'Kemal Sunal'ın filmindeki Kapıcılar Kralı değil, dertlerin kralıyız!'

Kapıcıların örgütlendiği Konut İş Sendikası Başkanı Alican Kayhan, tebligat ile 15 günde kapı önüne konduklarını belirterek, “Bir anda sadece işimizi değil, evimizi de kaybediyoruz. Kemal Sunal’ın filmindeki Kapıcılar Kralı değil dertlerin kralıyız!”

Konut İş Sendikası üyesi kapıcılar / Fotoğraf: Independent Türkçe

Apartman kültürünün, kalorifer kullanımının yaygınlaştığı 1960’lı yıllardan itibaren başlayan ve “Kapıcılık” olarak tabir edilen apartman hizmetleri kısa zaman içerisinde toplumsal yaşamda önemli bir yer tutmuştu.

Özellikle İstanbul ve Ankara'nın orta ve üst gelir grubunun yaşadığı semtlerde neredeyse kapıcısı olmayan bina kalmamıştı. Bodrum katlarında “kapıcı katı” diye tabir edilen yerlerde aileleriyle kalan kapıcıların yaşantısı pek çok filme konu olmuştu.

Bunlar arasında hiç kuşkusuz en unutulmazı Kemal Sunal’ın “Kapıcılar Kralı”ydı. Bunun yanında Türkiye tarihinin en uzun süreli dizisi Bizimkiler’de Ercan Yazgan’ın hayat verdiği “Kapıcı Cafer” karakteri de dizinin vazgeçilmeziydi.

Her iki filmde de kapıcılar uyanık, işini bilen bir şekilde parayı bulan kişiler olarak anlatılıyordu. Adını Feriha Koydum dizisinde ise Hazal Kaya, babasının mesleğini okul arkadaşlarından ve sevdiğinden gizlemeye çalışan bir kapıcı kızını canlandırıyordu.

Kılıçdaroğlu’na kapıcıların sorunlarına dair rapor iletildi

Uzun süredir haklarında haber yapılmayan kapıcılar geçtiğimiz günlerde CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’na parti yetkililerince hazırlanıp sunulan rapor ile bir kez daha gündeme geldi. Kılıçdaroğlu seçimden önce kapıcılar ile bir araya gelmişti. Seçim sonrasında hazırlanan raporda kapıcıların sorunlarına değiniliyor.

kapıcılarkralı.jpg
Kemal Sunal'ın oynadığı Kapıcılar Kralı filmi büyük beğeni toplamıştı / Fotoğraf: Twitter

 

Her seçimden önce ilk hatırlanan, seçimden sonra ilk unutulan!

Peki bir dönem Anadolu’dan yeni gelmiş insanlar açısından gözde bir meslek olan kapıcılığın günümüzdeki durumu ne? CHP’ye hangi sorunlarını anlattılar.

Bu sorunun cevabını almak için Mecidiyeköy’deki Kapıcılar Sendikası olarak da bilinen Konut İş Sendikası’nda bir grup kapıcı ile buluştuk.

Küçük alanlarda yaşamını sürdürmeye alışkın olan kapıcıların sendikası bile küçük, tek gözlü bir oda.

Sendika başkanı Alican Kayhan, Sivas’tan geldikten sonra 1979’da Beşiktaş’ta bir binada başladığı kapıcılığı uzun yıllar boyunca sürdürdükten sonra sorunlara çözüm bulmak için örgütlenmeye girişmiş.

Kapıcıların bulundukları binaların aynı zamanda bekçisi, hafızası ve bir nevi psikoloğu, mahallenin de muhtarı gibi olduğunu söyleyen Kayhan siyasilerle olan ilişkilerini şöyle anlatıyor.

Hangi binada kimin oturduğunu ve huyunu suyunu bilmemizden dolayı her seçim öncesi partilerin ilk hatırladığı ancak seçimlerden sonra ilk unutulanıyız. Seçimden önce hizmetinizdeyiz diyenler seçimden sonra telefona bakmıyor.

Kapıcılıkta Sivas, Kastamonu tekeli kırılmış

İlk yıllarında İstanbul’da kapıcılık denildiğinde Sivaslıların tartışmasız bir hakimiyeti varken sonradan bu işe Kastamonulular, Zonguldaklılar, Sinoplular ve Çorumlular da dahil olmuş. Şimdilerde yine bu memleketler çoğunlukta olmakla birlikte her yerden insan varmış.

kalorifer-ateşçisi-egitimi.jpg
Kalorifer kullanımının azalmasıyla kapıcıların sayısı da yarı yarıya düştü / Fotoğraf: Twitter

 

Doğalgazın yaygınlaşması kapıcılığı geriletti

Kayhan, bir dönem Türkiye genelinde aileleriyle birlikte kapıcıların nüfusunun bir milyona yaklaştığını ancak bu sayının artık ancak yarısı kadar olduğunu söylüyor.

En büyük kapıcı nüfusu da 50 bine yakın mevcut ile İstanbul’da. Kapıcı nüfusunda gerilimenin en temel nedeni ise doğalgaz kullanımının yaygınlaşması ile artık kalorifer yakacak insana gereksinimin kalmaması.

Bir darbe de kentsel dönüşümden

Kentsel dönüşüm ile eski binaların yıkılması bir çok kapıcıyı işsiz bırakmış. Büyük siteler temizlik gibi işleri şirketlere devrederken daha küçük binaların da dört beş binanın işlerini bir tek kişiye yaptırmaya başlaması kapıcılık işini gün geçtikte azaltıyor.

“Bir tebligat ile kış ortasında kapıya konuyoruz”

Kapıcıların en önemli sorunu denildiğinde Kayhan, ilk olarak iş güvencesinin olmamasını sayıyor. Ancak bir sorun var ki o hepsinden daha ağır ve bazen drama yol açıyor:

Bina yönetiminin herhangi bir bahane ile çıkın diye tebligat verip 15 gün süre tanımasının ardından o süre zarfında çıkamazsak durum Kaymakamlığa bildiriliyor. Yasada kaymakamlığa öyle bir yetki verilmiş. Kaymakamlığın kararı ile bulunduğumuz yeri boşaltmak zorundayız. Yani biz sadece işimizi değil yaşadığımız evi  de bir anda kaybediyoruz. Kış ortasında o şekilde ailesiyle kapı önüne konan bir sürü arkadaşımız var. Sadece geçen kış 15-20 arkadaşımız bu şekilde çıkarılmıştır. En azından 6 ay süre verilmesini ve bu uygulamanın kış aylarında yapılmamasını istiyoruz.

Kapıcılar işe iade davası açamıyor

Kayhan kapıcılığa başladığı ilk yıllarda kapıcıların en önemli sorununun sigorta olduğunu, bu sorunun önemli ölçüde aşıldığını kaydederek sözlerini devam ettirdi:

Ancak o zaman bir yerden işten çıksan hemen iş bulabiliyordun. Şimdi ise iş bulmak zor. İşten çıkarıldığımızda haklı da olsak işe iade davası da açamıyoruz. Çünkü işe iade davaları en az 30 kişinin çalıştığı işyerlerinde olabiliyor oysa her binada yalnızca bir kapıcı var. O nedenle kapıcı hakkını korurken çekingendir, hep alttan almak zorundadır.. Maalesef üç kuruş fazladan ek para almak için ucuz fiyatlara çok binaya bakarım diyen kimi arkadaşlarımız da mesleğimizin ayağını sıkıyor.

kapıcılaryeniiii.jpg
Kapıcıların en önemli sorunu iş güvencesinin olmaması / Fotoğraf: AA

 

“Bir kapıcının bir değil, 40 patronu oluyor!”

Kapıcılıkta mesai kavramının olmadığını söyleyen Kayhan yaşadıkları zorlukları anlatmayı sürdürüyor.

“Kapıcı herkesin gönlünü hoş tutmak zorundadır. Adam işten stresli gelir acısını senden çıkarır. Eşiyle kavga eder o sırada kapıcı çöpü almaya gelmiştir ona patlar. Sadece apartman yöneticisi değil bazen bütün bina 40 kişi birden bize patron olur. Her yıl bina yönetimi yenilendiğinde seçilen yöneticiye gerektiğinde kapıcının işine son verme hakkı veriliyor. Her seçilen kişiyle ayrı anlaşmak zorundayız. Bir kere karşı gelsek çıkarılmakla tehdit ediliyoruz”

hazalçağatay.jpg
Hazal Kaya, Adını Feriha Koydum dizisinde babasının mesleğini sevgilisinden ve okul arkadaşlarından gizlemeye çalışan kapıcı kızını canlandırıyordu / Fotoğraf: Twitter

 

Kapıcı eşi ve çocuğu olmak da zor

Kayhan bir kapıcı eşi ve çocuğu olmanın da kolay olmadığını söylüyor.

Eşimiz ve çocuklarımız da sorumluluktan kurtulamıyor. Eşlerimiz bir eve temizliğe gidip diğerine gitmese  ‘bana gelmedi’ diye diğer kadın sorun çıkarabiliyor. İnsanlar kapıcıları eğitimsiz kişiler olarak görüyordu. Oysa öyle değil. Bundan dolayı çocuklarımız babasının kapıcı olduğunu söylemeye utanırdı. Halen de öyle bir sıkıntı var. Eskiden kapıcı çocuğu diye çocuklarımızı sınıflarda arkalara oturtmaya çalışırlardı. Bunun aşılması için çok mücadele ettik.

“Siyasi görüş ve yaşam biçimi farklılığından kovulan arkadaşlarımız oluyor”

Türkiye’nin artan kutuplaştırma ortamı en çok kapıcıları vurmuş. Kayhan bu nedenle çok kapıcının işinden olduğunu söylüyor.

Diyelim ki yaşanılan binadakiler laikliğe önem veren insanlar. Kapıcı da daha muhafazakar. Bu sefer söylenmeler başlıyor binada bu gitsin başkası gelsin diye. Ya da tam tersi. diyelim ki bina muhafazakar. Şayet kapıcı namaz kılmıyorsa eşinin başı açıksa söylenmeler sataşmalar başlıyor. Siyasi görüş farkı işinden kovulan çok arkadaşımız oldu.

alican.jpg
Konut İş Sendikası Başkanı Alican Kayhan / Fotoğraf: Independent Türkçe

 

Romatizma meslek hastalığı olmuş

Kapıcılar çoğunlukla binaların bodrum katlarında oturuyorlar. Her ne kadar kira vermeseler de bulundukları koşullar çoğu zaman sağlığa uygun değil.

Rutubet ve ağır işten dolayı romatizma, dizlerde kireçlenme çok yaygın görülen hastalıklar. Yönetmeliğe göre kapıcılara ayrılan alanların 40 metreden az olmaması gerekirken pek az bina bu şarta uymuş. Geçtiğimiz yıllarda alınan kapıcı daireleri artık bodrumda değil girişte olacak kararı da yeni yapılan siteler dışında halen çok yaygınlaşmamış.

“Kapıcının misafiri olmaz çünkü ağırlayacak yeri yoktur”

Kapıcı Rıza Çınar yaşadıkları bir başka sosyal sıkıntıyı şöyle anlatıyor:

Kapıcının misafiri olmaz. Misafirimiz ancak kendimiz gibi kapıcı olan arkadaşlarımızdır. Çünkü ağırlayacak yerimiz yok. 25 yaşında bir kızım var, konuştuğu çocuk var. İstemeye gelecekler kızımız dünürleri nerede ağırlayacağız diye üzülüyor. Şimdi istemeye geleni kafede de ağırlayamayız ki. En büyük taleplerimizden biri apartman görevlilerine ayrılan alanların daha insani hale getirilmesi.

ercannns.jpg
Ercan Yazgan, Bizimkiler dizisinde Kapıcı Cafer rolüyle hafızalara kazınmıştı / Fotoğraf: AA

 

Maaşlar aidata bağlı, aidatların toplanması büyük sorun

Kayhan kapıcıların genellikle asgari ücret üzerinden maaş aldıklarını gerek maaşlarının gerekse sigortalarının toplanan aidatlar üzerinden karşılandığını belirterek, bu aidatların toplanması sırasında karşılaşılan sorunlar nedeniyle maaş ödemelerinde ya da sigorta primlerinin ödenmesinde sorunlarla karşılaştıklarını belirtiyor.

“Kapıcılar Kralı ve Kapıcı Cafer bize zarar verdi"

Kayhan herkesin beğeniyle izlediği Kapıcılar Kralı ve Kapıcı Cafer karakterlerinin kendilerine zarar verdiğini söyleyerek şöyle dedi:

Orada yolunu bulan neredeyse oturduğu apartmanı alan kapıcı tiplemeleri vardı. Hatta Bizimkiler dizisi döneminde bu eleştirilerimizi de dile getirdik. Keşke dizilerdeki gibi olsaydı. Nerede öyle? Büyük çoğunluğu zor şartlarda yaşar. Bizler Kemal Sunal'ın filmindeki kapıcılar kralı değil dertlerin kralıyız.

© The Independentturkish

DAHA FAZLA HABER OKU