Irak Kürdistan Bölgesi Yönetimi'nde (IKBY) bir kafede garson olarak çalışan Sarina, dikkat çekmemeye çalışıyor.
Bu genç Kürt kızı ülkesi İran'da Mahsa Amini'nin ölümüne karşı protesto gösterilerine katıldı. Protestolardaki yoğun baskı ona göçten başka bir seçenek bırakmadı.
Yaklaşık 7 aydır, 17 yaşındaki Sarina, Irak'ın kuzeyindeki özerk Irak Kürdistan Bölgesi Yönetimi'nin başkenti Erbil'de yaşıyor.
Burada sabahları emlak şirketinde çay servis ediyor, akşamları ise bir restoranda garsonluk yapıyor. Bu işlerin karşılığında aylık 800 dolar kazanarak kira ve günlük masraflarını karşılıyor.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
"Bu durum ailem için çok zor"
Tam adını güvenlik nedenleriyle açıklamaktan çekinen genç kız, "Ailem benim burada olmamı kabul etmek zorunda kaldı. Bu çok zor, onlar benim için endişeleniyorlar" diyor.
Eylül 2022'de Sarina, İran'ın kuzeybatısındaki Mahabad'da annesini ziyaret ederken, kadınlara uygulanan kıyafet kuralını ihlal ettiği için ahlak polisi tarafından durdurulduktan sonra hayatını kaybeden 22 yaşındaki Kürt kadın Mahsa Amini'nin öldüğünü öğreniyor.
Baskıyla karşılaşan gösterilere katılan Sarina, Üşneviye şehrine döndüğünde faaliyetlerini bırakmıyor ancak bir arkadaşı tutuklanınca saklanmak zorunda kalıyor.
Sarina o dönemi şöyle anlatıyor:
Başlangıçta evden uzaklaşmayı düşündüm, kendime 2 gün verdim. Eğer polis gelmezse, bu beni takip eden bir tehlike olmadığı anlamına gelir ve geri dönebilirim dedim kendi kendime."
Ancak Sarina'nın uzakta olduğu sırada polis evine giriyor ve amcasını tutukluyor. Bu olayın ardından genç kız, ekim ayında IKBY'ye sığınarak acı dolu sürgününe başlıyor.
Tanınmamak için hala Kovid-19 maskesi takıyor
Erbil'de kimliği belli olmasın diye Kovid-19 virüsünden korunmak için kullanılan maske takmaya devam ediyor Sarina.
Burada bile İranlı yetkililerden korkuyor ama Irak'tan da çıkıp daha uzak bir ülkeye göç etmek istemiyor.
İranlı genç kadın bu duruma ilişkin şu ifadeleri kullanıyor: "Bir şey olursa hemen ailemi görmeye gidebilirim. Ülkemden çok uzakta olamam."
İran'daki son baskı, İran'dan Irak'a göç dalgasına neden oldu, ancak genellikle turist vizesiyle gelenlerin sayısının ne kadar olduğunu söylemek zor.
Onlarca yıldır Irak Kürdistanı ile komşu İran'daki Kürdistan bölgesi arasında canlı ilişkiler var. Sınırın her iki tarafındaki toplum aynı dili konuşuyor ve birçoğunun iki bölgede de aile üyeleri bulunuyor.
İranlı işçiler, ABD yaptırımları altındaki İran'da zorlu ekonomik koşullardan şikâyet ederek ülkenin kuzeyinde çalışmak üzere Irak'a gidiyor.
Irak Kürdistanı'nda onlarca yıldır İranlı Kürt muhalefetinin silahlı grupları var ve Tahran bu grupları İran'daki "isyanlardan" sorumlu olmakla suçlayarak mevzilerini birden fazla kez bombaladı.
İran hükümeti aynı şekilde Irak'tan, sınırlarının ihlalini önlemek için güvenliği artırmasını istedi. Bu konuda İranlı bir askeri yetkili, Irak hükümetinin bu grupları eylül ayına kadar silahsızlandırmazsa yeni bir saldırı yapılacağı tehdidinde bulundu.
İran'ın Piranşehr kentinden gelen ve "Fuad" takma adını kullanan genç, sınırdaki karla kaplı dağları geçtikten sonra ocak ayında Erbil'e vardığını söylüyor.
27 yaşındaki mimar, bir elektronik mağazasında dizüstü bilgisayar satıyor. Patronu, onun dükkanının deposundaki bir şiltede, kıyafetleri duvarda asılı halde uyumasına izin veriyor.
"Ailemi, evimi, işimi İran'da bıraktım"
Genç adam, şöyle konuşuyor:
Amaçsız bir hayat yaşıyorum, günler ve geceler birbirini takip ediyor. Her şeyi, ailemi, evimi, işimi İran'da bıraktım. Protestolara katıldım. Arkadaşımın ağabeyi tutuklanınca 40 günlük kaçış yolculuğum başlamış oldu. Adımın yetkililere ulaşmasından korktum. O sırada güvenlik güçleri evime baskın yaptı."
Fuad, ailesi için büyük endişe duyduğunu, "Annem beni aradığında onun da babamın da gözleri doluyor, ancak İran'a geri dönemem. Kendimi güvende hissetmiyorum, tutuklanabilirim" sözleriyle dile getiriyor.
"Mahsa Amini tüm İran'ın özgürlük sembolüdür"
Geçen mayısta yerel yönetim tarafından duyurulduğu üzere Irak Kürdistanı'nda yaklaşık 10 bin 500 İranlı kalıcı olarak yaşıyor.
Bu kişiler arasında eşi ve 2 kızıyla birlikte 10 yılı aşkın süredir Erbil'de yaşayan Rizkar Hüsrev de var.
İran'ın Kürt kenti Marivan'dan gelen adam, Mahsa Amini'nin ölümü sonrası düzenlenen gösterilerle dayanışma ifadesi olarak ikinci pastanesini Mahsa Amini adıyla açmış ve genç kızın resmini dükkanın simgesi haline getirmişti.
Kırklı yaşlarındaki adam Mahsa Amini ile ilgili şunu söylüyor: "O, İran'ın tamamı için bir özgürlük sembolüdür."
