Ukrayna'daki savaş 500. gününü geride bırakırken, NATO liderleri 11-12 Temmuz'da Litvanya'nın başkenti Vilnius'ta bir araya gelecek.

Belarus ve Rusya'ya sadece bir saatlik uçuş mesafesinde gereçekleştirilecek zirvede ana gündem maddesinin de Ukrayna savaşına verilen destek ve Kiev'in olası NATO üyeliği olması bekleniyor.

İsveç'in Türkiye'nin onayını bekleyen üyelik sürecinin de zirvenin önemli gündem maddelerinden biri olması bekleniyor.

Zirve öncesinde NATO başkentlerinde diplomatik hareketlilik seviyesi artarken, Ankara'dan da zirve öncesi peş peşe hamleler geldi. 

Ukrayna lideri Volodimir Zelenski'yi İstanbul'da konuk eden Cumhurbaşkanı Erdoğan, Ukrayna'nın NATO üyeliğine açık destek verirken, İsveç'in üyeliğine itirazını sürdürdü.

Zirve öncesi Ankara-Washington hattında son üç günde üç telefon görüşmesi yapıldı. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın ABD'li mevkidaşıyla yaptığı iki görüşmenin arasında, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'la ABD Başkanı Joe Biden da bir görüşme gerçekleştirdi. 

6 Şubat depremlerinden hemen sonra yapılan telefon görüşmesini hariç tutarsak, uzun süre sonra ilk kez görüşen iki liderin gündeminde İsveç'in NATO üyeliğinin yanı sıra, Türkiye'ye yapılması planlanan F-16 satışı ve Türkiye'nin AB'ye tam üyeliği gibi konular da vardı.

Vilnius'taki NATO zirvesinden öne çıkan başlıkları ve Ankara'nın zirve öncesindeki hamlelerini uluslararası ilişkiler uzmanı Prof. Dr. Ahmet Kasım Han ve Türkiye'nin eski NATO Daimi Temsilcisi Mehmet Fatih Ceylan'la konuştuk.

Geçen yıl Madrid'de yapılan zirvede Finlandiya ve İsveç'e üyelik daveti yapılmıştı (Reuters)

Ukrayna'nın NATO üyeliği mümkün mü?

Ukrayna'nın NATO üyeliğinin kolaylaştırılmasına ilişkin tartışmaların, Vilnius zirvesinin çözüm bulunması en zor sorularından biri olması bekleniyor.

Bazı ittifak üyeleri Ukrayna'nın üyelik için verdiği sözleri yıllar önce tuttuğunu ve üyelik için adım atmanın Doğu Avrupa'da Rusya'nın hareket alanını kısıtlayacağını savunurken, ittifakın bir bölümüyse böyle bir adımın savaşın yayılmasına neden olabileceğinden endişe ediyor.

Zirve öncesinde bu tartışmayla ilgili kesin olan tek şey Ukrayna'nın Vilnius'tan NATO üyesi sıfatıyla ayrılmayacağı.

Ancak tartışmaların odak noktasını Ukrayna'ya üyelik için bir yol haritası sunulması ve üyelik yolundaki bazı engellerin kaldırılması seçenekleri oluşturuyor.

İttifakın doğu kanadını oluşturan Estonya, Letonya, Litvanya, Polonya, Çekya, Slovakya, Romanya ve Bulgaristan gibi ülkeler Ukrayna'ya üyelik için bir yol haritası sunulmasını öneriyor. Bunun yanı sıra, Ukrayna'nın NATO üyeliği için uygulanan Üyelik Eylem Planı'ndan muaf tutulmasını ve üyelik yolunun kolaylaştırılması isteniyor.

Washington ve Berlin ise Ukrayna'nın üyeliği konusunda somut bir adım atmaktan kaçınıyor. Bunun en önemli nedeniyse savaşın ne kadar süreceğini öngörmenin mümkün olmaması.

ABD Başkanı Joe Biden da dün yaptığı açıklamada, "Ukrayna'yı bir savaşın ortasındayken NATO ailesine almak konusunda bir fikir birliği olduğunu düşünmüyorum" ifadelerini kullanmış ve Ukrayna'yı üyeliğe almanın "Rusya'yla savaş" anlamına geleceğini söylemişti.

Ukrayna'nın olası üyeliğiyle ilgili değerlendirmelerde bulunan Türkiye'nin eski NATO Daimi Temsilcisi Mehmet Fatih Ceylan, "Geçen sene Madrid'de hem Finlandiya hem İsveç'e davet yapıldı NATO'ya katılın diye. Böyle bir davet çıkmaz ama bir takım güvenlik garantileri verileceği uzun süredir konuşuluyor, tartışılıyor, analiz ediliyor. Tabii bu güvenlik garantilerinin yönü, kapsamı ne olacak? Bunu ancak ya zirve bildirisinde yahut da Ukrayna'ya ilişkin muhtemeldir ki ayrı bir bildiri yayınlanacaktır diye düşünüyorum. Orada bunları göreceğiz. Ama özü itibariyle yine NATO'nun kurumsal anlamda değil ama üyelerinin hem askeri hem maddi yardımlarının daha da güçlendirilmesi kararının çıkması kuvvetle muhtemel" ifadelerini kullandı.

Konuyla ilgili Independent Türkçe'ye açıklamalarda bulunan Prof. Dr. Ahmet Kasım Han ise şöyle konuştu:

Ukrayna'nın NATO üyeliği diye bir madde NATO'nun gündeminde yok. Bu sadece Türkiye’nin tavrıyla nihayetine erdirilecek bir şey değil. Zaten Amerikan tarafı böyle bir olasılığın olmadığına dair açıklamalar yapıyor. Sahadaki koşullar buna elverir durumda değil. NATO'nun halihazırda çatışma içinde olan bir ülkeyi üyeliğe kabul etmesi mümkün değil. Bu nedenle böyle bir gündemin ilerleyeceğini ve konu teşkil edeceğini düşünmüyorum.

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Ukrayna lideri Zelenski'yle yaptığı görüşmenin ardından Ukrayna'nın NATO üyeliğine destek açıklaması yapmasını değerlendiren Han, "Bu durum, daha ziyade Türkiye'nin kendi öncelikleri ve İsveç bağlamında gerçekleşmekte olan pazarlıklarla ilgili pozisyon almasıyla ilişkili. İsveç konusunda karşılaşması muhtemel olan baskıyı kırmak isteyen Türkiye'nin NATO gündemine kendini angaje etme kararlılığını gösteren bir hamle. Türkiye'nin diğer alanlarda oynadığı rolü ve NATO politikalarına ilişkin söyleyecek sözü olduğunu göstermek için aldığı bir tavır diyebiliriz" diye konuştu.

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  29 Nisan 2024 - Gençler, Kenya'nın Mai Mahiu bölgesi yakınlarındaki Kamuçiri köyünde sel nedeniyle sürüklenen tahrip olmuş arabayı inceliyor. Kenya'nın bu bölgesi son bir aydır sağanak yağış ve ani su baskınlarının etkisi altında. Su baskınlarının başkent Nairobi'yi de etkilediği ve bazı yolların kapatıldığı aktarılırken, birçok mahallenin de sular altında kaldığı kaydedildi. Polis, Rift Vadisi'ndeki bir kasabanın yakınlarındaki barajın çökmesi sonucu en az 45 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Polis sözcüsü, "Durum kontrol altına alınmaya çalışılıyor ancak sel riski devam ediyor" dedi. Yaşanan bu son can kayıplarıyla birlikte marttan bu yana şiddetli yağış ve seller sebebiyle ölenlerin sayısı 100'ü aşmış oldu (Luis Tato/AFP)

• 2/30

  28 Nisan 2024 - Yunanistan'ın Olimpiyat meşalesini Fransız organizatörlere teslim etmesinin ardından Fransa'ya doğru yola çıkan Belem, meşaleyle birlikte Korint Kanalı'ndan geçiyor. 2024 Olimpiyat Oyunları'na ev sahipliği yapacak olan Paris'ten organizatörler, 1896'daki ilk etkinliğin düzenlendiği Panathinaiko Stadyumu'nda meşaleyi cuma günü devraldı. Meşaleyi taşıyan 127 yaşındaki Fransız gemisi Belem dün Atina yakınlarındaki Pire Limanı'ndan yelken açtı. Akdeniz'deki yolculuğunun 8 Mayıs'ta tamamlanması beklenen gemi, yaklaşık 2 bin kilometre yol kat ettikten sonra Marsilya'ya varacak. Daha sonra çeşitli kasaba ve şehirler üzerinden yolculuğuna devam edecek meşale, Paris Olimpiyatları'nın 26 Temmuz'daki açılış törenine taşınacak (Aris Messinis/AFP)

• 3/30

  27 Nisan 2024 - Ukrayna'nın Harkiv kentinde Rusya'nın gerçekleştirdiği füze saldırısında isabet alan hastanede bir kadın enkaz temizliyor. Rus füzeleri bugün Ukrayna'nın orta ve batı kesimlerindeki enerji tesislerini vurarak, ABD'nin askeri yardımına rağmen hava savunma sistemi sıkıntısı çeken Ukrayna'nın zor durumdaki enerji sistemi üzerindeki baskıyı artırdı. Ukraynalı yetkililer, son haftalarda ağır bombardımana maruz kalan kuzeydoğu şehri Harkiv'de bir füzenin 60 hastanın bulunduğu bir hastaneye isabet ettiğini, bir kadının yaralandığını ve binaya, yakındaki su borularına ve elektrik hatlarına zarar verdiğini açıkladı (Vyacheslav Madiyevskyy/Reuters)

• 4/30

  26 Nisan 2024 - Almanya'nın başkenti Berlin'de polis, Federal Meclis'le Başbakanlık arasında kurulan "Gazze'ye destek" kampını tahliye etmek istedi, eylemcilerin direnişi üzerine arbede yaşandı. Polis, çadırları sökerek kamp alanının dışına çıkardı. Alman Polisi, X'te yayımladığı açıklamada protesto kampındakilerin polis memurlarına yönelik şiddet eylemleri dahil olmak üzere "tekrarlanan suçlar" işlediğini yazdı (Odd Andersen/AFP)

• 5/30

  25 Nisan 2024 - Portekiz'in başkenti Lizbon'da, Karanfil Devrimi'nin 50'inci yıldönümünü kutlamak için gerçekleştirilen askeri geçit töreninde askeri araçlar 25 Nisan Devrimi'ne katılan eski askerleri taşıyor. Portekiz, Avrupa'nın en uzun süreli diktatörlüğüne ve Afrika'da 13 yıl süren sömürge savaşlarına nokta koyan askeri darbenin 50'inci yılını kutladı. Cumhurbaşkanı Marcelo Rebelo de Sousa, ülkesinin kölelik ve sömürgecilik döneminde işlediği suçların bedelini ödemesi gerektiğini söyledi (Patricia De Melo Moreira/AFP)

• 6/30

  24 Nisan 2024 - Almanya Şansölyesi Olaf Scholz ve Birleşik Krallık Başbakanı Rishi Sunak, Berlin'de düzenlenen askeri karşılama töreninde. Bugün gerçekleştirdikleri görüşmede daha yüksek savunma işbirliğinde fikir birliğine varan iki lider, Avrupa'nın bir araya gelip Ukrayna'yı Rus istilasına karşı sonuna kadar desteklemesi gerektiğini belirtti. Almanya'nın başkentinde düzenlenen karşılama töreninde iki ülkenin ulusal marşları çalarken küçük bir protesto grubundan "Filistin'e Özgürlük" sloganı atıldı. Bu, Sunak'ın Ekim 2022'de başbakanlık koltuğuna oturduğundan beri Almanya'ya yaptığı ilk ziyaret (Liesa Johannssen/Reuters)

• 7/30

  23 Nisan 2024 - Fransa'nın başkenti Paris'te hayvan hakları organizasyonu PETA'dan aktivistler, Mısır Büyükelçiliği'nin önünde Mısır'ı protesto etti. Gize Piramitleri'ne turist taşımak için hayvanların kullanılmasını durdurma çağrısı yapan eylemciler, "Mısır, develere ve atlara kötü muameleyi durdur", "Gize'de hayvanların çektiği araçları yasakla" ve "Hayvanlar araç değildir" yazılı dövizleri taşıdı (Antonin Utz/AFP)

• 8/30

  22 Nisan 2024 - Eylemciler, Kolombiya'nın Cali kentinde Kolombiya Devlet Başkanı Gustavo Petro hükümetini sağlık ve emeklilik reformları nedeniyle prostesto ediyor. Başta başkent Bogota'nın tarihi Bolivar Meydanı olmak üzere birçok kentte sokaklara dökülen ve çoğunluğu sağ görüşlü grupların oluşturduğu kalabalık, Petro'yu "diktatörlük"le suçluyor. Ayrıca muhalifler, bu reformların ülkenin halihazırda zor durumdaki ekonomisine zarar vereceğini öne sürüyor. Devlet Başkanı Gustavo Petro, muhalefetin ülkedeki değişime karşı çıktığını iddia etmişti. Bu, 2022'de iktidara geldiğinden bu yana Gustavo Petro hükümetinin karşı karşıya kaldığı en büyük protesto (Joaquin Sarmiento/AFP)

• 9/30

  21 Nisan 2024 - Çin Grand Prix'sinde Red Bull'un Hollandalı sürücüsü Max Verstappen yarışırken görevli sarı bayrak sallıyor. Çin'in 2019'dan beri ilk kez ev sahipliği yaptığı grand prix yarışını Verstappen kazandı. Formula 1 Dünya Şampiyonası'nın 5. etabında McLaren'dan Britanyalı Lando Norris ikinci olurken Verstappen'in Meksikalı takım arkadaşı Sergio Perez ise yarışı üçüncü sırada tamamladı. Son üç yıldır dünya şampiyonu olan Hollandalı pilotun bu yılın şampiyonasında halihazırda en yakın rakibi Perez. Şanghay'daki yarışın ardından Verstappen'in 110, Perez'inse 85 puanı var. Sezonun 6. yarışı Miami Grand Prix'si 5 Mayıs'ta düzenlenecek (Pedro Pardo/AFP)

• 10/30

  20 Nisan 2024 - ABD merkezli uluslararası yardım kuruluşu World Central Kitchen'ın üyesi Damian Sobol'un cenazesi, Polonya'nın Przemyśl kentinde düzenlendi. Sobol, İsrail'in Gazze'de düzenlediği saldırıda öldürülmüştü. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk, World Central Kitchen'ın 7 personelinin hayatını kaybettiği İsrail bombardımanını kınamıştı. İsrail'in 7 Ekim'de Gazze'ye başlattığı saldırıda hayatını kaybedenlerin 34 bini geçti ve yaralıların sayısı 77 bine yaklaştı (Sergey Gapon/AFP)

• 11/30

  19 Nisan 2024 - Eski ABD Başkanı Donald Trump, evlilik dışı ilişkilerle bağlantılı sus payı ödemelerini örtbas ettiği iddiasıyla yargılandığı davada öğle yemeği molasının ardından New York'taki Manhattan Ceza Mahkemesine giriyor. Eski bir ABD başkanının ilk kez ceza davasında yargılandığı mahkemede 12 jüri 18 Nisan'da yemin etmişti. Öte yandan Trump'ın yargılandığı tarihi "sus payı" davasının görüldüğü mahkeme binasının önünde bir kişi kendini yaktı. Görgü tanıkları, havaya broşürler atan bir erkeğin bir tenekeden kendisini yakıta buladığını ve ateşe verdiğini söyledi (Spencer Platt/AFP)

• 12/30

  18 Nisan 2024 - Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) Dubai kentinde sağanak yağışların ardından arabalar sular altında kalmış caddede böyle görüntülendi. Ortadoğu'nun finans merkezi olan kentin devasa otoyolları sel yüzünden tıkandı ve büyük havalimanında kaos yaşandı. Kayıtların tutulmaya başlandığı 1949'dan beri görülen en şiddetli yağışlarda BAE'de bir, Umman'da 20 kişi hayatını kaybetti. Afetin ardından aşırı yağışların bulut tohumlamadan kaynaklanıp kaynaklanmadığına dair tartışma başladı (Giuseppe Cacace/AFP)

• 13/30

  17 Nisan 2024 - Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nin Goma kentinin dış kesimlerindeki Bulengo kamponda savaştan kaçan çocuklar bulaşık yıkıyor. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk, silahlı çatışmaların pençesindeki bölgeyi 16-18 Nisan'da ziyaret ediyor. Ruanda ordusunun desteklediği M23 isyancıları 2021'in son aylarından bu yana doğudaki Kuzey Kivu bölgesinin büyük kısımlarını ele geçirdi ve yaklaşık 2 milyon kişinin yerinden olmasına yol açtı (Alexis Huguet/AFP)

• 14/30

  16 Nisan 2024 - Danimarka'nın başkenti Kopenhag'da 17. yüzyıldan kalma tarihi borsa binası bu sabah alevlere teslim oldu ve binanın simge kulesi yıkıldı. Başkentteki en eski binalardan olan yapı, nedeni henüz bilinmeyen bir şekilde alev aldığında yenileme çalışmaları yapılıyordu. Danimarka parlamentosunun yanında yer alan bina, 1620'ler Kral IV. Christian tarafından inşa ettirilmişti (Emil Helms/AFP)

• 15/30

  15 Nisan 2024 - Tarihte ilk kez eski bir ABD Başkanı'nın yargılandığı ceza davası bugün başladı. New York'taki Manhattan Ceza Mahkemesi'nde görülen ilk duruşmada hakim karşısına çıkan eski Başkan, "Suçsuz olduğum için burada olmaktan gurur duyuyorum. Siyasi saiklere açılmış bu dava Amerika'ya hakarettir. Buna benzer bir olay daha önce hiç görülmedi. Buraya asla getirilmemeliydim" dedi. "Sus payı davası" diye bilinen yargılamada, Trump'a evlilik dışı ilişkilerini örtbas etmek için "sus payı" ödemeleri yapmak da dahil olmak üzere 34 ayrı suçlama yöneltiliyor. Skandallarla boğuşan 77 yaşındaki Trump, suçlu bulunması halinde 4 yıla kadar hapis cezasına çarptırılabilir. Trump, hakkındaki suçlamaları reddediyor ve suçsuz olduğunu savunuyor (Michael Nagle/AFP)

• 16/30

  14 Nisan 2024 - İran'ın İsrail'e drone ve füze saldırısı düzenlemesinin ardından bugünün erken saatlerinde başkent Tahran'daki Filistin Meydanı'nda toplanan göstericiler İran ve Filistin bayrakları sallıyor. İran'ın Şam'daki konsolosluk binasına İsrail'in 1 Nisan'da düzenlediği hava saldırısında İran Devrim Muhafızları Ordusu'ndan 7 kişinin ölmesinin ardından İran dün İsrail'e yüzlerce kamikaze drone'u, balistik ve seyir füzesiyle saldırı başlattı. İran bazı askeri hedefleri vurduğunu, İsrail ise saldırıların çoğunun hava savunma sistemlerince önlendiğini fakat bir askeri üsse füze isabet ettiğini bildirdi. Dün geceki saldırı, İran'ın kendi topraklarından İsrail'e düzenlediği ilk saldırı olma özelliği taşıyor (Atta Kenare/AFP)

• 17/30

  13 Nisan 2024 - Avustralya'nın Sidney kentindeki Westfield Bondi Junction alışveriş merkezinde meydana gelen bıçaklı saldırıdan sonra polis binaya giriyor. Saldırıda 6 kişiyi öldüren erkek saldırgan polis tarafından vurularak etkisiz hale getirildi. Hastaneye kaldırılan yaralılar arasında 9 aylık bir bebeğin de olduğu bildirildi. Britanya Kralı III. Charles, saldırı karşısında şoke olduğunu ve dehşete kapıldığını belirtti. New South Wales polisi ilk belirtilere göre bunun bir terör saldırısı olmadığını açıkladı (David Gray/AFP)

• 18/30

  12 Nisan 2024 - Myanmar'ın Myawaddy kasabasının cunta karşıtı direnişçilerin eline geçmesinden sonra ülkeden kaçmak için sınır kapısında kuyruğa giren insan seli karşısında Tayland'ın Tak eyaletinde yer alan ve Myanmar'a sınırı olan Mae Sot kentinde askeri personel nöbet tutuyor. Stratejik öneme sahip Myawaddy kasabasının gittkçe güçlenen cunta karşıtlarının eline geçtiği dün bildirilmişti. Myawaddy'de çatışmalar devam ederken, Tayland ordusu askeri devriyeleri artırmıştı. Şubat 2021'de Myanmar ordusunun yönetime el koymasının ardından ülke çapında protestolar patlak vermiş ve silahlı direniş başlamıştı (Athit Perawongmetha/Reuters)

• 19/30

  11 Nisan 2024 - Rusya, yörüngeye ağır yükler taşıması için tasarlanan Angara-A5 uzay aracını Vostoçni Uzay Üssü'nden fırlattı. 9 ve 10 Nisan'da çeşitli arızalar sebebiyle iptal edilen deneme saat 12.00'de gerçekleşti. Gelecekte Angara-A5 roketinin Rus yörünge istasyonunun modüllerini uzaya göndermek ve insanlı uzay araçlarını fırlatmak için kullanılması bekleniyor (AFP/ROSCOSMOS)

• 20/30

  10 Nisan 2024 - ABD Başkanı Joe Biden ve Japonya Başbakanı Fumiyo Kişida, Beyaz Saray'daki resmi karşılama töreninde. Çin'in askeri ve ekonomik bakımdan atağa kalktığı ortamda Biden, Hint-Pasifik'teki hayati ortaklıkları güçlendirme kararlılığını pekiştirmek adına ağırladığı Kişida'yla önemli bir Oval Ofis toplantısı da gerçekleştirecek. Biden ve Kishida arasındaki ikili görüşmenin bir parçası olarak çok çeşitli kritik sektörleri kapsayan 70'in üzerinde maddenin açıklanması bekleniyor (Andrew Caballero-Reynolds/AFP)

• 21/30

  9 Nisan 2024 - Nepal'in başkenti Katmandu'da güvenlik güçleri, Ulusal Demokratik Parti'nin (RPP) organize ettiği protestoda eylemcilere müdahale etti. RPP, monarşinin geri gelmesini ve Güney Asya ülkesinin bir Hindu eyaleti olmasını talep ediyor. Polis, yüzlerce kişinin katıldığı eyleme müdahale ederken göz yaşartıcı gaz ve tazyikli su kullandı. Parti, olaylarda kurmaylarından bazılarının yaralandığını açıkladı. 2008'de tahttan indirilen Kral Gyanendra'nın destekçileri, polis barikatlarını aşıp başbakanlık ve bakanlıkların olduğu alana erişmeye çalışıyordu (Prakash Mathema/AFP)

• 22/30

  8 Nisan 2024 - Kurtarma ekipleri Rusya'nın Orenburg bölgesinde, Ural Dağları'nın güney ucunun güneydoğusunda yer alan Orsk şehrinin sular altında kalan kısmındaki sakinleri tahliye ediyor. Rusya Acil Durumlar Bakanlığı'nın yaptığı açıklamaya göre, ülkenin 39 bölgesinde 10 bin 400'den fazla ev su altında kaldı. Orsk'taki barajın patlamasıyla 230 bin nüfuslu kentte 6 bin 100 kişi tahliye edildi. Kremlin tarafından yapılan açıklamada, Urak’daki Kurgan ve Siberya’ya bağlı Tümen bölgesindeki sellerin kaçınılmaz olduğu kaydedildi. Bu nedenle bölgede acil durum ilan edilmesi kararı alındığını duyuran Tümen Bölge Valisi Aleksandr Moor, "Acil durumu tedbiren devreye sokuyoruz" ifadesini kullandı (Anatolii Zhdanov/AFP)

• 23/30

  7 Nisan 2024 - RB'nin Avustralyalı pilotu Daniel Ricciardo ve Williams'ın Taylandlı pilotu Alexander Albon, Suzuka'da düzenlenen Formula 1 Japonya Grand Prix'de kaza yaptı. Yarış başladıktan saniyeler sonra yaşanan kazada Ricciardo'nun aracının tekerleği Albon'un aracına çarparak onu pist dışına itti. Sürücüler araçlarından tek başlarına çıkmayı başarırken durumlarının iyi olduğu bildirildi. Kazanın ardından tekrar başlatılan yarışı Max Verstappen birinci sırada tamamladı (JIJI/AFP)

• 24/30

  6 Nisan 2024 - Ekvador'un başkenti Kito'da polis ve askerler, eski Ekvador Devlet Başkanı Yardımcısı Jorge Glas savcılıktan çıkarken güvenlik operasyonu gerçekleştirdi. Dün Ekvador'da yetkililer, Kito'daki Meksika Büyükelçiliği'ne baskın düzenleyip Meksika hükümetinin siyasi sığınma hakkı vereceğini duyurduğu Glas'ı gözaltına almıştı. Meksika Devlet Başkanı Andres Manuel Lopez Obrador söz konusu hareketin ulusal egemenliğin "açık" ihlali anlamına geldiğini söyledi. Eski Ekvador Devlet Başkanı Yardımcısı Glas, hakkında yürütülen rüşvet soruşturması kapsamında 3 Ekim 2017'de tutuklanmış, Aralık 2022'de Meksika'nın Kito Büyükelçiliği'ne sığınmıştı (Rodrigo Buendia/AFP)

• 25/30

  5 Nisan 2024 - Doğu Kudüs'teki Mescid'i Aksa'da Ramazan ayının son cuma namazı yaklaşık 120 bin kişiyle kılındı. İsrailli yetkililer, yalnızca kısıtlı sayıdaki Müslümanın Batı Şeria'dan gelerek Mescid-i Aksa'da cuma namazı kılmasına izin verdi. Sabah saatlerinden bu yana şehrin sokaklarına çok sayıda güvenlik gücü konuşlandırılmış ve Doğu Kudüs'ün Eski Şehir bölgesi çevresindeki birçok cadde kapatılmıştı (Ammar Awad/Reuters)

• 26/30

  4 Nisan 2024 - Tayvan'ın doğusundaki Hualien kentinde meydana gelen şiddetli depremin ertesi günü bir yapı mühendisi, eğilmiş bir binadan örnek alıyor. Doğu Asya ülkesinde gerçekleşen afet sonrası en az 10 kişi hayatını kaybetti ve binden fazla da yaralı var. 7,4 şiddetindeki depremin hasar verdiği bina sayısıysa 125. Adada son 25 yıldır görülen en şiddetli depremin merkez üssü Hualien'de 300 bin kişi yaşıyor (Chiang Ying-ying/AP)

• 27/30

  3 Nisan 2024 - Ukrayna Silahlı Kuvvetleri'nin 37'inci Deniz Piyade Tugayı'ndan bir asker, Ukrayna'nın güneyinde açıklanmayan bir yerde gerçekleştirilen askeri tatbikatlar sırasında Fransız AMX-10 RC zırhlı aracında. Rusya'nın Ukrayna'ya tam kapsamlı bir istila başlatmasının üzerinden 769 gün geçti ve savaş tüm hızıyla devam ediyor. Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu, Rusya'nın yılın başından itibaren Ukrayna'nın doğusunda 403 kilometrekare toprak ele geçirdiğini söylerken Ukrayna bu iddiayı reddetti. Öte yandan Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski, seferberlik yaşını 27'den 25'e düşüren yasayı imzaladı (Ivan Antypenko/Reuters)

• 28/30

  2 Nisan 2024 - Kudüs'te İsrail'in parlamentosu Knesset önünde bir protestocu, Hamas'ın 7 Ekim'de düzenlediği saldırıda rehin alınanların derhal serbest bırakılması için düzenlenen eylemde. Parlamento binasının çevresinde kurulan çadırlarda yurttaşlar erken seçim çağrısı yaparken, İsrail genelinde halk geceleri de sokaklara çıkarak Başbakan Binyamin Netanyahu'yu istifaya davet ediyor. Öte yandan ABD merkezli kâr amacı gütmeyen kuruluş World Central Kitchen, İsrail'in hedefli saldırısında Avustralyalı, Polonyalı, Birleşik Krallıklı ve ABD-Kanadalı personellerinin Gazze'de öldürüldüğünü açıkladı (Ronen Zvulun/Reuters)

• 29/30

  1 Nisan 2024 - Tayvan'ın bağımsızlık yanlısı aktivistlerden biri (sağda) Çin Devlet Başkanı Şi Cinping'in maskesiyle banknot taşırken, diğeri Tayvan'ın eski devlet başkanı Ma Ying-jeou'nun maskesiyle Tayvan haritası tutarak Taoyuan Uluslararası Havalimanı önünde protesto gösterisi yapıyor. Tayvan'ın eski devlet başkanı Ma Ying-jeou, iki ülke arasındaki gerilimi düşürmeyi amaçlayan ziyaret için bugün Çin'e gitti. Güney Çin'in Guangdong eyaletindeki Shenzhen şehrine uçmadan önce gazetecilere kısa bir açıklama yapan Ma, "Bu bir barış ve dostluk gezisi" dedi. Ma, şimdiki Tayvan Devlet Başkanı Tsai Ing-wen'in seçilmesinden kısa bir süre önce, 2015 sonlarında Singapur'da Şi 'yle önemli bir zirve için bir araya gelmişti (Yan Zhao/AFP)

• 30/30

  31 Mart 2024 - Fransa'nın batısında yer alan Chinon'daki Vienne Nehri'nin taşması nedeniyle bazı alanlar sular altında kaldı. Fransa'nın içbatı kesiminde dünden beri yaşanan şiddetli nehir taşkınlarının ardından Indre-et-Loire ve Vienne'de yüzden fazla kişi evlerinden tahliye edildi ve Haute-Vienne'de bir kanocunun kaybolduğu bildirildi (Pascal Lachenaud/AFP)

Ankara'nın zirve öncesi hamleleri ne anlama geliyor?

Vilnius'taki zirvede gözleri Türkiye'nin tutumuna çevirecek en önemli başlık İsveç'in olası NATO üyeliği olacak.

Baltık bölgesinde ittifaka dahil olmayan tek ülke olarak kalan ve üyelik için Türkiye'nin onayını bekleyen İsveç'in Vilnius'taki zirveden NATO'nun 32. üyesi olarak çıkması beklenmiyor.

Uzmanlar Ankara'nın vetosunu kaldırması durumunda dahi süreci tamamlamak için yeterli vakit olmadığını vurgularken, Ankara'dan da İsveç'e karşı bir yumuşama sinyali gelmiş durumda değil.

Son olarak Vilnius'a hareket etmeden önce bir açıklama yapan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, "Türkiye'yi AB'nin kapısında 50 yılı aşkın süredir bekletenlere buradan sesleniyorum, Türkiye'nin önünü açın biz de İsveç'in önünü açalım" ifadelerini kullandı.

Erdoğan'ın hemen ardından bir açıklama yapan NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg de, Türkiye'nin AB üyeliğini desteklediğini söyledi. Ancak Stoltenberg'in bu konudaki desteği, temenniden öte bir anlam taşımıyor.

Pazartesi akşam yapılacak Erdoğan-Stoltenberg-Kristersson görüşmesine dikkat çeken Mehmet Fatih Ceylan, "İsveç'in üyeliği konusunda ben hep seçimler sonrasında bir formül bulunabileceğini düşünenlerdendim. Ama gelişmeler o yönde cereyan etmedi. Ancak tabii bir formül bulma ihtimali bitmiş değil. Bugün biliyorsunuz üçlü bir görüşme olacak NATO Genel Sekreteri, Cumhurbaşkanı ve İsveç Başbakanı arasında. Orada da arayışlar sürecektir muhakkak bir formül bulmak için" diye konuştu.

Türkiye'nin İsveç'i üyeliğine bu zirvede onay verebileceğini belirten Ceylan şu ifadeleri kullandı:

Türkiye'nin İsveç'in üyeliğine bu zirve vesilesiyle yeşil ışık yakacağını düşünüyorum ben. Şu an NATO'nun 31 üyesinden sadece ikisi İsveç'e onay vermedi. Burada Türk yöneticilerin şunu düşünmesi lazım. Ben 29 üyeyi karşıma alacak mıyım, almayacak mıyım? Tüm ülkeleri ilgilendiren bir konunun önünü kapatacak mıyım kapatmayacak mıyım? Bunun kararının verilmesi lazım.

Washington'dan gelen açıklamalar İsveç'in üyeliğiyle ilgili sorunun kısa süre içinde çözüleceğini söylese de, Prof. Dr. Ahmet Kasım Han Türkiye'nin konuyu daha büyük bir pazarlığın parçası haline getirmek istediğine çekiyor.

Türkiye'nin İsveç konusunda Batı'dan büyük bir baskı görebileceğine ifade eden Han, "Türkiye başka bir şey yapmaya çalışıyor. Bunu gerçekleştirirken de ekstra baskı görmeme gayretinde. Tabii, bu söylediklerim işler bütünüyle Türkiye’nin istediği gibi yürüyecektir anlamına gelmez. Amerikalılar ve diğerleri o kadar ağır bir baskı koyabilirler ki, Türkiye buna direnemeyebilir. Özellikle Türkiye'nin içinde bulunduğu iktisadi kırılganlığı da hesaba katarsak, bu noktada direnmek karar alıcılara gereksiz bir maliyet gibi gelebilir. Ama neticede buradan bir taviz çıkar mı? Çıkmaz diyemem ama Türkiye'nin o tavizi vermemek için elinden geleni yaptığını rahatlıkla söyleyebilirim" diye konuştu.

Türkiye'nin İsveç'in NATO üyeliğinden farklı gündemleri olduğunu belirten Han, "Çok ağır bir baskı altında kalırsa Türkiye'nin tutumunu değiştirmeyeceğini söyleyemeyiz. Çünkü Türkiye bunu daha önce yaptı. Ama yapmamaya çalıştığı açık. Türkiye'nin İsveç'le ilgili başka bir gündemi var. Bence İsveç'in NATO üyeliği Türkiye'nin temel odağı değil. İdeal senaryoda Türkiye'nin odağı Batı'yla bir büyük pazarlık yapmak" ifadelerini kullandı.

Ankara'nın İsveç'e uyguladığı vetoyu bir koz olarak kullanma arayışında olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Han şunları söyledi:

Bu büyük pazarlığın içinde AB üyeliği var, Türkiye'nin son dönemdeki yalnızlaşmışlığının sona erdirilmesi var, ekonomik olarak Batı ülkeleri tarafından desteklenmesi var, siyasi bakımdan yabancılaşmanın sona ermesi var. Türkiye yeni bir denge kurulmasını arzu ediyor. İsveç vetosu da bu büyük pazarlığın bir anahtarı. Eğer bunu beceremezse Türkiye, o zaman Washington'la daha küçük bir “büyük pazarlık” yapma arzusunda. Orada da savunma işbirliğinin öne çıktığı bir çerçeve söz konusu.

Rusya'nın da Ankara'nın NATO zirvesi için attığı adımların farkında olduğunu belirten Prof. Dr. Ahmet Kasım Han, "Türkiye'nin hamlelerinin belli bir çerçevesi var. Bu çerçevenin bir tarafı İsveç konusunda kendi üzerinde kurulabilecek baskıyı hafifletmek için yapılan bir dizi hamle. Ben son dönemde olup biteni bu bağlamda değerlendiriyorum. Ruslarla ilişkilerimizin, Azov komutanlarının Ukrayna’ya iadesi gibi bu arada olup bitenler nedeniyle bozulacağını, ya da ekonomi alanında kimilerinin kaygı duyduğu gibi Rusya'nın gaz borcunu bir anda tahsil etmeye girişeceğini de hiç düşünmüyorum. Ruslar da durumun farkındalar bence. Azov Taburu'yla ilgili Kremlin'den yapılan açıklamaya bakarsanız, doğrudan Türkiye'nin sorumlu tutulmasından ziyade, Batılı ülkelerin Türkiye'nin üzerinde kurduğu baskıya dair bir tespit var" dedi.

NATO zirvesinde öne çıkan diğer gündem maddeleri

- Güvenlik garantileri

Üyelik konusunda yol almak isteyen Kiev yönetiminin üzerinde durduğu bir diğer seçenek de müttefiklerden güvenlik garantisi ve askeri desteğin süreceğine yönelik garantiler almak olacak. 

Ancak Ukrayna yönetimi Fransa'nın da desteklediği bu formülün, üyeliğin alternatifi olarak görülmesini istemiyor. 

Haziranda AB ülkeleri Ukrayna'ya ilk kez benzer güvenlik taahhütlerinde bulunmuştu ancak bunun sahadaki karşılığının ne olacağıyla ilgili belirsizlik sürüyor.

- 300 bin askerlik yeni savunma planı

NATO'nun Vilnius'taki zirvesindeki en dikkat çekici konulardan biri Soğuk Savaş'tan bu yana ilk kez güncellenmesi planlanan bölgesel askeri planlar olacak.

Yeni savunma planı özetle NATO ülkelerinin tehdit algısını Rusya ve benzeri bir düşmanla savaşmak üzerine kurguluyor ve halihazırda 40 bin olan asker sayısını 300 bine çıkarmayı hedefliyor.

- Asya-Pasifik'te yeni odak

Vilnius'ta yapılacak zirveye AP4 ülkeleri olarak da adlandırılan Yeni Zelanda, Avustralya, Japonya ve Güney Kore liderleri de katılacak.

Zirvede NATO'yla AP4 ülkeleri arasında, "Çin ve Rusya'dan gelecek bölgesel tehditlere karşı" dayanışma amacıyla yeni işbirliği alanlarının tartışılması bekleniyor.

Ancak AB ülkeleriyle ABD'nin Çin konusunda aynı tutumu sergilemekten uzak görüntüsü bu başlıktaki görüşmelerden nasıl bir sonuç çıkacağını belirsiz kılıyor.

Yararlanılan kaynaklar: AFP,  Guardian, Euractiv, RFE/RL, Kyiv Post, Foreign Policy