Bilim insanları, Suriye hükümetinin sarin gazı saldırısında rolü olup olmadığını sorgulayan belge konusunda ihtilafa düştü

SGS isimli bilimsel yayın, makalenin yayımlanmasının ertelendiğini açıkladı

Han Şeyhun'da incelenen kraterin 80'den fazla kişinin ölümüne neden olan sarinin kaynağı olduğuna inanılıyordu (AFP)

Suriye’nin Han Şeyhun kasabasında 80’den fazla kişinin ölümüne neden olan 4 Nisan 2017’de gerçekleşen kimyasal saldırının ardından ABD Başkanı Donald Trump Suriye hava sahasında 59 seyir füzesi ateşlemişti. ABD istihbaratı 13 Nisan’da muhaliflerin kontrolünde bulunan kentte Suriye hükümetinin, içinde sarin gazı olan bombalar kullandığına dair kesin kanıt olduğunu belirtmişti. 6 ay sonra BM’nin Ortak Araştırma Merkezi (JIM) ve Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü de sarin gazının kullanıldığı konusunda hemfikirdi. 

Bu sonuçla çelişen bir makalenin yayımlanması ABD’li bilim insanları arasında tartışmanın alevlenmesine neden olmuştu. ScienceMag’dan Kai Kupherschmidt’in haberine göre makalenin Princeton Üniversitesi merkezli prestijli dergi Science & Global Security’de (SGS) iki hafta önceye yayımlanması planlanıyordu. Fakat makalenin Suriye ve Rusya hükümetlerine yardım edeceği yönündeki ağır eleştirilerin ve uyarıların ardından SGS editörleri makalenin yayımlanmasını erteledi.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Füze savunması ve nükleer silah uzmanı, makalenin en öne çıkan yazarı Massachusetts Institute of Technology’de emeritus profesör Theodore Postol, kişisel blogunda ve röportajlarda Suriye rejiminin Han Şeyhun’daki saldırıdan sorumlu olmadığını öne sürmüştü. 

George Mason Üniversitesi’nde biyolojik ve kimyasal silahlar uzmanı Gregory Koblentz de Postol’un ciddi kanıtları göz ardı ettiğini ve Suriye yönetimi yanlısı bir gündeme sahip olduğunu belirtmişti. Postol bu iddiaya, “Onun (Beşar Esad) tarafında yer almaya çalışmıyorum” diyerek karşılık vermişti. 

 

 

Teksas A&M Üniversitesi’nde uygulamalı matematikçi Goong Chen Suriye’deki savaş üzerine bir çalışma başlatmıştı. Han Şeyhun’da olanları incelemek için bir model kuran Chen, Postol’le ve diğer 5 bilim insanıyla kendisiyle birlikte çalışması için temasa geçmişti. Bu çalışma sarinin yayıldığı bir alan olduğuna inanılan yol üstündeki küçük bir çukura odaklanıyordu. Chen’in kurduğu model çukurun Suriye hükümetinin tekelinde olmayan 122 mm’lik bir topçu roketiyle oluşmuş olabileceğini öne sürmüştü. 

SGS editörleri yaptıkları açıklamada makalenin düzenlenmiş halini yayımlamayı planladıklarını belirtti. Açıklamada, “Bu alanda yapılan hiçbir çalışmanın politik bağlamdan tamamen ayrıştırılamayacağını düşünüyoruz, bilim camiası bu zorlukla başa çıkmak için iyi bilinen uygulamalara sahip” ifadeleri yer aldı. 24 Eylül’de yapılan açıklamada bağımsız bir incelemenin editörlerin makaleyi beklemeye almasına neden olduğu ve “editörlerin sorunları düzeltip düzeltemeyeceğinin incelenmesine” ittiği belirtildi. 

Koblentz, SGS’nin kararını memnuniyetle karşıladığını belirterek, “(Alandaki bilim insanlarının) neyin yanlış olduğunu anlamalarının değerli olacağını düşünüyorum” dedi. Chen, kararın kendisini “şaşırttığını belirtti. Postol da SGS’nin makaleyi nihayetinde yayımlayacağından “tamamen emin” olduğunu söyledi. 

 

Independent Türkçe için derleyen: Esra Güngör

 

DAHA FAZLA HABER OKU