Birleşik Krallık, AB'yle ticaret savaşı içindeyken NATO'yu güçlendiremez

Sizin başbakanınız kurallara göre oynamıyorken başka ülkelerden kurallara bağlı kalmasını isteyemezsiniz

Protokolü geçersiz kılma hamlesinin başını Boris Johnson çekse de Truss da bunu destekleyecektir (AFP)

Liz Truss, G7 ve NATO ülkelerinin kurallara dayalı uluslararası düzeni hiçe sayan Rusya ve potansiyel olarak da Çin gibi ülkelere karşı yaptırımlar uygulayarak onlara ekonomik savaş açmasını istiyor. Geçen hafta görüşlerini özetleyen önemli bir konuşmada Birleşik Krallık (BK) Dışişleri Bakanı, Hint-Pasifik'te de dahil olmak üzere küresel tehditlerle baş etmek için "küresel bir NATO'ya ihtiyacımız olduğunu" söyledi. Truss, NATO'nun "hepimiz birimiz, birimiz hepimiz için" ilkesine uygun şekilde G7'nin de bir saldırganın hedefindeki ortaklarını savunmak üzere "ekonomik bir NATO gibi hareket etmesi" gerektiğini öne sürdü.

Bu, Rusya'nın Ukrayna'yı istila etmesiyle başlayan yeni jeopolitik döneme ait hırslı bir fikir. Yine de hükümetin yaklaşımı çelişkilerle dolu. Boris Johnson, Büyük Britanya'dan bölgeye giden emtiaya ilişkin Kuzey İrlanda Protokolü'nün önemli kısımlarını yürürlükten kaldırarak AB'yle ekonomik savaş riskini almak üzere. Hükümetin protokolü hükümsüz kılmasına olanak sağlayan mevzuat, Kraliçe II. Elizabeth'in 10 Mayıs'taki hitabına (Parlamentonun açılışında Kraliçe'nin yasama yılının planlarını açıkladığı konuşması -ed.n.) da dahil edilecek.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Bu, birkaç cephede ters tepecek bir hamle. Eğer Johnson imzaladığı uluslararası anlaşmayı yırtıp atacaksa, BK'nin diğer ülkelere Truss'ın konuşmasındaki gibi "kurallara göre oynamasını" söylemesi zor. Plan hem dünya genelinde hem de yurdun daha yakınlarında, yasa tasarısının güçlü bir muhalefetle karşılaşacağı Lordlar Kamarası'nda tam olarak bu şekilde değerlendirilecek.

Protokolü AB'yle müzakere eden ve daha sonra da Brexit Bakanı olan David Frost, Johnson'ın Brexit anlaşmasını sağlama almak için İrlanda Denizi'ndeki ticari hudutları kabullendiğini fakat ileride sorun çıkacağını bildiğini geçen hafta itiraf etti. Frost, Policy Exchange düşünce kuruluşuna şunları söyledi:

"Bir seçimle karşı karşıyaydık: Ya bu anlaşmayı kabul edin... ve detaylarla 2020'de ilgilenin... ya da vazgeçip Brexit'i 31 Ekim'de [2019] gerçek hale getirmeyi unutun... Daha az risk taşıyan seçeneğin anlaşmayı geçirmek olduğunu düşündük ve AB'yle detayları daha sonra çözebileceğimize güvendik."

Başka bir deyişle, Johnson 2019 seçimlerinde sunduğu "fırınlanmaya hazır anlaşmanın" hiç de öyle olmadığını biliyordu.

Protokolün geçersiz kılınması savaşın kritik bir aşamasında Rusya karşıtı koalisyonu bölüp Vladimir Putin'i 2016 Brexit oylamasının sevindirdiği kadar sevindirecek. BK'nin tutumunun "büyük bir sorun" olduğunu açıkça belirten Biden yönetimiyle BK arasındaki ilişkileri de bozacak.
 


BK Hazine Bakanlığı ise AB'yle ticaret savaşına girilmesinin, tam da Johnson çaresizce hayat pahalılığı krizini hafifletmenin yollarını arar ve AB'den ithal edilen emtiaya getirilecek kontrollerin 4'üncü kez ertelendiğini duyururken bu krizi derinleştireceğini söyleyerek uyarıyor.

Protokolün tek taraflı olarak kaldırılması, BK'nin AB'yle Ukrayna konusundaki işbirliği nedeniyle 2016 referandumundan bu yana hiç olmadığı kadar iyi olan ilişkilerini zehirleyecek. Bu Johnson'ın, yeniden seçilmesinin ardından Emmanuel Macron'la ilişkileri sıfırlama umudunu tamamen yok eder. Fransa Cumhurbaşkanı'nın Johnson'a duyduğu güvensizlik haklı çıkarılmış olur. BK diplomatları da uzlaşma konusunda olumsuz. Bir diplomat bana, "BK, Macron'un önceliklerinden biri olmayacak. Önceliği yurtiçindeki olaylar, Almanya ve Ukrayna olacak" dedi. Göçmenlerin küçük teknelerle Manş Denizi'ni geçmesini engellemenin tek yolu Fransa'yla daha iyi ilişkiler kurulmasıdır, bazı sığınmacıları Ruanda'ya göndermek gibi kalabalıkları hoşnut edecek hileler değil.

Benzer şekilde, Kuzey İrlanda hakkında yasa çıkardığında Johnson'ın gerçek dinleyici kitlesi de bu protokolden nefret eden ama Partygate yüzünden Johnson'a sırtını dönmeye başlayan sağcı Muhafazakar parlamenterler olacak. Johnson'ın katı Brexit yanlılarına mesajı şu: Eğer beni görevden alırsanız, Brexit'e gerçekten inanmayan biriyle kalakalabilirsiniz.

Kamuoyu nezdinde bu, Hayırlı Cuma Anlaşması'nın korunması için hayati öneme sahip bir hamle gibi görülecek. Bakanlar, protokol büyük bir ameliyattan geçmediği sürece Demokratik Birlik Partisi'nin (DUP) 5 Mayıs Perşembe günü yapılacak Kuzey İrlanda parlamento seçimlerinden sonra yönetimde güç paylaşımına geri dönmeyeceğini düşünüyor. DUP, Sinn Fein'in seçimlerden en büyük parti olarak çıkıp başbakanlık görevini elinden alması gibi son derece simgesel bir olasılıkla karşı karşıya. Bu kabusun gerçeğe dönüşmesini engellemek için DUP daha şimdiden BK bakanlarını protokolün sürdürülemez olduğuna ikna ettiğini öne sürüyor.

Mevzuatın diğer amacıysa, AB'ye taviz için baskı yapmak olacak. Truss müzakereleri Frost'tan devraldığından beri daha uzlaşmacı bir tutum benimsedi fakat dikkate değer çok küçük ilerlemeler kaydedildi. Protokolü geçersiz kılma hamlesinin başını Johnson çekse de Truss da bunu destekleyecektir. (Johnson'ın işini kaybetme ihtimaline karşı o da gözünü arkalarda kalmış parlamenter Muhafazakarlara çevirdi.)

Johnson, Ukrayna meselesinde özellikle de silah gönderirken doğru olanı yaparak Brexit sonrası Britanya'sının dünyada iyilik adına bir güç olabileceğini gösterdi. Birkaç AB ülkesiyle köprüleri yeniden inşa ederken hem Ukrayna'dan hem de bu ülkelerden hak ettiği övgüleri topladı.

Fakat AB'yle yersiz bir ekonomik savaşı kışkırtırsa bu iyi niyet ve güvenin büyük kısmını çöpe atacak. Öncelikli hedefi Muhafazakar Parti'deki Brexit yanlılarını mutlu etmekse Johnson, Ukrayna yanarken vaktini boşa harcayacak.

 

https://www.independent.co.uk/independentpremium/voices

Independent Türkçe için çeviren: İrem Oral

Bu makale kaynağından aslına sadık kalınarak çevrilmiştir. İfade edilen görüşler Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

© The Independent

DAHA FAZLA HABER OKU