Bayrampaşa Hapishanesi'ne 19 Aralık 2000’de düzenlenen Hayata Dönüş Operasyonunda el bombasının patlaması sonucu bir gözünü kaybeden T.Y.’nin ailesinin Anayasa Mahkemesi başvurusu sonuçlandı.
Bianet'ten Ayça Söylemez'in haberine göre, yüksek mahkeme Anayasa’nın 17/1 maddesinde güvence altına alınan yaşam hakkının ihlal edildiğine hükmetti ve ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmak üzere kararın bir örneğinin İstanbul 2. İdare Mahkemesi'ne gönderilmesine karar verdi. AYM, ailenin tazminat taleplerini ise reddetti.
T.Y., 2005 yılında başka bir operasyonda hayatını kaybetmişti, onun yerine yasal başvuruları annesi İmiş Yıldız ile babası Hüseyin Yıldız sürdürüyordu.
“Göz yaşartıcı gaz miktarı ölüm eşiğinin üzerindeydi”
T.Y. yasadışı örgüt üyesi olduğu iddiası ile İstanbul 1. No.lu Devlet Güvenlik Mahkemesi'nde yargılandığı davada aldığı 12 yıl 6 aylık hapis cezasının infazı için operasyonun gerçekleştiği sırada Bayrampaşa Kapalı Hapishanesi'nde bulunuyordu.
O tarihte 23 yaşında olan T.Y. C Blok 14 numaralı koğuştaydı ve operasyonun gerçekleştirildiği gün ölüm orucunun 46. günündeydi.
T.Y.’nin de bulunduğu koğuşun yer aldığı C Blok’a gerçekleştirilen müdahale sonunda 12 tutuklu ve hükümlü öldü, 50 ila 77 mahpus yaralandı.
Dört Adli Tıp Kurumu uzmanının hapishanedeki incelemesi sonucu hazırladığı raporda şu ifadeler yer aldı:
C-l hücresinde kullanılan göz yaşartıcı gaz bombası miktarının ölüm eşiğinin oldukça üzerindeydi
Raporda ayrıca tüm silah atışlarının askerlerin bulunduğu maltadan koğuşa doğru yapıldığı, aksi yönde bir atış yapıldığına dair mermi çekirdeği bulunmadığı ifade edildi.
Gözünün içinde el bombası parçası kaldı
T.Y. operasyon sonrasında Sağmalcılar Hastanesi Acil Polikliniği'ne kaldırıldı. Sağ gözünde kanama olduğuna dair teşhis kondu ancak T.Y. ölüm orucunda olduğunu ve B1 vitamini dışında bir tedaviyi kabul etmediğini beyan etti.
Ertesi gün göz doktorunun yaptığı muayenede, sağ gözünün içinde yabancı cisim tespit edildi ve gözündeki yaralanmayla ilgili tedaviye başlandı.
25 Ekim 2000’de Edirne F Tipi Cezaevine nakledilen T.Y.’nin sağ gözünde tam görme kaybı olduğu buradaki revirde yapılan muayenede tespit edildi. T.Y. cezaevinde de ölüm orucuna devam etti ve 8 Ocak 2002’de şartlı tahliye oldu.
Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Göz Hastalıkları Anabilim Dalı’nda yapılan muayenesinde de operasyonda atılan “el bombalarından sıçrayan parçanın sağ göze çarptığı, (birinin çıktığı, birinin kaldığı)” tespit edildi.
Başka bir operasyonda hayatını kaybetti
T.Y. yaralanması sebebiyle savcılığa şikayetçi oldu, “gözünü kaybettiğini belirterek operasyon emrini alan, uygulayan, sebebiyet veren kurumlar hakkında yargı yolunun açılarak ilgililerin cezalandırılmalarını” talep etti.
Operasyonla ilgili açılan ve halen devam eden davanın, ölen 12 ve yaralanan 29 mahpus ile ilgili olan iddianamesinde T.Y. de müşteki olarak yer aldı.
T.Y. 17 Haziran 2005’te güvenlik güçlerince yapılan bir operasyon sonucunda yaşamını yitirdi, ailesi müşteki oldu.
Danıştay tazminat kararını bozdu
Bu arada T.Y. operasyonun ardından sağ gözü görme yetisini kaybettiği için İçişleri Bakanlığına, 100 bin lira maddi ve 50 bin liralık manevi tazminat talebiyle başvuru yapmıştı.
İdare Mahkemesi 2006 tarihli kararıyla Yıldız ailesine toplam 43 bin 616 lira tazminat ödenmesine karar verdi ancak Danıştay kararı bozdu.
Yıldız ailesi de 22 Nisan 2014’te AYM’ye bireysel başvuru yaptı.
Başvuruda, T.Y.’nin operasyon sonucunda görme kaybına uğraması, olaya dair ceza soruşturması ile davanın makul sürede tamamlanmaması, ayrıca tazminat davasının haksız olarak reddedilmesi nedenleriyle yaşam ve adil yargılanma hakları ile işkence ve kötü muamele yasağının ihlal edildiği ifade edildi.
AYM 3 Temmuz 2019 tarihli kararında sadece yaşam hakkını ihlal edildiği iddiasını kabul ederek yeniden yargılama yapılmasına hükmetti.
Bayrampaşa Cezaevine 19 Aralık 2000’de “Tufan” planı kapsamında düzenlenen Hayata Dönüş Operasyonu’yla ilgili Bakırköy 13. Ağır Ceza Mahkemesindeki davanın 38. duruşması 4 Aralık 2019’da görülecek.
Bianet, Independent Türkçe
