Türkiye Yayıncılar Birliği Başkanı ve "muzır" bulunan kitapların yayınevleri ne diyor?

Hep Kitap, Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kurulu kararının resmi tebliğinden sonra yargı mercilerine itiraz edeceklerini belirtirken, Cinius Yayınları “Sünnetçi Kız”ın satıştan kalktığını söylüyor. Yapı Kredi Yayınları ise suskunluğunu koruyor

Fotoğraf: Pixabay

Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kurulu’nun "Sünnetçi Kız", "Asi Kızlara Uykudan Önce Hikâyeler", "Kız Çocuk Hakları Bildirgesi" ve "Erkek Çocuk Hakları Bildirgesi"ndeki bazı bölümleri "18 yaşından küçüklerin maneviyatı üzerinde muzır tesir yapacak nitelikte" bulmasının yankıları sürüyor. 

Independent Türkçe’ye konuşan Türkiye Yayıncılar Birliği Başkanı Kenan Kocatürk, kurulun Çalışma, Sosyal Hizmetler ve Aile Bakanlığı’na bağlanmasının hatalı bir karar olduğu savunuyor ve yapısının değiştirilmesi gerektiğini düşünüyor.

Kitapların denetime tâbi tutulmadan özgürce basılmasının demokratik toplum ilkesinin temel esası olarak görüldüğünü belirten Kocatürk, bu durumun anayasa tarafından korunan bir hak olduğunu kaydediyor.

Kocatürk: Müstehcenlik suçlamasıyla yayın engeli ve yasağı Anayasa hakkının ihlâlidir 

Türkiye Yayıncılar Birliği Başkanı Kenan Kocatürk, Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kurulu’nun 27 Eylül 2019 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan kararla dört kitap hakkında verdiği “18 yaşından küçüklerin maneviyatı üzerinde muzır tesir yapacak nitelikte olduğu” kararına tepkisini şu sözlerle anlatıyor:

Söz konusu kitapların “muzır” neşriyat kapsamına alınması üzerine Türkiye Yayıncılar Birliği olarak bir basın açıklaması yaptık ve tepkimizi dile getirdik. Öncelikle yeterli gerekçe gösterilmeden özensiz bir biçimde, genel ve soyut ifadelerle hazırlanmış kararlarla kitaplar hakkında “muzır neşriyat” kararı verilmesi ülkemizdeki yayınlama özgürlüğü için tehlike oluşturmaktadır. Örneğin Resmî Gazete’de yayımlanan son kurul kararında bu 4 kitabın içeriğinde yer alan neyin veya hangi ifadelerin “…küçüklerin maneviyatı üzerinde muzır tesir yapacak nitelikte olduğuna” dair bir gerekçe yoktur.

Üzerinde durulması gereken bir diğer önemli konu da kitaplar hakkında “muzır” kararı alma yetkisi bulunan Koruma Kurulu’nun nasıl işlediği ve kimlerden oluştuğudur. 1927’de kurulan Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kurulu yıllar içerisinde birçok karara imza attı. Örneğin Henry Miller’ın Oğlak Dönencesi, Guillaume Apollinaire'in Genç Bir Don Juan'ın Maceraları ve On Bir Bin Kırbaç kitapları veya Sevgi Soysal’ın Yürümek kitabı gibi kitaplar Kurul’un verdiği kararlarla engellemelere uğradı.

2018 yılında ise yapılan kanun değişikliğiyle daha önce Başbakanlığa bağlı çalışan Koruma Kurulu, Aile Bakanlığı’na bağlandı ve üye yapısında değişikliğe gidildi. Bugün “Muzır” kararı alan Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kurulu; Çalışma, Sosyal Hizmetler ve Aile Bakanının belirleyeceği biri başkan olmak üzere Bakanlığın beş birim amirinden oluşuyor. Yani kitapların “muzır” olup olmadığını Aile Bakanlığı Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü incelenmesi talebiyle Koruma Kurulu’na gönderiyor. Bu şekilde içinde pedagog ve cinsel sağlık uzmanı dahi olmayan kişilerden oluşan atanmış Kurul da muzır kararını gerekçe belirtmeksizin veriyor.

Eserlerin değerlendirilmesi, nevine göre değişen uzmanlar tarafından yapılan ön incelemeden geçmeksizin, Aile Bakanlığı’nın atadığı beş birim amirinden oluşan kurulca yapılması; düşünsel, toplumsal ya da sanat eseri olarak değerlendirilmesi gereken eserlerin, bu nitelikleri haiz olmadığı yönünde raporlar verilmesine, Anayasal bir hak olan açıklama ve yayımlama özgürlüğünün ihlal edilmesine yol açmaktadır. Bu yüzden Koruma Kurulu yapısı bir an önce ulusal ve uluslararası içtihatlara uygun bir şekilde değiştirilmedir.

 

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

 

Kenan Kocatürk'e "muzır" bulunan kitaplardan bir örnek soruyoruz. "Sünnetçi Kız" kitap isminin ve kapakta elinde makas tutan bir kadın figürünün kullanımının 18 yaş altındaki çocuklar için uygun olup olmadığına kim tarafından ve nasıl karar verildiğini sorduğumuz Kocatürk, hiç kimsenin kitapların yayınlanırken baskıya uygun olup olmadığına karar verme yetkisine sahip olmadığı görüşünde:

Hangi kitabın baskıya uygun olduğunun değerlendirilmesi ülkemizde hiçbir kurum ve kişide “bulunmayan ve bulunmaması gereken bir yetkidir. Eserlerin serbestçe açıklanması ve yayımlanması özgürlüğü, Anayasamızca korunan bir haktır. Bu hak, demokratik bir toplum için büyük önem taşır. Ayrıca müstehcenlikle ilgili olan mevzuatımızdaki hükümler sanatsal ve edebi değeri olan eserler hakkında uygulanmaz. Bu düzenlemelere rağmen sanatsal ve edebi değeri olan kitaplara her seferinde müstehcenlik suçlamasıyla yayın engeli ve yasağı getirilmesi hak ihlâli oluşturmaktadır.  İdari ve yargı kurumları sorumluluk ve yükümlülükleri gereği açıklama ve yayımlama özgürlüklerine gereksiz müdahalelerde bulunmamalıdır. Türkiye’de kitapların herhangi bir denetime tâbi olmadan özgürce basılabilmesi uzun yıllar verilen mücadelelerle kazanıldı. Bunlardan vazgeçilmemelidir. Bu kazanımlar demokratik toplum ilkesinin temel esaslarındandır.

 

Kenan Kocatürk .jpg
Türkiye Yayıncılar Birliği Başkanı Kenan Kocatürk / Fotoğraf: Independent Türkçe

 

“Muzır” bulunan kitapların yayıncıları ne diyor?

Hep Kitap: Kararın resmi tebliğinden sonra yargı mercilerine itirazda bulunacağız

"Çocuklarda transsekssüalitenin özendirilmesi" gerekçesiyle kurul tarafından “muzır” bulunan “Asi Kızlara Uykudan Önce Hikâyeler” kitabının yayıncısı Hep Kitap, Independent Türkçe'ye şu açıklamada bulundu:

Henüz tarafımıza tebliğ edilmediği için kararın içeriğini, yani kurul kaynağının dayanağının ne olduğunu bilmiyoruz. Resmi olarak tebliğinden sonra ilgili yargı mercilerine gerekli itirazları ve başvuruları yapacağız.

Cinius Yayınları: Kitap satıştan kalktı

Muzır Neşriyattan Koruma Kurulu’nun “şiddet ve cinsiyet karşıtlığında aşırılık” gerekçesiyle “muzır” bulduğu  “Sünnetçi Kız” kitabını yayımlayan Cinius Yayınları ise "Kitap satıştan kalkmış, bizim verebileceğimiz bir bilgi yok" açıklamasında bulundu. 

“Sünnetçi Kız” kitabının yazarı Emre Çakır da kitabın satıştan kalktığını belirterek, bu konuda konuşmak istemediğini kaydetti.

Yapı Kredi Yayınları: Açıklama yapmayacağız

Kurul tarafından “çocuklarda transsseksüalitenin özendirilmesi” gerekçesiyle “muzır” bulunan diğer kitaplar “Kız Çocuk Hakları Bildirgesi” ile “Erkek Çocuk Hakları Bildirgesi”ni yayımlayan Yapı Kredi Yayınları ise konuya ilişkin açıklama yapmaktan kaçındı.

Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kurulu kimlerden oluşuyor?

Kurulun başkanlığını Çocuk Hizmetleri Genel Müdürü yürütüyor. Kurul üyeleri arasında Kadının Statüsü Genel Müdürü, Aile Toplum Hizmetleri Genel Müdürü, Hukuk Hizmetleri Genel Müdürü ile Çalışma Genel Müdürü yer alıyor.

© The Independentturkish

DAHA FAZLA HABER OKU