Suriye’deki savaşta zarar gören İdlib vilayetinde diğer binlerce çocuk gibi şu an okulda olması gereken Cevad ve Yezen kardeşler de ailelerine yardım etmek için her gün çalışmak zorunda.

Ne var ki düzenli bir işte çalışmıyorlar. Sekiz ve 15 yaşlarındaki iki erkek kardeş, yeryüzünün en ölümcül yerlerinden birinde mezar kazıcılığı yapıyor.

Küçük kardeş Cevad, “Cenazelerini gömmek için gelenler olduğunda babama yardım ediyorum. Dolayısıyla babamla birlikte mezar kazıyoruz ve açtığımız mezarı toprakla dolduruyoruz, temizliyoruz, her şeyi yapıyoruz. Ağaçları ve çiçekleri suluyoruz, babamızın bizden istediği her şeyi yapıyoruz” diyor.

Save the Children kuruluşunun gerçekleştirdiği röportajda konuşan Cevad, “Burada çalışmaktan korkmuyorum çünkü o insanlar ölü, Allah onlara da bize de merhamet etsin” diye ekliyor.

Bu çocuklar, İdlib vilayetinin kenar mahallelerindeki bir mezarlıkta babaları Gassan’la birlikte çalışıyor. Muhaliflerin elindeki bu son vilayete yönelik Rusya ve Suriye hükümetinin yönetiminde son iki ayda gerçekleştirilen saldırılarda, aralarında 130 çocuğun bulunduğu 500’den fazla kişi öldürüldü.

Hava saldırılarından dolayı vilayetteki kentler ve köyler boşaldı. Çatışmalar nedeniyle birçok okul ya zarar gördü ya da halk için sığınak olarak kullanılmaya başladı. Yardım kuruluşuna göre, hala açık ve işlevsel haldeki okullarsa, eğitim çağındaki 650 bin çocuğun ancak 300 bin kadarına imkan sağlıyor.

Evlerini terk edip ülkenin diğer bölgelerinden İdlib’e gelen bir milyondan fazla kişi arasında Gassan’ın ailesi de yer alıyor. Gassan ve ailesi aslında Halep vilayetinden. Evlerinin yerle bir edildiği, hükümet birliklerinin şehri teslim almak için saldırı düzenlemesinin öncesinde bölgeyi terk etmişler. Şimdilerde kiralık bir yerde yaşıyorlar.

Sekiz yaşındaki Cevad ve 15 yaşındaki Yezen, mezar kazıcı olarak çalışıyor. Çocuklar ayrıca mezarları temizliyor ve içine su döküyor. (Save the Children/Khalil Ashawi)

Erkek kardeşler, küçük yaşlarına rağmen çok fazla şeye şahit olmuş. Aile kısa süre IŞİD’in yönetimi altında yaşam sürmüş olsa da bu dönem çocukların aklından hala çıkmıyor.

Yezen şunları söylüyor:

Savaş sırasında (halk) meydanlarında asılı cesetleri görmeye başladık, bazıları kafaları uçurulmuş haldeydi. Taşlanarak öldürülmüş bir kadın ve binadan atılmış bir adam vardı. Hayat işte böyle felakete dönüşmüştü (…) İşin en zor kısmı, ölmüş insanların cansız bedenlerini, masum yüzlerini toprakta öylece görmek, vücudu doğranmış ve parçaları çuvalla taşınan bir adamı görmekti. Şahit olduğumuz en zor şey buydu.

Yaptıkları zor ve kasvetli bir iş. Mezarlığı ziyarete gelenlerden çok az para kazanıyorlar ancak bu para da güç bela yetiyor.

“Burada hiçbir şeyle oynamıyorum. Yalnızca babamla oturuyorum, mezarlığa gelenler için su dolduruyorum ve onlara yardım ediyorum. Eğer kimse gelmezse ya da bize para veren olmazsa, bahşiş verip vermeyeceklerini soruyoruz, (bize bahşiş) vermezlerse nasıl yaşayabiliriz?”

Gassan oğullarını okula göndermek istiyor ancak bakımından sorumlu olduğu 6 çocuğu var. Çocukların ihtiyaç duyduğu kıyafetleri almaya ve gereksinimlerini karşılamaya gücü yetmiyor.

İdlib’in kenar mahallelerinde yaşayan 15 yaşındaki Yezen, erkek kardeşiyle birlikte mezar kazıyor (Save the Children/Khalil Ashawi)

“İçinde bulunduğumuz vaziyet onları okula göndermeye ya da onun gibi işlere müsaade etmiyor” diyen Gassan şöyle devam ediyor:

Bugün benden defter parası isteseler söyleyebileceğim şey bende para olmadığıdır. Parayı nereden bulabilirim? Yiyeceğe, içeceğe, suya ihtiyacı olan küçük kardeşleri var (…) Bu güneşin altında çalışmaları utanç verici. Sabah 6’da benimle birlikte işe gelip akşam 7-8’e kadar çalışıyorlar. Zavallı çocuklar. Onların hiçbir kabahati yok.

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

https://www.independent.co.uk/news/world

Independent Türkçe için çeviren: Elvide Demirkol