Sürdürülebilir yeşil şehirleşmede kentsel tasarım ve planlama

Prof. Dr. Mustafa Öztürk Independent Türkçe için yazdı

Fotograf: Michael Hardman

Şehirler, enerjinin, suyun ve gıdanın yoğun tüketildiği yerlerdir. Şehirler, sera gazı salımının yüzde 70’inden ve dünya enerji tüketiminin 2/3’den sorumludur.

Şehirler, betonlaşma odaklı değil, sürdürülebilir akıllı planlanma odaklı olacak...

Dünya, insanların ve canlıların ortak evi. Şehirler, insanlara kasvet değil huzur vermeli. 

Dünyada şehirler, 158 milyar dolar yatırımla akıllanacak.

Sürdürülebilir yeşil şehirleşmede kentsel tasarım ve akıllı planlamanın temel ilkeleri;

  • Güvenli, akıllı ve esnek şehirleşme,
  • Kentsel verilerin incelenebilir ve izlenebilir hale getirilmesi,
  • Şehrin tarihi dokusunun korunması,
  • Mimari ve diğer yapıların ufki görüntüsü olan ve şehri simgeleyen siluetlerin korunması,
  • Her şehrin meydanının olması,
  • Çevreyle uyumlu yeşil eylem planı hazırlanması, 
  • Yüksel teknoloji kullanılması, akıllı şehirleşme ve eko-mimari,
  • Yeşil binalar ve yerli teknolojilerin geliştirilmesi,
  • Isınma ve soğutmada enerji tüketimi binalarda kontrol atına almak için yalıtılması (mantolanması),
  • Yağmur suyunun toprakla buluşması ve yeraltı sularını beslenmesi,
  • Binalarda yağmur suyu hasadının yapılması, 

 

1.jpg
Fotograf: Studio Bas van der Veer

 

  • Şehirlerde ısı adası etkilerinin azaltılması için yağmur suyunu toprakla buluşturulması (su geçiren beton, yeşil koridorlar, park-bahçeler ve yağmur bahçeleri gibi),

 

2.jpg
Fotograf: Twitter- @ozturk_mustafa

 

  • Isı adası etkisinin minimize edilmesi, mikro klima oluşturulması ve PM10/PM2.5 kirleticilerinin fitre edilmesi için cadde, meydan ve sokakların ağaçlandırılması/yeşil koridorlara dönüştürülmesi,

 

4.jpg
Fotograf: Pinterest & Winnipeg Free Press  

 

  • Dere yataklarında betonlaşmaya son verilmesi ve doğayla uyumlu yeşil koridorlara dönüştürülmesi,

 

5.jpg
Fotograf: Pinterest

 

  • Şehirde hareketsiz ölü noktaların oluşmasının önlenmesi için hava hareketini artırıcı hakim rüzgar yönünü esas alan planlama yapılması ve sahillerin betonlaşmasına son verilmesi, kısaca şehirlerin nefes alması,
  • Sel felaketleri ve su taşkınları etkilerini azaltmak için şehirlerin su akış yönüne göre planlanması,
  • Entegre su yönetim sistemi (içme suyu kaynaklarının korunması, evlerde, işyerlerinde ve sanayide suyun verimli kullanılması tekniğinin ve teknolojilerinin geliştirilmesi, atıksuların arıtılması),
  • Ulaşımda elektrik araç kullanımının artması için şarj istasyonlarının artırılması,
  • Toplu taşımada, servis araçlarında ve taksilerde öncelikle elektrik araçların kullanımının yaygınlaştırılması,  
  • Hareketliliği artırılması için sağlıklı yürünebilir caddelerin ve sokakların yaygınlaştırılması,
  • İnsanların yürünebilir yollarda yürüyerek toplu taşıma araçlarına ulaşmasının sağlanması,
  • Altyapı sistemini kurarak ulaşımda öncelik yürümek, bisiklete binmek ve toplu taşıma araçlarını kullanmak olması,
  • Toplu taşıma bisiklet kullanma sisteminin park et devam et sistemi entegre edilmesi,
  • Yakıt ve zaman israfına son verilmesi için otopark yerlerinin akıllı sistemlerle bulunması, 
  • Entegre atık yönetimi ile lineer ekonomiden döngüsel ekonomi geçilmesi, çöp depolamaya son verilmesi, atık sanayi sektörü oluşturulması ve sıfır atık projesinin uygulanması,
  • Kent çeperlerinde bahçecilik, şehir çiftlikleri, mikro bahçecilik ve çatı çiftlikleri (bostanları) teşvik edilerek yaş sebze ve meyvesi üretim güvenliğinin sağlanması,

 

6.jpg
Fotograf: Agripolis

 

7.jpg
Fotograf: Michael Hardman

 

  • İnsanların kolay yürüyerek en fazla 10 dakikada ulaşacağı yerlere, yeşil alanlar, parklar ve korular gibi halka açık alanların planlanması, yapılması, hareketliliği artırılması ve kişi başına düşen yeşil alanın asgari 15 m2 üzerine çıkarılması,
    Biyoçeşitliliğin korunması ve zarar gören yerlerin iyileştirilmesi,
  • Yeşil alanlar artırılarak şehrin yazın serin ve kışın ılık tutulması,
  • Her şehrin bir gül bahçesi olması, 
  • Tükettiği enerjiyi üreten enerji nötr şehirleşme için çatıların güneş tarlasına dönüştürülmesi,

 

8.jpg
Fotograf: Yeditepe Üniversitesi

 

9.jpg
Fotograf: Yeditepe Üniversitesi

 

  • Şehrin çeperlerinde rüzgar enerjinin yaygınlaştırılması,
  • Atık ısı projesinin yaygınlaştırılması,
  • Havası, suyu ve toprağı temiz bir çevre planlamasının yapılması ve uygulamaya konması,
  • Temiz hava eylem planı hazırlanması, tüm şehirlerin hava kalitesinin izlenmesi ve ölçüm sonuçlarının kamuoyu ile paylaşılması,
  • Çevresel yönetişim sisteminin kurulması,
  • Şehirlerin sakinleştirilmesi, komşuluk ilişkilerinin ve merhabalaşmaların artırılması,
  • Engelsiz yaşam kalitesi altyapısının hazırlanması,
  • Yalıtımsız binalar, hem insanları hemde yapıları hasta eder. Binaları yalıtarak (mantolayarak), insanları kışın soğuktan/yazın sıcaktan koruması, görsel kirliliğe son verilmesi ve estetikleştirilmesi,

 

10.jpg
Fotograf: Twitter - @ozturk_mustafa

 

  • Şehirdeki fazlalıkların ve çirkinliklerin atılarak güzelleştirilmesi,
  • Şehirler, meydanları, yeşil alanları, gül bahçeleri, tarihi eserleri, donatı alanları ve kimlikli/estetik binaları ile yaşanabilir olması,
  • Ekonomik ve çevresel sürdürülebilirlik sağlanması,
  • Ulaşım, üretim, ısınma, soğutma, aydınlatma, çöp depolama gibi alanlarda karbon ayak izinin hesaplanması ve gerçekçi sera gazı azaltım hedeflerinin belirlenmesi,
  • Işık kirliliğinin minimize edilmesi için akıllı aydınlatma sistemine geçilmesi,
  • gerekir.

Betonlaşma değil daha yaşanabilir ve sürdürülebilir şehirleşme…

Zorlaştıran değil kolaylaştıran şehirleşme…

Yeşil alansız şehirler insanı sinirli, stresli ve karamsar yapar.

 

 

* Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

© The Independentturkish

DAHA FAZLA HABER OKU