Enerji geçişinin dünya çapında ivme kazanmasından önce, önde gelen nikel madenciliği ülkesi olan Endonezya, ekonomisini dönüştürmek ve uluslararası pazardaki nüfuzunu artırmak için maden zenginliğinden yararlanmanın hayalini kuruyordu.

Küresel ölçekte fosil yakıtlardan uzaklaşma ve yeşil teknolojiye güç veren hayati minerallere olan talebin artması, Cakarta'nın hedeflerini körükledi. Nikel, elektrikli otomobil akülerinin önemli bir bileşenidir; çok az ülke, dünyanın en büyük nikel rezervlerine sahip olan ve 2022'de küresel nikel arzının yarısını çıkaran Endonezya kadar küresel nikel sektöründe büyük bir paya sahip olduğunu iddia edebilir.

100 milyondan fazla seçmen geçtiğimiz on yılın ardından Endonezya'nın ilk yeni devlet başkanını seçmek için sandık başına giderken, yeni dönemde Cakarta'nın geleceğe yönelik çıkarlarına daha fazla önem verilmesi bekleniyor. Jokowi olarak bilinen mevcut Başkan Joko Widodo'nun, yasal maksimum süre olan on yıl boyunca iktidarda kalmasının ardından ekim ayında görevi bırakması, halefinin ülkenin gelişen sektörünü şekillendirmeye nasıl devam edeceğine dair sorulara neden oldu.

Endonezya'nın sadece hammadde ihracatçısı olmak istemediği, aynı zamanda en azından dünyanın rafine nikel endüstrisine sahip olmak istediği açık.

Benchmark Mineral Intelligence'ın politika analisti Alex Becker, "Endonezya'nın yalnızca dünyanın diğer bölgelerinde daha değerli olan hammaddelerin ihracatçısı olmak istemediği açık. Muhtemelen tam teşekküllü bir pil endüstrisi olmasa da en azından rafine edilmiş bir nikel endüstrisine sahip olmak isteyecektir, bu da onu küresel sahnede daha değerli kılar." dedi.

Bu tutkular, küresel yatırımları çekmek ve Endonezya'yı pil endüstrisinde bölgesel bir güç haline getirmek için daha fazla çaba gösteren ve hatta bir gün OPEC'e benzer bir nikel blok oluşturulmasını öneren Jokowi döneminde belirginleşti. Jokowi ayrıca daha yüksek değerli üretim kapasitesi oluşturmak amacıyla 2020 yılında ham nikel ihracatını da yasakladı; bu süreç "imal edilmiş ürünlere dönüştürme süreci" olarak adlandırılıyor. Bu hamle, çoğu Çinli şirket olmak üzere ilgilenen yatırımcıları Endonezya'daki izabe tesislerini geliştirmeye ve ülke içinde madenleri işlemeye yöneltti.

Jokowi sadece nikelle yetinmedi, yönetimi sırasında Cakarta'da ayrıca çeşitli aşamalarda boksit, palmiye yağı ve kömür ihracatını da kısıtladı. Bakır cevheri ihracatına yönelik yeni yasağın da önümüzdeki Mayıs ayında yürürlüğe girmesi bekleniyor.

Jokowi’nin halefliği için yarış sürüyor. Onun pozisyonu için üç aday yarışıyor: Zalim diktatör Suharto ile bağlantıları olan ve insan hakları ihlalleriyle suçlanan mevcut savunma bakanı Prabowo Subianto, Eski Orta Java Valisi Ganjar Pranowo, Cakarta Eski Valisi Anies Baswedan öne çıkan adaylar.

Seçimlerde favori Prabowo. Tartışmaya yol açan şey, Jokowi'nin oğlu Gibran Rakabuming Raka'yı başkan yardımcı adayı olarak seçmesiydi. Son anketler Prabowo’nun bugün oyların yüzde 50'sinden fazlasını alacağını öngörüyor. Eğer hiçbir aday yüzde 50'den fazla oy alamazsa seçimler Haziran ayında ikinci tura kalacak.

İkili, (Prabowo ve Gibran) Jokowi'nin politikalarını sürdürme sözü verdi ve bu politikaları ekonomik refaha giden bir yol olarak övdü; hatta Gibran rakiplerini "nikel karşıtı" olmakla suçladı.

Jokowi 2014 yılında göreve geldiğinde Endonezya'nın nikelin işlenmiş hali olan ferronikel ihracatı 83 milyon dolar seviyesindeyken, 2022 yılında bu sayı 5,8 milyar dolara yükseldi.

Seçim kampanyası sırasında nikel yatırımlarına ilişkin Prabowo, "Bunu sürdürme konusunda kararlıyız. " dedi ve şöyle devam etti: "Diğer ülkelere işlenmek üzere ham nikel ihraç etmek yerine, elektrikli araba aküleri veya elektrikli arabaları ihraç etmek daha iyi."

Avustralya Ulusal Üniversitesi Endonezya Enstitüsü Müdürü ve “Endonezya'daki Kaynak Milliyetçiliği” kitabının yazarı Eve Warburton şunları söylüyor: “Sözün özü; metal işlenmiş ürünler sektöründe çok şey başardık ve Prabowo-Gibran'ın yönetimi de aynı yolda devam edecek. Bu özel politika konusunda diğer adayların kendilerini Prabowo ve Gibran'dan ayırmaları zor. Çünkü hükümete ve hükümet rakamlarına göre bu özel politika çok büyük bir başarı kaydetti.”

Jokowi 2014 yılında göreve başladığında Endonezya'nın nikelin işlenmiş bir formu olan ferronikel ihracatı 83 milyon dolar değerindeydi; 2022 yılında bu rakam 5,8 milyar dolara çıktı. Endonezya bugün ihracatın dışında rekor düzeylerde doğrudan yabancı yatırıma da tanık oluyor; bu yatırımların neredeyse üçte biri ülkenin metal ve madencilik sektörüne akıyor.

Endonezya'nın nikel endüstrisi kurma çabaları on yılı aşkın bir süre öncesine, hatta Jokowi öncesine dayanıyor. Eski Endonezya Devlet Başkanı Susilo Bambang Yudhoyono, 2009 yılında şirketlerin yerel madencileri çalıştırmasını zorunlu kılan ve tüm madencilik çabalarının ulusal çıkarları desteklemeye odaklanması gerektiğini vurgulayan bir yasa çıkardı. Yudhoyono, yabancı yatırımı çekmek için Endonezya'nın ham nikel ihracatına yönelik ilk yasağını 2014 yılında uyguladı, ancak bu kısıtlamalar daha sonra 2017'de hafifletildi.

Bu makale Şarku’l Avsat tarafından Londra merkezli Al Majalla dergisinden çevrilmiştir

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

Şarku'l Avsat'ın haberlerine ulaşmak için tıklayın