Kan ve korunmasız cinsel temas yoluyla bulaşan AIDS hastalığının ilk ortaya çıktığı günden bu yana 85,6 milyon insana bulaştığı ve 40,4 milyon insanın bu hastalık nedeniyle hayatını kaybettiği biliniyor.
Günümüzde ise 2022 yılı sonu itibariyle HIV enfeksiyonu ile yaşayan insan sayısı 39 milyon.
GeçEN yıl tam 1,3 milyon insana virüs bulaştı. Hastaların yüzde 86'sı enfekte olduğunu biliyor.
2010 yılından bu yana yürütülen kampanyalar ve çalışmalar sayesinde artan farkındalıkla birlikte, hastalık tüm dünyada yüzde 38 oranında azaldı.
Günümüzde AIDS hastalarının üçte ikisi Sahra Altı Afrika'da.
Hastalığın ortaya çıkışına dair farklı iddialar var
Genel kanı AIDS hastalığına yol açan HIV yani insan bağışıklık yetmezliği virüsünün Orta Afrika'daki şempanzelerden insanlara yayıldığı yönünde.
Yeşil maymun türünün insanlar tarafından yenmesi sonucu virüsün maymunlardan insana iyi pişmemiş etlerden veya insan vücudunda meydana gelebilecek yaralardan bulaşmış olabileceği de düşünülüyor.
Ancak hastalığın kökeni ve yayılma sürecine dair çok farklı iddialar da var.
Mads Brügger'in 2019 yılında çektiği "Cold Case Hammarskjöld" isimli meşhur belgeselde, Güney Afrika'daki ırksal ayrılığı savunan apartheid rejimi boyunca, bilerek HIV enfekteli şırıngaların binlerce insan üzerinde kullanıldığı ve hastalığın yayılmasının hedeflendiği iddia edildi.
Yapıma göre, aynı amaçla Mozambik'te de çalışmalar yapıldı.
Üstelik "siyah ırkı yok etmeyi" amaçlayan bu çalışmalar "AIDS'e çözüm" bulmak adı altında sinsice gerçekleştirildi.
Kenya'nın Nobel barış ödüllü çevre aktivisti, profesör ve düşünür Wangari Maathai de virüsün yüzyıllardır şempanzelerle iç içe yaşayan Afrika toplumuna Batı tarafından bir biyolojik silah olarak kullanılmak ve kitleleri öldürmek üzere getirildiğini dile getirmiş ve dünya kamuoyundan tepki toplamıştı.
AIDS'le mücadelede gelinen nokta
Birleşmiş Milletler AIDS'le mücadele programı UNAIDS, 2030 yılında tüm dünyada AIDS hastalığını bitirmeyi hedefliyor.
Kurumun bir önceki adım olarak 2025 hedefinde hastalığın farkındalığını ve tedavi olma yüzdesini yüzde 95'e ilerletmek var.
Yani virüsü taşıyanların yüzde 95'i durumunun farkında olacak, farkında olanların yüzde 95'i tedavi altına girecek ve yine virüs taşıyanların yüzde 95'i virüsü bulaştırmamak için kendisini kontrol edecek.
Geçen aylarda Esvatini, Botsvana, Ruanda, Zimbabve ve Tanzanya gibi ülkeler yüzde 95 hedefine 2025'e gelmeden ulaştı.
Esvatini nüfusunun yüzde 26,8 oranıyla en fazla HIV görülen Afrika ülkesi. Nüfusu 60 milyonu aşan Tanzanya ise 1,7 milyon hasta ile dünyada sayıca en çok AIDS hastası bulunan dördüncü ülke.
Dolayısıyla yüzde 95 hedefine ulaşılması bilhassa Tanzanya için önemli bir adım oldu.
Belirlenen tarihten çok daha önce bu sonuca ulaşan Tanzanya, hastalığın tamamen ortadan kaldırılması için 2026 yılını hedefliyor.
Tanzanya Devlet Başkanı Samia Suluhu Hassan ülkenin AIDS'e karşı verdiği mücadelede geniş kapsamlı projeler yürüttü ve mücadelede gelinen noktaya dikkat çekti:
Yaklaşık 30 yıldır mücadele ediyoruz. Çok şey elde ettik ama hala yolumuz uzun. Küresel hedef olan 2030 yılından önce HIV/AIDS'i ortadan tamamen kaldırmak için çok daha fazla çabalamamız gerekiyor.
UNAIDS direktörü Winnie Byanyima AIDS'le mücadelede kat edilen mesafeyi "Son 12 yılda Tanzanya'da yeni vakaları ve ölüm oranlarını yüzde 50 oranında azalttık. Bu çok ciddi bir gelişme. Yeni neslin AIDS'in nasıl bir hastalık olduğuna, neye benzediğine dair en ufak bir fikri yok çünkü Tanzanya hastaların yüzde 80'ini tedavi altına aldı" cümleleriyle özetliyor.
Geçen şubat ayında, AIDS'i 2030 yılında ortadan kaldırmayı hedefleyen ve Tanzanya'da imzalanan Darüsselam Deklarasyonu ile AIDS'ten en fazla etkilenen 12 Afrika ülkesi önemli bir adım atmış oldu.
Afrika genelinde hastalığın kontrol altına alınması için daha fazla teste, sağlık önlemine, teşhis, bulaşıcılık ve tedavi noktasında bireylerin daha iyi eğitilmesine ve tüm bu alanlara yapılacak yatırımlara ihtiyaç var.
Fuhuşla mücadele kadar eşcinsel ilişkilerin oluşturduğu tehdit de AIDS'e açılan savaşta hesaba katılmalı.
Zira araştırmalara göre eşcinsel ilişkilerde AIDS görülme oranın çok daha yüksek olduğu da biliniyor.
Uzmanlara göre hastalığın tamamen ortadan kalkması çok kısa sürede mümkün değil.
Alınacak önlemler sayesinde son yılların en ölümcül hastalıklarından AIDS'in tehdit oluşturacak düzeyin çok altında seyretmesi sağlanabilir.
Kaynaklar:
https://www.thecitizen.co.tz/tanzania/news/national/samia-launches-ambitious-plan-to-fight-hiv-aids-4040732
https://newafricanmagazine.com/18285/
https://www.abc.net.au/news/2004-10-09/nobel-peace-laureate-claims-hiv-deliberately/565752
https://www.unaids.org/en/resources/fact-sheet
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19662523/
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
