Şam hükümeti ile Suriye’nin kuzeydoğu bölgelerindeki Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi arasındaki rekabet çiftçilerden buğday alımı konusunda yoğunlaştı. Bu yoğunluk, özellikle son zamanlarda Özerk Yönetim’in tamamen kontrol ettiği bölgelerdeki buğday üretimini satın alma planını duyurmasıyla başladı. Öte yandan Haseke Valisi, tahıl pazarlama faaliyetlerini hızlandırmak ve çiftçilerin ürettiği buğdayın tamamını promosyon fiyatlarıyla almak amacıyla Haseke'de tahıl pazarlama alt komitesi toplantısı düzenledi.
Resmi kaynaklar, mevcut buğday sezonunun geçtiğimiz yıla kıyasla çok daha iyi olduğunu, buna karşın hükümetin kontrolü dışındaki bölgelerden pazarlanan miktarların halen düşük kaldığını belirttiler.
Şam, bu yıl buğday miktarının bir buçuk milyon tona ulaşacağı konusunda iyimser tahminlerde bulunurken, şimdiye kadar 600 bin ton olarak tahmin edilen miktarın üçte biri satışa sunuldu. Bu rakam geçtiğimiz yıl 400 bin ton olarak gerçekleşti.
Çiftçiler Genel Birliği Tarım İşleri Dairesi Başkanı Muhammed el-Halif, Şam merkezli El Vatan gazetesine yaptığı açıklamada, Suriye Demokratik Güçlerini (SDG) ‘çiftçileri taciz etmek ve ürünlerini Şam'a bağlı merkezlere satmalarını engellemekle’ suçladı.
Satışın zayıf olmasına Şam’ın kontrolünde olmayan bölgelerin neden olduğunu öne süren Halif, Tahıl Üretme ve Pazarlama Kamu Kurumu’nun söz konusu bölgelerdeki çiftçilere ‘boş çuvallar’ vermediğini, çünkü bunların Tahıl Üretme ve Pazarlama Kamu Kurumu’na bağlı alıcı merkezlere tedarik edileceğine dair hiçbir garantinin olmadığını ve SDG'nin üretimlerini alıcı merkezlere teslim etmelerini engelleyeceğinden çekindiğini söyledi.
Tahıl Üretme ve Pazarlama Kamu Kurumu, kontrol dışı bölgelerdeki çiftçilerin, ürünlerinin alıcı merkezlere tedarikini garanti altına almak için bir çuval fiyatının üç katını ödemelerini şart koşuyor. Çiftçinin ekonomik olarak çok zor şartlar altında olduğu bir dönemde bir çuvalın fiyatının 10 bin Suriye lirası olduğu biliniyor.
Basına konuşan kaynaklar, hükümetin mahsulün değerini Ziraat Bankası'na yatırdığını ve çiftliklere bir hafta içinde ödeme yaptığını söyleseler de birçok çiftçi, ödeme mekanizmasındaki bürokrasiden ve bir ay ya da daha fazla süre yaşanan gecikmeden şikâyet ediyor. Çiftçiler Genel Birliği, hükümetin, belirlediği talimatlara göre buğdayın bedelini 48 saati geçmeyecek şekilde ödemesi için çağrıda bulundu.
Şam, tahıl almak için tüm vilayetlere dağılmış 47 merkez belirledi. Halep Tarım ve Toprak Reform Müdürü Rıdvan Huraysun, Halep'te hükümet kontrolündeki bölgelerden bu yılki hasat zamanı için pazarlanan buğday miktarının 225 bin tonu aşacağı tahmininde bulundu. Bu rakam, Halep’teki tahıl üretim oranları ile karşılaştırıldığında oldukça yüksek. Halep'te sulanan buğday alanı 93 bin hektardan fazla. Rakka’da ise lojistik konusundaki zorluğa rağmen teslim edilen miktar 40 bin tonu buldu.
Dera’da buğday ekilen toplam 81 bin hektar alanın 35 bini hasat edildi. Ayrıca, Tahıl Üretme ve Pazarlama Kamu Kurumu’na 44 bin ton buğday teslim edildi. Suveyda ilinde kuruma teslim edilen buğday miktarı bin 234 ton, Humus'ta ise 21 bin 761 ton oldu.
Şarku’l Avsat’ın ulaştığı bilgilere göre hükümetin ekonomi komitesi, bu sezon için bir kilo buğdayın fiyatını 2 bin 500 Suriye lirası olarak belirlemişti. Ancak buğday ekimini ve dağıtımını teşvik etmek amacıyla kilo başına 300 lira artırılarak, kilogram başına 2800 liraya yükseltildi.
Bunun yanında tarım ve ekonomi alanlarından kaynaklar, bir kilo buğday üretmenin maliyetinin 3 bin liranın üzerinde olduğunu ve kâr marjı olmadığı için hükümetin belirlediği fiyatta ‘çiftçiye haksızlık’ yapıldığını vurguladılar.
Hükümet ve yerel yönetimler, tahılın karaborsaya düşmemesi için buğday ve arpanın önceden izin alınmadan hasat edilmesini, satılmasını ve taşınmasını önlemekle ilgili bazı sıkı önlemler aldılar. Hükümet ayrıca üretilen tüm mahsulün kendisine teslim edilmesini şart koştu ve her çiftçi ailesinin sadece iki çuval bulgur almasına izin verdi. Tohumun ise tamamının Tohum Çoğaltma Genel Dairesi’ne gönderilmesi şart koşuldu.
Suriye 2011 yılına kadar yıllık yaklaşık 3,5 milyon ton tahıl üretiyordu. Savaş, tahıl üretiminde düşüşe yol açtı ve Suriye'yi buğday ihraç eden bir ülkeden, yılda iki milyon ton buğdaya ihtiyacı olduğu için Rusya'dan buğday ithal eden bir ülkeye dönüştürdü. Buğday üretimi 2018 yılından beri iyileşme gösterse de Fırat bölgelerinde ekili alanların yüzde 70'inden fazlasında kuraklığın da etkisiyle bu yıl ki hasat döneminde buğday ekilen arazi alanı geçtiğimiz yıla kıyasla yüzde 20 azaldığından, üretilen miktar halen ihtiyacı karşılamıyor.
Öte yandan Batı’nın Suriyeli yetkililere uyguladığı ekonomik yaptırımlar, Suriye Tarım Bakanı Muhammed Hasan Katana'nın resmi bir heyet ile Roma'da yapılan Birleşmiş Milletler (BM) Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Konferansı'nın 43. Oturumuna katılmasına engel olamadı. Suriyeli Bakan, konferansta, iklim değişikliğinin etkileriyle mücadele, gıda ve su güvenliğini sağlama çabaları, üretim, çevre, beslenme ve nüfusun daha iyi bir yaşam sürmesi için iş birliği, doğal kaynakların kullanım verimliliğinin artırılması, biyoçeşitlilik üzerindeki olumsuz etkilerin azaltılması ve küçük üreticilerin gelirinin desteklenmesi çağrısında bulunduğu bir konuşma yaptı.
Su yönetimi, tarımsal gıda durumu, orta vadeli plan 2022-2025, çalışma programı ve bütçe 2024-2025, bölgesel raporlar ve diğerleri hakkındaki FAO raporlarının gözden geçirilmesi başlıkları altındaki oturumlar, İtalya'nın başkenti Roma'da 7 Temmuz’a kadar devam edecek.
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
Şarku'l Avsat
