Putin'in "yukarıdan devrimi" ömür boyu iktidarda kalmasını nasıl sağlayacak?

Tek bir şey aynı kalsın diye dikkate değer miktarda değişikliğe gidiliyor

20 yıllık iktidarı boyunca kendi başkanlık makamını olağanüstü yetkilerle donatan ve görev süresini 4 yıldan 6 yıla çıkaran 62 yaşındaki Vladimir Putin, çarşamba günü devlet başkanının yetkilerinin kısıtlanması ve parlamento tarafından seçilecek daha geniş yetkili bir başbakan olması gerektiğini söyledi (AP)

Mesele Rusya'nın iç siyasetiyse belki de geçmiş 10 yılda dünün dramasıyla boy ölçüşebilecek sadece bir gün vardır.

O gün, yani 26 Eylül 2011, Dmitriy Medvedev'in Vladimir Putin'in devlet başkanlığına dönmesi için kenara çekildiğini açıkladığı gündü. 

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Maiyeti Medvedev'in devam etmesi için baskı yapmıştı ve Putin'in de arkadaşının ikinci kez seçime gireceğinden endişe duyduğu bildirilmişti. Ama Medvedev hizaya geldi, teoride o zamanların başbakanı olan adamla iş değiştirdi ve gerisi malum. 

Dün Medvedev siyasette, hele de Kremlin'in halı altında dövüşen buldoglar tarzı siyasetinde, duygulara yer olmadığını öğrendi ve ön saflardaki siyasetten daha önce var olmayan bir pozisyona kabaca tenzil edildi.  

Çok geçmeden dramatiklikte ondan aşağı kalmayan bir an daha gelip çattı ve uzun süreli devlet başkanı Rus anayasasını parçalara ayırmayı teklif etti. 

Putin'in önerdiği değişiklikler güç dengesini büyük ölçüde devlet başkanından parlamentoya ve aslında mevcut otoritesi sınırlı bir federal yönetim organı olan, yeni güçlendirilmiş Devlet Konseyi'ne doğru kaydıracak. Parlamentonun alt kanadı, başbakanı ve kabineyi seçme hakkı kazanırken üst kanadı da güvenlik ve yargı atamalarında söz sahibi olacak. Aynı zamanda devlet başkanının toplamda sadece iki dönem görev yapmasına izin verilecek. Eskiden bu "art arda" iki dönemle sınırlandırılmıştı. 

Diğer önerilerse devlet başkanlığı için kimlerin oy verebileceğine ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi gibi uluslararası mahkemelerin yargı yetkisine dair yeni kısıtlamalar öngörüyor.

Planlar Rus yasalarına göre Putin'in görevi terk etmek zorunda kalacağı 2024 yılı sonrası için pek de emekli hayatı sayılmayacak bir dizi senaryoyu barındıracak şekilde tasarlanmışa benziyor.  

Putin detaylara dair çok az şey açıkladı. Ama bir şey bütün açıklığıyla ortada, o da kayda değer miktarda değişikliğin sırf bir şey aynı kalsın diye, Putin'in Rusya siyasetinin tepesinde kalması için yapıldığı.

Yerel yorumcular son 24 saate dair tepkilerini ortaya koyarken Putin'in planlarının çapını "darbe", "yukarıdan devrim" ve "Sovyetler Birliği'ne dönüş"le kıyasladı. Bir yorumda iktidar partisinin Komünist Parti'ye benzer merkezi bir konuma dönebileceği ileri sürüldü. 

Tamamen şaşırmasa da Rus muhalefeti çileden çıkmış durumda. 

Putin'in en önemli düşmanı Aleksey Navalniy “Konuşma, Putin'in 2024'te ayrılacağını iddia edenlerin ahmaklığını (ve/ya sahtekarlığını) gösterdi" dedi.

Putin'in tek amacı ... ömrü boyunca tek lider olarak kalmak, bütün ülkenin sahibi olmak, kendisi ve arkadaşları için servet edinmektir.

Medvedev hükümeti uzun zamandır alay konusuydu ve istifa edeceği onlarca kez tahmin edilip durdu. Ama Medvedev'in ayrılışının zamanlaması Putin'in yakın çevresindeki seçili birkaç kişi dışında herkesi sersemletti. 

Kuşkusuz eski başbakan kendisi hakkındaki sokak eylemlerini tetikleyen yolsuzluk iddiasıyla ilgili soruşturmalar dolayısıyla ciddi zarar görmüştü. Hükümetiyse 5 yıldır düşen reel gelirlere başkanlık ediyor. Fakat bunun büyük ölçüde Putin'in kavgacı iç ve dış politikalarının doğrudan yol açtığı düşük yatırım güveni ve yaptırımların sonucu olduğu düşünüldüğünde bundan sorumlu tutulacak kişinin pek de Medvedev olmadığı görülüyor.

Birçok kişi Medvedev'in devlet başkanına 2011'deki sadakat gösterisinin işini elinde tutmasına yeteceğine inanıyordu. Bu nedenle aynı zamanda Putin'in muhtemel devlet başkanı halefi olarak da görülüyordu. Putin'in şamar oğlanı olmadaki belirgin istekliliği bu rütbe indirmenin kafa karıştırıcılığını artırıyor. 

Henüz elimizde dünün şoke edici duyurusuna kadarki gelişmelere dair net bir resim yok ama büyük bir anlaşmazlığın olduğu ortada. Kommersant gazetesine göre Medvedev daha farklı bir reform için baskı yapıyordu: ABD başkanlık sistemi çizgileri uyarınca hükümetin ve devlet başkanlığının işlevlerinin birleştirilmesi. Muhalefetle ilişkilendirilen gazete Novaya Gazeta'ysa Putin'in radikal derecedeki farklı planlarını keşfettikten sonra Medvedev'in "sert tepki gösterdiğini" ileri sürüyor. 

Daha sadık diğer kanallarsa Putin'in yavaş ilerleyişe sinirlendiğini ve eski arkadaşını daha sonuç odaklı biriyle değiştirmek istediğini söylüyor. 
 


Yeni başbakan kesinlikle bu eksikliği dolduruyor. 53 yaşındaki Mihail Mişustin hükümet dışında pek bilinmese de reformcu bir teknokrat olarak sükse yapmış. Perşembe günü parlamentodaki oylamada onaylandı. 

Kremlin'in içindekiler eski vergi memurunun Rusya'nın başarısız vergi hizmetini düzeltmek amacıyla dijital teknolojiyi kullanarak parladığını söylüyor. Rus vergi sistemi şu an dünyanın en verimli sistemlerinden biri olarak görülüyor. Ekonominin durgunlaştığı son beş yılda Mişustin vergi kazançlarında yüzde 50 büyüme sağlayarak kayda değer bir başarı elde etti.

Mişustin'in vergi sistemi en az yolsuzluk yapılan hükümet organlarından biri olarak da görülüyor her ne kadar muhalifleri Mişustin'in kişisel yolsuzluk sicilinin daha az etkileyici olduğunu dile getirse de. Adının geçmesinden kısa süre sonra Rus araştırmacı yayını Proekt, Mişustin'in Moskova'nın içi ve çevresindeki talep gören bölgelerde birkaç mülkün sahibi olduğunu saklamış olabileceğini ileri sürdü. Proekt, tahmini değeri yaklaşık 58 milyon TL olan mülklerin Rus hükümetine kayıtlı göründüğünü bildirdi. 

Mişustin'in Putin'in uzun vadedeki geçiş planında oynayacak bir rolünün olup olmadığınıysa tahmin etmek çok zor. Yeni başbakan iktidardaki grupların hiçbiriyle ilişkili değil ve Rusya'nın gayriresmi otoriter sisteminde bağımsız bir rol yaratmak zor olacaktır. Birçok kişi Mişustin'in teoride halef olacak biri aranırken bakıcı rolü oynayacağını düşünüyor. Ama her şey mümkün.
 

7571151864788745-min.jpg
Rusya'nın yeni başbakanı Mihail Mişustin ve eski başbakanı Dmitriy Medvedev (AP)


Bariz olan şeyse Putin'in devlet başkanlığından geçiş sürecinin başladığı. Ülkenin durumu konuşması başka alanlara da yeni bir açıklık getirdi. Artık parlamentonun daha çok, devlet başkanı halefinin daha az güçlü hale geleceğini ve Belarus'la zorla birleşme senaryosunun, her zaman olasılık dışı görünse de, artık tamamen tartışma dışı olduğunu anlıyoruz. 

Ama devlet başkanı aynı zamanda 2024'ten sonraki hayata dair birkaç kapıyı açık bıraktı: Putin acaba başbakan rolüne mi, meclis başkanı rolüne mi, yoksa yeni güçlendirilmiş Devlet Konseyi'nin başı rolüne mi soyunacak? 

Vedomosti gazetesi edidörü Maxim Trudolyubov "Putin'in önerileri bomba etkisi yaratsa da belirsiz kalmaya devam ediyor" dedi. “Mümkün olan en geniş yoruma açık şekilde tasarlanmış görünüyorlar. Ama Putin'in Rusya'nın baskın figürü olarak kalmaya kararlı olduğundan ve kendi senaryosuna dayalı bir siyasi geçişi denetlemeye niyetlendiğinden şüpheniz olmasın. Başarılı olup olmayacağıysa başka mesele." 

Trudolyubov'a göre Putin, Çin'in 1977'den 1990'ların ortasına kadar fiili liderliğini yapmış Deng Xiaoping'den ve 1959'dan 1990'a kadar Singapur'un ilk başbakanlığını sürdüren Lee Kuan Yew'den ilham almış görünüyor. Her iki adam da hükümetlerini sözde önemsiz rollerden denetlemeye devam etti. 

Başka bir rol modelinse Stalin olabileceğini söyledi: "Onlar yapmadan sen hamle yap."

 

 

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir. 

https://www.independent.co.uk/news/world/europe

Independent Türkçe için çeviren: İrem Oral

Bu makale kaynağından aslına sadık kalınarak çevrilmiştir. İfade edilen görüşler Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

© The Independent

DAHA FAZLA HABER OKU