Yoksulluk sınırının altında darbe: Gabon hakkında bilmeniz gereken 5 şey

Sadece üç başkan tarafından yönetilen ülke zengin bir ekosisteme ve bol miktarda petrole sahip. İşte Bob Marley'in, Aubameyang'ın ve Iboga bitkisinin hikayesi

Gabon Devlet Başkanı Ali Bongo, üçüncü dönem başkanlığının ilanından bir gün sonra Gabon Demokrat Partisi'nin bayrağını dalgalandırıyor / Fotoğraf: AFP

İşte Gabon hakkında bilmeniz gereken 5 şey:

Orta Afrika'da bulunan petrol zengini ülkede dün ordu, 26 Ağustos'ta gerçekleşen ve Ali Bongo'nun üçüncü dönem zaferi ile sonuçlanan başkanlık seçimlerinin resmi sonuçlarının açıklanmasından sonra "mevcut rejime son verdiğini" duyurdu.

1960 yılında Fransa sömürgesinden kurtularak bağımsızlığını kazanmasından bu yana Gabon'u yalnızca üç başkan yönetti.

Omar Bongo Ondimba, 2009'da hayatını kaybettikten sonra oğlu Ali seçilene kadar 41 yıldan fazla bir süre boyunca ülkeye liderlik etti.

Birçok Afrika krizinde arabuluculuk yapmasıyla saygınlık kazanan Omar Bongo, Paris ile kıtadaki eski kolonileri arasındaki siyasi ve ticari ilişkilerin sistemini temsil eden 'Francafrique'nin omurgasını oluşturuyordu.

Oğlu Ali, iktidara geldikten sonra görünüşte eski sömürgeci güçten kendini uzaklaştırdı.

Bununla birlikte diğer 9 çocuğu, Gabon'dan zimmete geçirilen kamu fonlarıyla Fransa'da satın alınan gayrimenkullerle ilgili Fransız yargısının 2010 yılından bu yana yürüttüğü soruşturmada 'yasadışı kazanç sağlamakla' suçlanıyor.


Bob Marley'in sevgilisi

Omar Bongo'nun kızlarından Pascaline'nin Reggae müziğinin efsanesi Bob Marley ile ilişkisi vardı.

Pascaline babasının doğum günü için onu Gabon'da konser vermeye davet etmiş, böylece bu, Jamaikalı şarkıcının Ocak 1980'de Afrika'da gerçekleştirdiği ilk performanslardan biri olmuştu.

Gabon, petrol, kereste, manganez ve düşük nüfusu (2,3 milyon kişi) sayesinde kişi başına düşen Gayri Safi Yurt içi Hasılası (GSYİH) (2022'de 8 bin 820 dolar) açısından en zengin Afrika ülkelerinden birini oluşturuyor.

Sahra altı Afrika'daki ilk petrol üreticilerinden olan ülkede, Dünya Bankası'na göre 2020'de petrol, GSYİH'sinin yüzde 38,5'ini ve toplam ihracatının yüzde 70,5'ini oluşturuyordu.

Ancak yetkililerin yeterince çeşitlendiremediği ekonomi hâlâ büyük ölçüde hidrokarbonlara bağlı ve Dünya Bankası'nın 2022 sonlarında açıkladığı rakamlara göre her üç kişiden biri yoksulluk sınırının altında yaşıyor.

Banka, 268 bin kilometrekarelik alanının yüzde 88'i ormanlarla kaplı olan ülkeyi, "önemli bir karbon emici" ve özellikle karbon emisyonlarını azaltma ve büyük tropik ormanlarını koruma çabalarının ışığında "net sıfır emisyon girişimlerinde lider" olarak tanımlıyor.

Zengin bir ekosisteme sahip olan Gabon'un milli parkları, Afrika fili, goril, şempanze, çita ve çeşitli pangolinler gibi endemik türlere ve önemli memelilere ev sahipliği yapıyor.

Ülke, kıtadaki en yüksek kentleşme oranlarından birine sahip. Her beş vatandaştan dördü şehirlerde yaşıyor ve ekonomik başkent Libreville ve Port-Gentil tek başına nüfusun yaklaşık yüzde 60'ını oluşturuyor.
 


İboga ekonomisi

Psikotrop maddeler içeren İboga bitkisi, Orta Afrika'nın tropik ormanlarına özgü bir çalı olarak biliniyor.

Gabon'da geleneksel bir inisiyasyon töreni olan Bwiti törenlerinde kökünden çıkarılan ağaç kabuğu tozu şeklinde kullanılıyor.

Yaklaşık 50 yıldır bitki, özellikle bağımlılık karşıtı özellikleri olan 'ibogain' adlı etken maddesi sayesinde, geleneksel kullanımının ötesine geçiyor.

Ancak 'ibogain', ABD'de veya Fransa gibi birçok Avrupa ülkesinde narkotik olarak kabul ediliyor.

Dünya çapındaki kliniklerde (Kosta Rika, Meksika, Yeni Zelanda, Hollanda...), uyuşturucu bağımlılarını tedavi etmek veya travma sonrası stres mağdurlarına yardım etmek için kullanılan ibogainin çoğu, yasa dışı ihracattan geliyor.

Kaynaklarının yasadışı hasat nedeniyle tükeneceğinden korkan Gabon, bu kaynakların ticareti için yeni bir çerçeve benimsedi.

Ayrıca Pierre-Emerick Aubameyang, Gabon'un en ünlü futbolcusu olarak biliniyor.

Yakın bir zamanda Fransız kulübü Olympique de Marseille ile üç yıllığına sözleşme imzalayan 34 yaşındaki forvet, AC Milan'da kariyerine başlayarak Lille, Monaco, Saint-Étienne, Alman kulübü Borussia Dortmund ve İngiliz Arsenal için oynadı.

 

 

Independent Türkçe, AFP

DAHA FAZLA HABER OKU