İran tesettür yasası... Saçların görünmesini engellemek için bir ceza cephaneliği

Analistler ve sosyologlar, keyfi önlemlerin kaçınılmaz olarak başarısız olacağına inanıyor

İranlı yetkililer, "örtü ve iffet" yasasını zorunlu örtünmeye karşı mücadele eden çok sayıda İranlı kadınla yüzleşmek için bir araca dönüştürmeye çalışıyor / Fotoğraf: AP

İbrahim Reisi hükümeti bir kez daha İranlı kadınların arzularını, aktivistlerin (örtü ve iffet yasası) adı altında kadınların kişisel özgürlüklerini bastırdığını düşündüğü, yakın zamanda çıkacak bir yasayla bastırmaya çalışıyor.

Tahran söz konusu yasayı, son değişiklikleri yaptı ve geçtiğimiz perşembe günü onay için Parlamentoya sundu.

İran rejimi yetkilileri, özellikle de ülkeyi kasıp kavuran son protestolardan sonra, geçen aylarda, zorunlu başörtüsüne karşı mücadele eden birçok İranlı kadını karşı karşıya getirmek için bu yasa tasarısını yasaya dönüştürmeye çalışıyor.

22 yaşındaki Kürt kadın Mahsa Amini'nin Tahran'da "ahlâk polisi" tarafından gözaltındayken öldürülmesi ve ardından ülke çapındaki protestoların akabinde İran rejimi, protestoların yayılmasını önlemek için ahlâk polisi devriyelerini dondurmak zorunda kaldı.

Rejim, İranlı kadınları başta vatandaşlık hakları olmak üzere temel insan haklarını talep etmeye devam etmekten caydırmak için ağır para cezalarına, kişisel mallara el koymaya ve hapis cezalarına başvurdu.

16 Nisan Cumartesi günü, İran polis şefi Ahmed Rıza Radan, örtünmeyen kadınlara karşı geniş çaplı bir savaş başlatma sözü verdi, ancak o günden beri sokaklardaki örtünmeyen kadınların sayısı arttı ve bir bir grup kadın, Twitter'da "Cumartesiden" adıyla bir "hashtag" başlattı.

Radan'a cevaben İran sokaklarında başı açık kadınların çok sayıda fotoğrafı ve videosu sosyal medyada dolaştı.


Yaptırım ablukası

İran'daki analistler ve sosyologlar, peçe ve iffet yasasının kaçınılmaz olarak başarısız olacağına inanıyor.

Parlamentoya sunulan değişiklik metninde, halka açık yerlerde peçesini çıkaran her kadına ilk aşamada uyarı mesajı gönderileceği belirtiliyor.

İhlalin tekrarı halinde ise her defasında kendisine para cezası uygulanacak, ödeme yapılmaması durumunda bu ceza iki katına çıkacak ve banka hesabından otomatik olarak düşülecek.

Tesettür ve İffet Yasası metninin 1'inci maddesinin (b) fıkrası şöyle:

İhlal edenler, kamuya açık yerlerde veya sanal ortamda vücudunun uzuvlarını açığa çıkaran veya vücut uzuvlarını gösteren ince giysiler giyenlere ilk aşamada büyük para cezası, ihmalin devam etmesi halinde ise daha büyük para cezası uygulanacak.
 

afp.jpg
İran rejimi, İranlı kadınları haklarını talep etmeye devam etmekten caydırmak için ağır para cezalarına başvurdu / Fotoğraf: AFP

 

Kanunda ayrıca, "Kamuya açık yerlerde veya sanal ortamda vücudunu tamamen teşhir eden kadın, daha önce kendisine verilmiş olan para cezalarına ek olarak hapis cezası ile cezalandırılır" ifadesi yer alıyor.

Kadınların araç kullanırken zorunlu başörtüsüne uymaması durumunda, uyarı ve para cezası verildikten sonra araca daha sonra el konulacak, kanunu ihlal edenler hakkında vergi muafiyeti ile devlet ve idari hizmetlerden yoksun bırakma gibi önlemler alınacak.

Aynı kanuna göre bu vatandaşlar para cezalarını ödemeye başlamamaları halinde doğrudan banka hesaplarından para cezaları kesilecek.

Bakiyenin yetersiz olması halinde, cezalar ödenene kadar tüm banka ve kredi kuruluşlarının banka kartı çıkartma ve yenileme dahil her türlü finansal hizmet vermeleri yasaklanacak.


Bekleme hatası

Şu an için rejim yetkilileri, İran şehirlerinde zorunlu başörtüsü olmadan görünen çok sayıda kadınla yüzleşmeyi başaramadı.

Tahran'ın son 44 yılda çıkardığı baskıcı planlar ve yasalar gibi parlamenterlerin yeni planı da kaçınılmaz olarak başarısızlığa mahkum olacak gibi görünüyor.

İran rejimi zaman zaman zorunlu başörtüsü yasasına karşı çıkanların karşılaştığı zorluklarla yüzleşemediğini itiraf ediyor.

İran Kültür Devrimi Yüksek Konseyi Sekreteri Abdulhüseyin Husubena, 6 Mayıs 2023'te rejim yetkilileri tarafından yapılan son açıklamada, zorunlu başörtüsüne karşı çıkan çok sayıda kadın nedeniyle rejimin baskıcı güçlerinin baskı altına alındığını itiraf etti.

Çünkü kadınların hepsini tutuklamak mümkün değil.
 


Yukarıdakileri tamamlayıcı olarak, "tesettür ve iffet" kanun tasarısı metninin 2'nci maddesine göre, devlet dairelerinde çalışan kadın çalışanların, zorunlu başörtülerini çıkarmaları halinde, aylıktan kesinti, iki yıla kadar çalışmaktan men edilme ile karşı karşıya kalırlar, yargıya sevk edilirler ve hapse atılırlar.

Örtünmeyen kadınlara devlet hizmeti veren kadın ve erkek çalışanlara da para cezası uygulanıyor.

Tesettür ve iffet kanun taslağının 3'üncü maddesinde, meslek sahipleri ve işletmecileri ile dükkan, lokanta, sinema, spor salonu, eğlence ve sanat salonları gibi umumi ve özel yerlerin kanuna ve birinci maddeye aykırı hareket etmeleri halinde, ilgili devlet kurumları, yasayı ihlal edenlere ilk aşamada uyarıda bulunur ve hakkında para cezası uygular.

İkinci aşamada bu yerler bir hafta, sonraki aşamada iki haftaya kadar kapatılacak ve ileri aşamalarda çalışma izinleri tamamen geri alınacak.

Buna rağmen İran'da haber, fotoğraf ve görüntülere göre son iki aya yayılan ve havaların ısınmasıyla birlikte halka açık yerlerde rejimin dayattığı başörtüsünü bırakan kadınların sayısı sürekli artıyor.

Kanun taslağının dördüncü maddesi ise sanatçılara, sporculara ve ünlülere yönelik olup, zorunlu örtünmenin terk edilmesi veya eleştirilmesi halinde mali para cezalarının yanı sıra; yargı makamı tarafından 3 aydan bir yıla kadar değişen sürelerle mesleki faaliyetlerden mahrum bırakılma cezalarıyla karşılaşacaklar.

"Başörtüsü ve İffet Yasası'nın 4'üncü maddesinde belirtilen bu cezai tedbirler davranış değişikliğine ve reformuna yol açmıyorsa, yargı mercii, suçun faillerini altıncı dereceden bir cezaya yani hapis cezasına çarptırabilir" hükmü de aynı kanunda yer alıyor.

İranlı kadınları zorunlu başörtüsüne karşı çıkmaya teşvik edenlere ise ağır para cezaları iki yıl yurt dışına çıkma yasağı, iki yıla kadar hapis ve sosyal medya hesaplarını kapatma gibi cezalar verilecek.

Artık tüm yargıçlar, çalışanlar ve güvenlik hizmeti çalışanları, zorunlu başörtüsüne karşı çıkan kadınlarla adli olarak ilgilenmek için İran polisinde faaliyet gösteren güçlerle işbirliği yapmak zorunda.

 

 

Independent Arabia

DAHA FAZLA HABER OKU