Modernitenin destekçileri ve kültürel mirasın savunucuları arasında Bingazi'nin yeniden inşası

Sivil toplum kuruluşları, insan hakları örgütleri ve siyasi partiler, projenin durdurulması çağrısında bulundu

Bölgedeki evlerden bazılarında Bingazi'nin en önemli siyasi, edebi, sporcu ve sanatsal isimleri doğdu ve yaşadı / Fotoğraf: Independent Arabia

Modern Bingazi şehrinin tarihi yapılarının büyük bir kısmı moloz yığınlarına döndü.

Yetkililerin, şehir sakinlerinin 'Vasatu'l Bilad' dediği bölgedeki mahalleleri, tamamen yıkmaya başlamasının ardından, şehrin tarihi yapılarının diğer bir kısmı da aynı kaderle tehdit ediliyor.

Yıkılan evlerin duvarları, Libya'nın en büyük ikinci kentinin tarihindeki önemli olayların tanığıydı.
 

Bingazi Eski Eserler Dairesi, “Vasatu’l Bilad’daki tarihi binaları yıkmak için kullanılan mekanizmanın, bu tarihi kentsel mirasın kaybına neden olacağını” ifade etti.png
Bingazi Eski Eserler Dairesi, "Vasatu'l Bilad'daki tarihi binaları yıkmak için kullanılan mekanizmanın, bu tarihi kentsel mirasın kaybına neden olacağını" ifade etti / Fotoğraf: Independent Arabia

 

Yıkımların yapıldığı bölgenin önemi nedeniyle, Bingazi mirasının savunucuları ile bu eski mahallelerin yeniden inşasını kutsayan modernite destekçileri arasında büyük bir tartışmanın çıkması doğaldı.

Özellikle 2014-2017 yılları arasında ordu güçleri ile terör grupları arasında yaşanan çatışmalar nedeniyle şehirdeki binaların büyük çoğunluğunun ciddi şekilde hasar görmesinden sonra, alternatiflerin belirsizliği ve bu alanları geliştirmeye yönelik projenin niteliği daha da arttı.


Gizemli proje

Bingazi'nin merkezindeki tarihi alanlarda meydana gelen yıkımlara karşı çıkan seslerin artmasında, yıkım operasyonlarını gerçekleştiren ve yeniden inşayı gerçekleştirecek olan tarafın kimliğinin ve Osmanlı ile İtalyan dönemlerinde inşa edilmiş binalarla dolu olan bu alanın yeniden inşasında benimsenecek mimari tarzın açıklanmaması etkili oldu.

Söz konusu mahallelerin önemi sadece estetik yapısı ve kendine özgü kentsel karakterleriyle sınırlı değil.

Aynı zamanda Vasatu'l Bilad'daki bazı yapıların içinde meydana gelen olaylar nedeniyle başka özellikleri de var.

Örneğin İtalyan sömürgeciliğine karşı Libya direnişinin lideri Ömer Muhtar'a ölüm cezası verilen İtalyan mahkemesinin binası, 1951 yılında ülkenin bağımsızlığının ilan edildiği El-Menar Sarayı, 1920'lerde inşa edilen Burkavi Parlamento Binası, şehirdeki en eski ve en ünlü Pazar olan Sûk el-Hut ve diğerleri.
 

Bingazi'nin merkezindeki tarihi alanlarda meydana gelen yıkımlara karşı çıkan seslerin artmasında, yıkım operasyonlarını gerçekleştiren ve yeniden inşayı gerçekleştirecek olan tarafın kimliğinin açıklanmaması etkili oldu.png
Bingazi'nin merkezindeki tarihi alanlarda meydana gelen yıkımlara karşı çıkan seslerin artmasında, yıkım operasyonlarını gerçekleştiren ve yeniden inşayı gerçekleştirecek olan tarafın kimliğinin açıklanmaması etkili oldu / Fotoğraf: Independent Arabia

 

Ayrıca, bu bölgedeki evlerin bir kısmında Bingazi'nin en önemli siyasi, edebi, sporcu ve sanatsal isimleri doğup yaşadı.

Ünlü yazar ve düşünür Sadık en-Nihum, ünlü yazar Halife el-Fahiri, Vasatu'l Bilad'daki kafelerin ve sokakların edebi tartışmalarına ve entelektüel düellolarına tanık olduğu Ali el-Fazzani, Muhammed eş-Şaltami ve Refik el-Mahdavi inceliğinde şairler gibi entelektüel şahsiyetleri ülkeye tanıtması yeterli.

Bingazi şehri, birçok İslami simge yapıya ek olarak İtalyan işgali ve Osmanlı devrinden Yunan dönemine kadar uzanan diğer önemli tarihi binaları da içerisinde barındırıyor.

Bunların arasında ünlü Bingazi Deniz Feneri, Türk Kışlası, Osmanlı Sarayı, Katedral Binası, Katolik Kilisesi, İtalyan Mahkemesi, Tarihi Şehir Kütüphanesi, Berka Matbaası, eski Hükümet Binası ve diğerleri ilk akla gelen yapılar olarak sayılabilir.


Yetersiz tazminat

Bingazi şehri sakinlerinin evlerini ve mahallelerini etkileyen yıkımlara itiraz etmelerine neden olan diğer nedenlerden biri, yıkım kampanyasının gerekçesi veya amaçları hakkında sorumlu makamlardan herhangi bir açıklama yapılmadan şehrin göbeğindeki ayrıcalıklı konumlarına rağmen yetkililerin kendilerine evlerini boşaltmaları karşılığında teklif ettiği 100 bin dinarı (yaklaşık 20 bin doları) geçmeyen yetersiz tazminat.

Zikredilen meblağ devam eden yıkımlar nedeniyle daha da artması muhtemel olan emlak fiyatlarının son yıllarda istikrarlı artışının ardından, küçük bir apartman dairesi de olsa herhangi bir ev almak için yeterli değil.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Tüm bunlar ve diğer nedenler, Bingazi'deki 29 parti ve sivil toplum örgütünü "Bingazi kentindeki tarihi yapılara yönelik devam eden çalışmaların, yeniden yapılanma programı ve hedeflerinin netleştirilmesiyle, şeffaflığın sağlanması ve kent halkının tekrarlanan çağrılarına yanıt olarak derhal durdurulmasını talep etmek için" harekete geçirdi.

Taraflar ve sivil toplum kuruluşları yaptıkları açıklamada, "yeniden yapılanma çalışmalarından sorumlu olanlara, tarihi değeri çok eski çağlara dayanan tarihi yapıların korunması sorumluluğuna uymaları" çağrısında bulundu. Zira söz konusu yapılar Bingazi şehrinin tarihinin bir parçası, çağlar ve tarihi dönemler boyunca gelişimi ve tarihi mimarisinin bir özelliği haline geldi.

Açıklamada ayrıca, "eski eserleri, mimari mirası korumak ve UNESCO tarafından tarihi ve antik yapılarla ilgili olarak çıkarılan kararlara ters hareket etmemek için şehirde ortak tarafsız bir komite aracılığıyla koordinasyon sağlama" çağrısında bulunuldu.


Büyük bir mirasın kaybı

Bingazi Eski Eserler Dairesi, "Vasatu'l Bilad'daki tarihi binaları yıkmak için kullanılan mekanizmanın bu şekilde çalışması halinde tarihi kentsel mirasın kaybına neden olacağını" ifade etti.

"İdari görevi gereği Bingazi Belediye Başkanı ve Bingazi İmar İdaresi ile yazışarak yeniden inşa programı ve hedefleri hakkında açıklama istediklerini, ancak ilgili hiçbir tarafın kendisiyle bu konuda temasa geçmediğini" bildiren Bingazi Eski Eserler Dairesi, "Tarihi mirasın korunması, önceki tüm deneyimleri küresel ölçekte model alarak bu tarihi binaların olduğu gibi restore edilmesi ve aynı zamanda tarihi şehrin kentsel dokusunun korunması için önerilerimizi sunduk" ifadelerini kullandı.

Bingazi Eski Eserler Dairesi, "Eski Eserler Kurumu, Tarihi Kentler İdaresi, Turizm Polisi, adli uzmanlığa sahip Eski Eserler Bürosu ve diğer bilimsel kurumlar gibi tüm ilgili tarafların çabalarını birleştirmenin gerekli olduğunu" vurguladı.

Açıklamasını, "Bingazi Eski Eserler Dairesi olarak, tüm ilgili tarafları bir muhtıra hazırlamaya, kurtarılabilecekleri kurtarmak için Bingazi'nin yeniden inşa programlarına katılanlarla görüşmeye ve bu tarihi kent mirasını canlandırmak, değerini ve önemini korumak için bilimsel bir program geliştirmeye çağırıyoruz" diyerek sonlandırdı.
 


Güvence mesajları

Bingazi Belediyesi ise Bingazililerin şehrin en eski ve kadim mahallelerinde neler olup bittiğine dair sorularını yanıtlayan tek resmi kurum oldu.

Belediye, yıkım ve yeniden inşa projesinin niteliği hakkında vatandaşları rahatlatmaya çalıştı ve "Sûk el-Hut ve Sûk er-Rebi gibi geçmişte olduğu gibi yeniden inşa edilecek bazı tarihi yapılar mevcut" dedi. 

Belediye yaptığı açıklamada, uygulanmakta olan Bingazi genel şehir planını modernize etme projesine göre, tarihi eski şehrin planlama standartları ve mimari tarzının yanı sıra hasarlı binaları restore etme, iyileştirme, geliştirme ve yıkılan binaları yeniden inşa etme konusundaki istekliliğini yineledi.


Kesintisiz fikir tartışması

Bingazi'deki önemli tarihi alanların geçirmekte olduğu büyük değişiklikler hakkında hararetli tartışmalar sürerken, önde gelen Libyalı şahsiyetler, ya projeye karşı çıkıp derhal durdurulması çağrısında bulunarak ya da şehir merkezinin modernizasyonunu ve gelişimini kutsayarak bu tartışmaya katıldı.

Prens Muhammed el-Hassan er-Rıza el-Mehdi es-Senussi gibi geçmişte halka açık olaylar hakkında nadiren yorum yapan şahsiyetler bile bu tartışmalara katıldı.

"Tarihi değeri yüksek olan Bingazi şehrinin önemli yerlerinin yıkılması, Libya halkının hafızasına kazınacak bir saldırıdır" diyen Senussi, Twitter hesabından attığı tweette şunları yazdı:

Tarihi kentlerimizin mahalleleri, zaman içinde ya da aktif bir eylemle ne kadar yıkım ve bakımsızlıktan etkilenmiş olursa olsun, tarihi kentlerimizi yıkmak yerine modern mühendislik yöntemleriyle restore etmeye çalışmak her zaman için daha iyidir. Bu, tüm Libya şehirleri için geçerlidir.


Libya Siyasi Diyalog Forumu üyesi Amal Bugaygıs, Bingazi'nin tanık olduğu 'kalkınma sürecini' övdü ve "kentin asi, genç ruhu gibi sanatın yaşadığı güzel tasarımları hak ettiğini" vurguladı.

Bingazi Yeniden Yapılanma Komitesi'nin çalışmalarına yönelik eleştirilere şaşırdığını ifade eden Bugaygıs, söz konusu girişimi "uzun zaman önce modernite için ayrılan ve halkının tozlu, engebeli sokaklarını terk eden insanların nostaljisi" olarak tanımladı. 
 

DAHA FAZLA HABER OKU