Son iki yılda yapılan Afganistan'la ilgili tüm BM İnsan Hakları Konseyi toplantıları, Taliban'ın tüm insan hakları değerlerini ihlal ettiği ve insanlığa karşı suç işlediği gerçeğiyle sonuçlandı.

İnsan Hakları Konseyi'nin Afganistan Özel Raportörü Richard Bennett'in de katılımıyla gerçekleştirilen son olağan toplantısında, Richard Bennett, Taliban'ın insan hakları ihlallerini şiddetle kınadı.

Taliban hareketinin gerçekleştirdiği ihlallerin Afgan kadın ve kızlarının haklarını, fırsatlarını ve onurunu ciddi şekilde etkilediğini söyleyen Bennett, harekete baskıcı politikalarını değiştirmesi ve kadınların çalışmasına, ticaret yapmasına ve eğitim almasına izin vermesi çağrısında bulundu.

Afganistan İnsan Hakları Özel Raportörü'nün son iki yılda hazırlayıp yayımladığı raporların tamamında insan hakları ihlalleri, cinayetler, gözaltı ve işkenceler yer aldı. Bu raporların insanlığa karşı işlenen suçlara ve Taliban'ın Afganistan'da insan haklarını hedef alan planlı ve sistematik ihlallerine odaklandığı dikkate alındığında, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi'nin rolünün çok önemli ve etkili olduğu görülüyor.

Bu nedenle İnsan Hakları Konseyi, Afganistan'daki insan hakları Özel Raportörü'nün çalışmalarına paralel olarak bağımsız bir mekanizma kurarak, bu alandaki cinsel taciz ve diğer yaygın, sistemik ayrımcılık konusunda hesap verebilirliğin sağlanmasına yardımcı olabilir.

Afganistan'daki yeni durumlar göz önüne alındığında, 2022 yılında Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi, Afganistan Özel Raportörü'nün görevlerini, bilgi toplama, hukuki ve adli analiz, kadın, kız çocukları ve azınlıkların hakları, eğitim, işkence vakalarının soruşturulması, çocuk hakları, belgelerin tercümesi, bilgi ve delillerin toplanması gibi birçok konuda genişletti.

Hiçbir insan hakları Özel Raportörü'nün bu tür görevleri, mali kaynakları, görevleri ve soruşturmaları yoktu ve bu, Afganistan'daki insan hakları durumunun vahim ve kabul edilemez olduğunu açıkça göstermektedir.

Afganistan'daki insan hakları Özel Raportörü'nün çok sayıda raporu, Taliban'ın işlediği birçok suçun perdesini araladı.

Bu raporlar çok sayıda toplu katliamı, vatandaşların asılsız suçlamalarla tutuklandığını ve işkence gördüğünü ve kadınların tüm haklarından mahrum bırakıldığını ortaya çıkardı.

Ayrıca raporlar, Taliban'ın insan haklarına saygı ve genel af ilanı gibi iddialarının gerçek dışı olduğunu ve insanlık değerlerine bağlı kalmadığını ortaya koydu.
 

Uluslararası Ceza Mahkemesi

Diğer yandan, Uluslararası Ceza Mahkemesi ve Başsavcılık Ofisi, Taliban'ın işlediği insanlığa karşı suçları belgeleyebilir ve Taliban hareketini yargılayabilir.

Afganistan'ın Roma Sözleşmesi'ni imzalayan bir ülke olması ve Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin şu anda Afganistan'daki durumu incelemesi göz önüne alındığında, Taliban'ın davranışları ve eylemleri insanlığa karşı işlenen suç olarak kabul edilebilir.

Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Özel Raportörü'nün Afganistan'daki mevcut kanıt ve raporlarına göre, Taliban hareketinin son iki yıl içinde işlediği ciddi ihlaller insanlık suçları ve cinsel taciz kapsamına giriyor.

Bu nedenle, Taliban'ın uyguladığı politikalar, özellikle kadınlar ve kız çocuklarına karşı önceki ayrımcı politikaların yanı sıra cinsel taciz olarak değerlendirilebilir.

Taliban'ın Afganistan'ı ele geçirmesinden bu yana, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi Taliban'ın davranışını düzenli olarak gözlemlemiş ve bir dizi toplantı ve konferans düzenledi.

Uluslararası toplumun Taliban'ın davranışlarına yanıt olarak aldığı önlemler nispeten ılımlı ve esnek oldu.

Ne yazık ki, uluslararası toplum Taliban'ın davranışlarının ve politikalarının zaman içinde değişebileceğine inansa da, son iki yılda Afganistan'daki insan hakları, özellikle kadın hakları konusunda herhangi bir iyileşme görülmedi.

Son iki yılda Taliban, kadın haklarına yönelik kısıtlayıcı politikalarını ve eylemlerini artırdı.

Taliban çok sert cinsiyet ayrımcılığı politikaları uyguladı ve bu davranış ve kararların İslam hukukuna uygun olduğunu iddia ederek meşrulaştırdı.

Bu bağlamda, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi'nin yaptığı araştırmalar, 18 Eylül 2022'den Mayıs 2023'e kadar olan dönemde Taliban'ın kadınların ve kız çocuklarının hakları ve özgürlükleri ile ilgili 50 kararname çıkardığını ve bunların tamamını uyguladığını gösteriyor.

Bu dönem, Afganistan'ın bireysel özgürlüklerine daha fazla baskı yapma ve cinsiyet eşitliğini zayıflatma yolunda ilerlediğini ortaya koyuyor.

Bu durumun olası sonuçlarını fark etmek ve bu sonuçları ele almak, uluslararası toplum için son derece önemli.

Uluslararası toplum ve insan hakları ve sosyal adaleti savunan uluslararası örgütler, bu geriye dönük politikaların ve eylemlerin normalleşmesini önleme sorumluluğu taşıyor.

Maalesef şu ana kadar uluslararası toplumun bu meydan okumalarla etkili bir şekilde başa çıkma konusundaki adımları yeterli olmadı ve Taliban'ı davranışlarını ve politikalarını değiştirmeye zorlayamadı.

Bu nedenle, İnsan Hakları Konseyi ve Uluslararası Ceza Mahkemesi, uluslararası toplumu Taliban hareketi ve liderleri karşısında yaptırımlar almaya güçlü bir şekilde teşvik etmekle sorumlu.

Aksi takdirde, bu hareketin insan haklarına yaklaşımı asla değişmeyecek.

 

 

Independent Farsça