TCMB ve Katar Merkez Bankası arasındaki ikili para takası anlaşmasının yenilenmesi ne anlama geliyor?

2018'de Türkiye'ye 15 milyar dolarlık doğrudan yatırım yapacağını açıklayan Katar'ın Merkez Bankası ile TCMB arasında imzalanan anlaşma kapsamında 3 milyar dolarlık ikili para takası 5 milyar dolara yükseltildi

"Türk Lirası-Katar Riyali İkili Para Swap Düzenlemesine ilişkin Değişiklik Anlaşması", TCMB Başkanı Murat Uysal (solda) ve Katar Merkez Bankası Başkanı Şeyh Abdullah bin Suud Al Sani tarafından imzalandı / Fotoğraf: AA

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 25 Kasım’da Katar’a yaptığı resmi ziyaretten yedi anlaşmayla geri döndü. 

Yüksek Stratejik Komite Beşinci Toplantısı kapsamında atılan imzalardan ikisi de Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) ile Katar Merkez Bankası başkanlarına aitti. 

TCMB, "Türk Lirası-Katar Riyali İkili Para Swap Düzenlemesine İlişkin Değişiklik Anlaşması"nı internet sitesinden şöyle duyurdu: 

Yerel para birimleri üzerinden gerçekleştirilen ticareti kolaylaştırmayı ve iki ülkenin finansal istikrarına destek sağlamayı amaçlayan ikili para takası (swap) anlaşması ile anlaşma tutarı 3 milyar ABD doları karşılığı Türk lirası ve Katar riyalinden 5 milyar ABD doları karşılığı Türk lirası ve Katar riyaline yükseltilmiştir.


TCMB’nin de hatırlattığı gibi iki banka arası bu tipte bir anlaşma ilk değil. 

Türk Lirası’nın yüzde 40’la tarihi rekor kaybını yaşadığı 2018 yılında Katar, Türkiye’ye 15 milyar dolar doğrudan yatırım yapma kararı almış, Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamed Al Sani'nin Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’ni ziyaretinde alınan bu karardan bir hafta sonra ilk ikili para takası anlaşması imzalanmıştı. 

Dönemin Merkez Bankası başkanı Murat Çetinkaya ve Katar Merkez Bankası Başkanı Şeyh Abdullah bin Suud Al Sani tarafından imzalanan anlaşma tutarı 3 milyar dolardı. 

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Peki bu ne anlama geliyor? 

Para otoritelerinin bu hamlesiyle hem döviz krizinden sonra toparlanma hedefindeki Türkiye’nin, hem de petroldeki fiyat düşüşleri ve Körfez ülkeleriyle kötüleşen ilişkiler nedeniyle mâli sıkıntılarla karşı karşıya kalan Katar’ın kasasına yabancı para, yani döviz girecek. 

Ekonomist Haluk Bürümcekçi, Bloomberg HT’ye yaptığı açıklamada ikili para takasındaki miktarın artırılmasıyla Merkez Bankası’nın döviz rezervlerinde 2 milyar dolarlık artış olacağını ve bunun net rezervlere de yansıyacağını söyledi. 

Bürümcekçi, aynı artışın Banka’nın rezervleri altında gözüken ve ihtiyaç hâlinde kullandığı bir kanal olan swap pozisyonunda da görüleceğini aktardı.

Haluk Bürümcekçi, “Eylül sonunda swap pozisyonu 17,3 milyar dolardı. Ekim sonu yeni rakamları bu hafta öğreneceğiz. Kasımda ise sırf buradan kaynaklı 2 milyar dolar artış olacak” dedi. 

Garanti Yatırım Yatırım Danışmanlığı Birim Müdürü Özgür Yurttaşseven ise son gelişmenin “kısmi olumlu yanı olabileceğine” vurgu yaptı: 

Dış kaynak konusunda çok fazla tartışma var. Zaman zaman bunun içerisinde IMF tartışmaları katılıyor vs. ama bu son gelişmeyi piyasalarımız açısından hafif pozitif olarak kabul etmek gerekir. 

Ancak bundan dolayı bir anda toparlanma beklenmemeli. Şu anda Borsa İstanbul’da çok farklı bir fiyatlama var ve çok farklı argümanlar takip ediliyor. 


Ekonomist Uğur Gürses ise Twitter hesabından yaptığı açıklamada bu durumun yalnızca bir “Döviz rezervimiz artmış görünsün” algısı yaratma çabası olduğunu ifade etti: 


Ticaret Bakanlığı verilerine göre, 2017 sonu itibariyle 650 milyon dolar seviyesinde olan Türkiye-Katar ticaret hacmi, Suudi Arabistan başta olmak üzere bazı Körfez ülkelerinin ekonomik ve siyasi ambargoları nedeniyle Katar’ın rotayı Türkiye’ye çevirmesiyle hızlı artış gösterdi. 

Sakarya'da yerli ve milli üretim yapan Tank Palet Fabrikası'nın iş adamı Ethem Sancak ve Katar ortaklığındaki BMC’ye yıl başında devredilmesi, hâlâ muhalefetin öncelikli eleştiri konuları arasında. 

2018 yılında ihracat bir önceki yıla göre yüzde 69 artarak 1,1 milyar dolara yükselirken, dış ticaret hacmi de 1,4 milyar dolar seviyesini gördü. 

Türkiye’nin ihracatı ithalatından fazla olduğu ülkeler sıralamasında Katar, 12’nci sırada yer alıyor. Bu listenin birinci sırasında ise Irak var. 

Ayrıca Merkez Bankası'nın aylık rezerv varlıklarına bakıldığında alt kalemlerden döviz varlıkları eylül itibariyle 73,8 milyar dolar. Bu miktar, döviz krizinin yaşandığı Ağustos 2018'de 68,9 milyar dolardı. Krizden hemen önceki ayda ise 76,9 milyar dolardı.

Eylül 2018'e 65,5 milyar dolar seviyesinde tamamlayan döviz varlıklarının, Eylül 2017 seviyesi 90 milyar dolardı. 



Independent Türkçe 

DAHA FAZLA HABER OKU