Ev ve arsada değer artışına rant vergisi sinyali

Yeni ekonomi programında, dar ve orta gelirlilere konut sandığı ile ucuz konutun kapısı açılırken, kamuoyuna “rant vergisi” olarak gündeme gelen imar değişikliğinden kaynaklanan ev ve arsada değer artışlarına vergi sinyali geldi

Fotoğraf: AA

Üç yıllık dönemi kapsayan yeni ekonomi programında, düşük ve orta gelir grubundaki vatandaşa konut sandığı çıktı.

Bu kapsamda, Emlak Katılım Bankası bünyesinde ‘Yapı Tasarruf Sandığı’ sistemi kurulacak.

Piyasadan daha düşük maliyetle ve uzun vadeyle konut edindirecek sistemin, Haziran 2021’de tamamlanması hedefleniyor.

Söz konusu uygulamadan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı sorumlu olacak.

Bu yapının, katılım bankası çatısında yer olacak olması, sistemin faizsiz olacağına işaret ediyor.

Görüşlerine başvurduğumuz gayrimenkul sektör temsilcileri, Yapı Tasarruf Sandığı’nın Emlak Katılım Bankası bünyesinde kurulacak olmasının, bankanın hareketlenmesini sağlayacağını, yine sistemin dar gelirlilerin konut sahibi olmasına önemli katkı yapacağını belirtiyor. 

Tasarruflarla beslenip büyüyecek

Yapı Tasarruf Sandığı’nın, Avrupa’da önemli bir yere sahip olduğuna işaret eden sektör temsilcileri, Almanya modelinden yola çıkarak sistemi şöyle tarif ediyor:

Yapı Tasarruf Sandığı, yani havuzda katılımcıların katkıları peyder pey birikecek. Biriken paralar bir taraftan değerlendirilecek ki erimesin.

Yani konut alımı için yeni krediler kullandırılacak. Sisteme üye olanlar, birikimlerini sandıktan kullanarak konut sahibi olabilecek. Sandık sürekli beslenecek ve büyüyecek.


Bankada sandık hesabı açılacak

Almanya’da sistemin 100 yıldır kullanıldığına işaret eden sektör temsilcileri, yine Almanya örneği ile sistemin işleyişini şöyle anlatıyor:

Bankada konut sandığı hesap açılıyor. Açılan havuza, ev sahibi olmak isteyenler düzenli ödeme yapıyor. Her kişi bütçesine göre ödemesini ayarlıyor.

İsteyen ayda 500 Euro, ya da 2 bin Euro yatırabiliyor. Sandık hesabındaki para belli miktara ulaştığında kredi kullanma hakkı doğuyor.

Diyelim ki kişinin satın almak istediği ev 120 bin Euro. Sandıkta da birikmiş 80 bin Euro’su var.

Birikimiyle hesaptan ödeme yaparken, havuzdan da 40 bin euro borçlanarak alımı gerçekleştirebiliyor.


Birden fazla konuta gözden geçirme 

Yeni ekonomi programında ev sahibi olmak isteyenlere kolaylık sağlanırken, birden fazla konut edinimlerine ise vergilemenin gözden geçirileceği göründü.

Programda, ‘politika ve tedbirler’ başlığında yer alan söz konusu politika hedefi, “İkinci ve sonraki konut alımlarında vergileme ve kredi kullanımına ilişkin düzenleme ve uygulamaların üretken olmayan yatırımların cazibesini azaltma saikiyle gözden geçirilecektir” şeklinde yer aldı.

Emlak değerleme uzmanları, bu kapsamda ‘değer artış kazanç vergisindeki’ sürede kademeli bir değişiklik ya da farklı bir sistemin söz konusu olabileceği tahmininde bulundu.

Mevcut sistemde, bir kişi, beş yıl içerisinde ev alıp satıyorsa arada doğan gelir, vergiye tabi.

Örneğin, 500 bin liralık ev alıp, 700 bin liraya satılıyorsa, arada 200 bin liralık bir kazanç oluşuyor. Bu kazanç için de ‘değer artış kazanç vergisi’ ödeniyor.

Ödenecek tutar, yurtiçi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) ile hesaplanıyor. 

Rant vergisi sinyali 

Bir diğer dikkat çeken politika ev ve arsa değer artışlarında görüldü. Yeni ekonomi programına göre, imar değişikliklerinden kaynaklanan değer artışlarının vergilendirilmesine ilişkin mevzuat ve uygulama güçlendirilecek.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, daha önce imar konusunda yapılması planlanan bir değişiklikle, arsada değer artışı olduğunda aradaki farkın ödenmesine yönelik bir çalışma başlatmıştı.

Örneğin, ev olarak görülen bir arsanın AVM’ye dönüştürülmesi veya konut kat sayısının 3’ten 8’e çıkartılması gibi bir imar değişikliği durumunda, arsanın katladığı aradaki değer artışının ödenmesinin söz konusu olması gibi.

Konu, kamuoyunda rant vergisi olarak gündeme gelmiş ve çok tartışılmıştı.

Emlak uzmanları, yeni dönemde ev ve arsadaki değer artışlarının vergi ödemede artışı da beraberinde getirebileceği tahmininde bulunuyor. 

İnşaat projelerine finansman desteği

Yeni program, inşaat sektörüne de destek müjdesi veriyor. Buna göre, tamamlanmaya yakın inşaat projelerine finansman desteği sağlanacak.

Böylece inşaat sektöründeki durgunluk kaynaklı istihdam kayıpları azaltılacak.

Yaklaşık 2 milyon kişiye istihdam sağlayan, 250 sektörü besleyen inşaat sektörü, son iki yıldır alarm vermiş ve ciddi iş kayıpları oluşmuştu.

En son açıklanan istihdam verisinde, haziran ayında yıllık 938 bin iş kaybının 493 bini inşaattan gelmişti.

Ayrıca, inşaat sektöründe yerel üretim, ithal ikameci politikalarla desteklenecek.

Etkisiz vergi indirimleri kademeli kalkacak

Programa göre, etkin olmayan istisnalar da kademeli kalkacak. Buna göre, vergide adaleti pekiştirmek için etkin olmayan istisna, muafiyet ve indirimler kademeli kaldırılarak, vergi tabanı genişletilecek.

Vergi mevzuatı sadeleştirilecek. İstihdam teşviklerinin ise etki analizi yapılacak, teşviklerin ihtiyaçlara göre yeniden tasarlanması sağlanacak.

Lüks ve ithal yoğun ürünlere vergi

Lüks ürünlere de yeni ekonomi programında vergi göründü. Lüks ve veya ithal yoğunluğu yüksek ürünler listesi güncellenerek vergi düzenlemesi yapılacak.

Yine, taşınmaz değerleme sistemi kurularak, gayrimenkul envanteri tamamlanacak.

Gayrimenkul vergilendirme sistemi tapu harçları ve emlak vergilerinin gerçek değerleri üzerinden alınmasını sağlayacak şekilde yeniden düzenlenecek.

Tarımda sözleşmeli üretim

Gıda enflasyonun düşürülmesi için de atımlar atılıyor. Bu kapsamda, tarımda sözleşmeli üretim modeli yaygınlaştırılacak.

Gıda üretimini artırmak için sulama yatırımları yapılacak. Sebze ve meyve fiyatlarında dönemsel dalgalanmaların önlenmesi için sera yatırımları teşvik edilecek.

Hal yasası ile sebze ve meyve ticareti kayıt altına alınacak, aracılar denetlenecek, hallerin alt yapısı yenilenecek ve modernizasyonu sağlanacak.

Borsa İstanbul’a döviz piyasası

Mahkemeler ihtisaslaşmaya gidecek. Program kapsamında, yargının finans, enerji, çevre, imar gibi sektörlere ilişkin alanlarda ihtisaslaşması sağlanacak. Meslekte uzmanlaşma yaygınlaştırılacak.

Borsa İstanbul bünyesinde döviz piyasası kurulacak. Böylelikle dolarizasyonun azaltılmasına yönelik ilave tedbirler alınacak.

İcra ve iflas işlemlerinin daha hızlı yapılması sağlanacak, takiplerde gerçek ve tüzel kişilere yansıyan maliyetin azaltılmasıyla icra satış sistemi yenilenecek.

Dolarizasyonun azaltılması için dövize alternatif olabilecek Türk Lirası bazlı finansal ürünler geliştirilip yaygınlaştırılacak.

Tasarrufları artırmak için ise Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) hayata geçirilecek.

Vatandaşın Kumbara Hesabı uygulaması ile her yeni doğan çocuğa bir banka veya katılım finans şirketinde hesap açılacak. Böylece tasarruf erken yaşta teşvik edilecek. 

46 milyar lira, takibi gecikmiş alacaklara yıl sonuna kadar aktarılacak

Ağırlıklı inşaat ve enerji sektörlerine kullandırılan 46 milyar TL büyüklüğünde alacağın ise 2019 yılı sonuna kadar tahsili gecikmiş alacaklar hesabına aktarılması planlanıyor.

Böylelikle tahsili gecikmiş alacak oranının yüzde 4.6 seviyesinden yüzde 6.3’e yükselebileceği, bankaların sermaye yeterlilik rasyosunun da yüzde 18.2’den yüzde 17.7’ye gerileyebileceği tahmin ediliyor.

Engellilere uzaktan eğitimle meslek edindirme

Programa göre, kadınların çalışma hayatına girişi kolaylaştırılacak.

Bu kapsamda esnek çalışma olanakları artırılacak, kadın kooperatifleri güçlendirilecek, çocuk bakım hizmetleri ve mesleki eğitim programları hayata geçirilecek.

Engellilerin meslek edinmesi amacıyla uzaktan eğitim programları geliştirilecek. 

 

© The Independentturkish

DAHA FAZLA HABER OKU