak gerekiyor.
Brüt rezervler…
Biri size emanet para bıraksa rezerve artar ama o para sizin değildir.
Rezervlerin artırılmasını beklemek tamamen uygulamış olduğunuz ya da uygulanan "yüksek faiz-düşük kur" politikasının neticesi olarak görülebilecek olan bir şeydir.
Burada mevcut brüt rezervler üzerinden yorum yapacaksak, evet, olabilir ama net rezervlerin artacağını düşünmüyoruz.
İkinci grup beklenti ise;
"KKM'ler son bulacak."
"KKM'de artık büyük bir çıkış bekliyoruz."
Tamam, KKM'de (kur korumalı mevduat) çıkış bekleyebiliriz, zaten KKM'nin hareketi tamamen idarenin alacağı kararlara bağlıdır.
Siz insanların sözleşmelerini ya da mevduatları yenilemeyeceksiniz, eğer KKM'yi bozarsa daha yüksek mevduattan daha yüksek faiz vereceğinizi teklif edeceksiniz… Dolayısıyla KKM doğal olarak çözülür.
Bu çözümlerin artacağını beklemek doğal bir şeydir.
Zaten bu, idarenin tasarrufunda olan bir şeydir.
Yine ikinci grup beklenti içerisinde ne var;
"Bütçe disiplinini sağlayacağız."
Evet, bütçe disiplininden mevcut ekonomi idaresinin anladığı şey harcamaları kısmaktır.
Yani tasarruf tedbirlerinin ötesinde, kamunun yapacağı ekonomiyi ilgilendiren harcamaları da kısarsanız -bunu "bütçe disiplini" olarak bunu lanse ediyorsunuz - bunu yapabilirsiniz ama bunun sonuçlarının da kamunun düzenleyici ve denetleyici gücünün piyasadan çekilmesi gelir.
Eğer kamu piyasayı düzenleyemese, denetleyemezse, piyasalar, pazarlar bir avuç kartelin elinde kalır, kartel sayısı artar. Bu daha farklı, daha büyük problemleri doğurur.
Ekonomi idaresinin üçüncü grup "soyut beklentisi" de;
Bunlar da özetle; "cari açıkta iyileşme olacak."
Şimdi bunun olması da mümkün gözükmüyor.
Çünkü birincisi, ithalat ve ihracatınız arasında 1,4'lük bir fark var.
Yani siz 100 liralık ihracat yaptığınızda 140 liralık ithalat yapıyorsunuz.
Bu demektir ki her zaman cari açık ya da ticaret açığı olacaktır.
Bunu cari açık bağlamına nasıl yöneteceğinizi daha açık bir şekilde ifade etmeniz gerekiyor.
Buna ek olarak borca dayalı para sistemi de sizin bunu yapabilmenize imkân tanımaz.
Eğer mevcut sistemin dışında, mesela altını fiziksel olarak tedavül ettirmeye başlarsanız belki bu konularda iyileşme elde edebilirsiniz.
Üçüncü grupta son olarak soyu beklenti de;
"Sürdürülebilir yüksek büyüme altyapısını oluşturacağız, ya da kuvvetlendireceğiz."
Eğer faiz artmaya devam eder, enflasyon artar, kurlar artarken, bunlara rağmen büyüme elde ediyorsanız buna ekonomide "fakirleştiren büyüme" denir.
Siz ücretlilerin daha da alım güçlerini kaybettiklerini; halkın daha da alım gücünü kaybettiğini göreceğimiz bir dönem öngörüyorsunuz demektir.
Bu takdirde orta direk yok olacak demektir.
Orta direğin yok olması aslında mevcut iktidar gibi, milliyetçi muhafazakâr yapıya dayanan iktidarlar için çok daha kötü bir sonuç demektir.
Çünkü genelde milliyetçi muhafazakâr iktidarların en büyük destekçileri orta direktir.
Bunu kırdığınız zaman siyasal desteğini de kaybettirmiş olursunuz.
Burada belki orta sadece ayakta tutup, diğerleriyle bir müddet denemeler yapmanız sizin için daha avantajlı olabilir.
Tasvip etmem ama yapacaksanız en azından orta direğin ayakta durması gerekiyor.
Bu da ücretlilere eşel mobil sistemi getirmekle olur.
Ücretler, maaşlarını, ücretlerini eşel mobil sistemine göre almaya başladıklarında, bunlar olası bu tür maceralar karşısında satın alma güçlerini koruyacaklar demektir.
Bu da ekonomi idaresinin fevkindeki siyasi iradenin tabanını koruması manasına gelir.
Özetle 2024'te hükümetine, ekonomi idaresinin beklentilerinin karşılanmayacağını öngörebiliyoruz.
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
