Roma Cumhuriyeti'nin bir generali ve devlet adamı olan Pompey, genişlemesinde çok önemli bir rol oynadı. Jül Sezar'ın elindeki yenilgisi yavaş yavaş Cumhuriyetin çöküşüne yol açtı.
Büyük Pompey olarak da bilinen Gnaeus Pompeius Magnus (yaklaşık MÖ 106-48), geç Roma Cumhuriyeti'nin en parlak komutanlarından ve siyasi figürlerinden biriydi.
Siyaset sahnesine çok genç yaşta girerek, Cumhuriyeti saran kanlı iç savaşta önemli bir rol oynadı.
Büyük Pompey, uzun kariyeri boyunca savaş alanında olağanüstü askeri yetenekler sergiledi.
Roma'nın İspanya üzerindeki kontrolünü yeniden sağladı ve Spartacus köle isyanını bastırdı.
En önemlisi, Pompey Akdeniz'deki korsanlığı ortadan kaldırarak Roma'nın iç deniz üzerindeki tartışmasız hakimiyetini sağladı.
Lejyonları Roma'nın erişimini Doğuya genişleterek Küçük Asya, Suriye ve Filistin'i ele geçirdi.
Düşman Senatoyu atlamak için Pompey, Sezar ve Crassus olmak üzere diğer iki büyük şahsa katıldı ve üçünün de yararına olacak şekilde tasarlanmış siyasi bir ittifak olan Birinci Triumvirlik'i kurdu. Ancak bu ittifakın kaderi uzun sürmedi.
Crassus'un Parthia'daki ani ölümünün ardından Pompey ve Sezar, Pompey'in yenilgisi ve ölümüyle sona eren kanlı bir iç savaşa girdiler.
İlk yıllar:
Roma genişlemesinin hikayesi, statülerinin, yeteneklerinin ve becerilerinin bir kombinasyonu yoluyla Roma'yı antik dünyanın süper gücü haline getirmeye yardımcı olan büyük adamların hikayesidir.
Büyük Pompey de böyle bir adamdı. MÖ 106 civarında İtalya'nın Adriyatik kıyısındaki bir bölge olan Picenum'da doğan Pompey, zengin ve nüfuzlu Pompey Strabon'un oğluydu.
Strabon, MÖ 89'da konsolos olarak görev yapan başarılı bir komutan ve devlet adamı olmasına rağmen, o ve ailesi yerleşik Roma aristokrasisinin bir parçası değildi.
Dahası, Roma şehri dışında doğdukları için gerçek Romalılar olarak kabul edilmediler.
Ama bunun onu durdurmasına izin vermedi -hiçbir şeyin onu durdurmasına izin verecek türden biri değildi.
Pompey'in parlak askeri kariyeri, babası konsolos ile birlikte Asculum Savaşı’nda savaştığı genç yaşta başladı.
Ancak, erken başarısı bir skandalla gölgelendi. Siyasi ve askeri başarılarına rağmen Pompey'in babası popüler bir adam değildi.
Kariyeri boyunca açgözlülük, siyasi ikili ticaret ve askeri vahşetle ün kazandı. Strabon'un ölümünün ardından Pompey, savaş ganimetini Asculum'dan alan babasının olduğu iddia edilmesine rağmen kendisi yargılandı.
Ancak Pompey sadece beraat etmekle kalmadı, aynı zamanda hakimlerden birinin kızıyla da evlendi.
Pompey hala yargılanırken, Cumhuriyet diğer iki güçlü adam olan Marius ve Sulla arasındaki mücadelede parçalandı.
Pompey sadece serveti değil, aynı zamanda babasının lejyonlarının sadakatini de miras aldı.
Henüz 23 yaşında olan Pompey, Sulla'nın tarafındaki iç savaşa katıldı. Askeri dehasını ortaya çıkaracağı yer burasıydı.
Yükselişte olan bir general
Sulla Roma'yı aldıktan sonra genç generali ona üvey kızının elini vererek ödüllendirdi.
Sulla ayrıca Pompey'e Marius'un Sicilya ve Sardunya adalarındaki destekçilerinin kalıntılarını yatıştırmasını emanet etti.
Pompey'in askeri kariyerindeki bir sonraki kilometre taşı, Marius'un takipçilerinin büyük bir ordu topladığı ve Numidya kralı Hiarbas'ın desteğini aldığı Afrika'daki bölgeydi.
Pompey sadece düşmanlarını yenmekle kalmadı, aynı zamanda Numidya'yı işgal etti ve tahtta bir Roma müttefiki kurdu.
Zaferleriyle sarhoş olan Roma'ya döndükten sonra bir zafer talep etti.
Pompey resmi olarak bir zafer için uygun olmadığı için ilk başta Sulla bunu reddetti.
Ancak hem ordu hem de halk arasında bir kargaşadan sonra Sulla uymak zorunda kaldı.
Görkemli zafere ek olarak, 25 yaşındaki "Büyük" anlamına gelen "Magnus" lakabını aldı.
Pompey'in çocukluk kahramanı Büyük İskender'di ve genç general idolünün ayak izlerini takip etmeye kararlıydı.
Zamanın gösterdiği gibi, Pompey'in kendini kanıtlamak için gerçekten birçok fırsatı vardı.
Sulla'nın MÖ 78'de ölümü Cumhuriyeti düşmanlarına maruz bıraktı. İtalya'daki kısa ömürlü isyanı bastıran Pompey, Marius'un son takipçilerinin isyancı General Quintus Sertorius'un altında toplandığı İspanya'ya taşındı.
MÖ 76'da İspanya'ya gelen Pompey, inatçı ve kurnaz bir rakiple yüzleşmek zorunda kaldı.
Sertorius araziye aşinaydı ve her zamanki Roma taktiklerini iyi biliyordu. Savaşta ordusunun üçte birini kaybederek ilk yenilgisini aldığı yer İspanya'daydı.
Önümüzdeki beş yıl boyunca acımasız savaş devam etti. Sayıca az olan Sertorius'un birlikleri ve yerel müttefikleri gerilla savaşı kullandılar.
Başka bir saha savaşını (ve emrini) kaybetmekten korkan Pompey, isyancı kalelerini tek tek yok etme stratejisine başvurdu.
Sonunda, çatışmanın sonucuna savaşta değil, ihanette karar verildi. İsyancı komplocular Sertorius'a suikast düzenledikten sonra, düşmanın saflarındaki kaostan yararlanmayı başardı ve savaşı sona erdirerek başarılı bir saldırı başlattı.
Devam edecek...
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
