İşsizlik, Türkiye'nin en temel sorunlarından biri. Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) 11 Nisan 2022 Pazartesi günü açıkladığı şubat ayı işsizlik oranı yüzde 10,7.
Geniş tanımlı işsizlik oranı ise yüzde 21,8 (mevsimlik işsizlerin ve iş aramaktan vazgeçenlerin de eklenmesiyle çıkan sonuç) olarak açıklandı.
İşsizliğin en temel nedenleri hiç kuşku yok ki istihdam yetersizliği, üretim eksikliği.
Kimi işverenler ise işsizliğin bir nedeninin de "iş beğenmemezlik" olduğunu iddia ediyor.
Buna karşın iş arayanlar, patronları "kriz fırsatçılığı yapmak", tabir yerindeyse "üç kuruşa köle gibi çalıştırmak"la suçluyor.
Kılıçdaroğlu, "İş beğenmemezlik var" diyenleri halkı aldatmakla suçladı
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, dünkü konuşmasında hem işsizliğe hem de "iş beğenmiyorlar" iddialarını konu alan bir konuşma yaptı.
"Türkiye'de iş var ve beğenmiyorlar" söylemini dile getirenleri eleştiren Kılıçdaroğlu, şunları ifade etti:
"Onlara göre Türkiye'de iş var ama birileri iş beğenmiyor, işsizler iş beğenmiyorlar, iş beğenmedikleri için çalışmıyorlar. Halka böyle söylüyorlar. Aldatmak istiyorlar halkı, kandırmak istiyorlar halkı ama gerçekler öyle değil. Sadece Adıyaman'da 78 temizlik işçisi masayı, sandalyeyi, tuvaleti temizleyecek. 78 temizlik işçisi için geçici, 17 bin 86 kişi başvurmuş arkadaşlar. 17 bin kişi... Caddeyi temizlemek veya sokağı temizlemek değil; okulu temizlemek için, hastaneyi temizlemek için, devlet dairesini temizlemek için, tuvaletleri temizlemek için, yerleri paspas etmek için 17 bin kişi başvuruyor. Daha dramatiği Şanlıurfa'da: 60 temizlik işçisi için, 53 bin 224 kişi başvuruyor. Hani beğenmiyorlardı. Temizlik işi yapacak bu... Bunlar yönetemiyorlar, yönetme güçleri yok."
Independent Türkçe olarak 26 Aralık 2019'da "İş beğenmemezlik var" iddiasını "İş beğenmemezlik mi var, yoksa patronların beklentileri mi çok yüksek?" başlığıyla haberleştirmiş bu iddiayı, savunanlarla karşı çıkanlara sormuştuk.
"Kamuya binlerce başvuru oluyor ama özel sektörde iş beğenmemezlik var"
O haberimizde iş beğenmemezlik olduğunu iddia eden Örme Sanayicileri Derneği (ÖRSAD) Başkanı Fikri Kurt ile dönemin İstanbul Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği (İDMİB) Başkanı Mustafa Şenocak'a bir kez daha ulaşarak Kılıçdaroğlu'nun açıklamalarını hatırlattık.
İki isme, "İş beğenmemezlik var mı? Varsa az sayıda elaman alınan işlere binlerce başvuru nasıl oluyor?" diye sorduk.
Şenocak, sorularımıza önce "Hangi sektöre ve kamuya mı yoksa özele mi başvurmuşlar?" diye sordu.
Başvurunun temizlik işi için yapıldığını hatırlattığımız Şenocak, "Müracaat edilen yer kamu ise ya da onlarla bağlantılı belediyeler ise Kılıçdaroğlu'nun dediği doğru. Buralara binlerce kişi başvuruyor. Çünkü kamu işleri rahat çalışılacak yerler olarak görülüyor. İş beğenmemezlik durumu özel sektöre yönelik var. Herkes 'daha rahat' diye 'devlet sektörüne bir kapağı atayım' hesabında. Oysa özel sektördeki birçok fabrikasında çalıştıracak elaman bulunamıyor" diye cevap verdi.
"Sosyal yardımlarda dikkatli davranmalı, tembelliği teşvik etmemek lazım"
Türkiye'de iş beğenmemezlik sorunu olduğu iddiasını tekrarlayan Şenocak, bu sorunun ağırlıklı gençlerde olmakla birlikte her kesimde olduğunu savundu.
Bir yandan "iş yok" deyip isyan edenler, diğer yandan tıklım tıklım kafeler olduğunu dile getiren Şenocak, "Burada devletin hatası var. Çalışmasında sakınca olmayanlara da ciddi sosyal yardımlar yapılıyor. Bu da onları tembelliğe itiyor. Çalışma gücü olanlara sosyal yardımlarda dikkatli davranmalı. Tembelliği teşvik etmemek lazım" dedi.
"Ücretli kesim bu yıl ciddi anlamda sıkıntılı"
İş beğenmemezlik iddialarını kabul etmeyenlerin düşük ücretlerden şikayet ettiğini hatırlattığımız Şenocak, şöyle devam etti:
O anlamda gerçekten haklı olanlar var. Doğrudur. Yani bugün asgari ücret bana göre de düşük kalmıştır. Çünkü bu kadar zamdan sonra asgari ücretle yaşamak ciddi anlamda sıkıntılı. Rekabet etme anlamında da firmalar mutlaka korunmalı fakat belli kesimlerde ücretlerin mutlaka revize edilmesi lazım. Bu yıl ücretli kesim ciddi anlamda sıkıntılı. Türkçesi sosyal denge biraz bozuldu. Belli kesimlerde aynı işi yapanlardan biri iyi alırken diğeri daha düşük alabiliyor. Burada tabii dengesizlik de var açıkçası. O zaman çalışan da kendisini çalışmayıp aynı parayı alanla kıyaslıyor bu da kamu sektörüne ve bağlantılı işlere hücuma yol açıyor.
"Üniversite bitiren gençler masabaşı işler istiyor ama iş deneyimleri yok"
ÖRSAD Başkanı Fikri Kurt ise İç Anadolu'da imalata geçen firmaların elaman bulmada sıkıntı yaşamadığını söyledi.
Büyükşehirlerde ve üretimin yoğun olduğu yerlerde ise iş beğenmemezliğin sürdüğünü iddia eden Kurt, "Bırak kalifiye olanını vasıfsız elamanı bulmak bile zor" ifadelerini kullandı.
Günümüzde gençlerin çoğunluğunun üniversiteyi bitirdiğini, o nedenle masabaşı işler istediğini öne süren Kurt, buna karşın yine çoğunun bir mesleğinin ya da iş konusunda pratik deneyimlerinin de bulunmadığını kaydetti
Kurt, Türkiye'nin eğitimde Almanya gibi modele geçmesini gerektiğini belirterek, "Orta okuldan sonra gençler yeteneklerine göre yönlendirilmeli. Gerçekten derslerinde puanları yüksek olanlar üniversiteye yönlendirilmeli. Diğer gençler ise yeteneklerine göre meslek eğitimine kazandırılmalı" çağrısında bulundu.
"Bir işveren olarak işçilerin mağduriyet yaşadığını söyleyebilirim"
Kurt da Şenocak gibi çalışanlardan gelen ücretlerin düşük olduğu eleştirilerine katıldığını vurgulayarak, "Asgari ücret yükseldi ama son zamlarla eridi. Bu şartlarda bir işçi geçinemez. Bir işveren olarak işçilerin mağduriyet yaşadığını söyleyebilirim" dedi.
"Kamuya binlerce başvuru oluyor"
Çalışma hayatı ve sosyal güvenlik uzmanı Özgür Erdursun da Türkiye'de işsizlik sorununun olduğunu ancak buna karşın bir işte uzmanlaşmış kişilerin de iş bulmada sorun yaşamadığını ifade etti.
Erdursun, işsizlik sorununun sektörlere göre de değişiklik gösterebildiğini aktararak, "Örneğin medya gibi iş kollarında iş bulmak daha zordur" yorumunda bulundu.
Kimi özel şirketlerin eleman bulmakta sıkıntı yaşadığına dikkati çeken Erdursun, benzer iş yapan kamu kurumlarına binlerce başvuru yapıldığını vurguladı.
Erdursun, kamu kurumlarına yüksek oranda müracaat edilmesiyle ilgili şunları söyledi:
Nedeni özel sektörün personeli normalden fazla çalıştırıp, yasal haklarını vermemesi ve işçinin de özel sektöre göre daha az çalışıp, sorumluluk almadan günü geçirerek para kazanmak istemesidir. Kamu sektörünü daha rahat ve güvenceli görüyor çalışanlar. Özel sektör çok zorluyor ve verdiği paranın karşılığını istiyor. İş beğenmemezlik iddialarının nedeni biraz da bu sorundan çıkıyor.
Özgür Erdursun, eğitimde reform yaparak gençleri mesleksizlikten kurtarmak gerektiğini de söyleyerek, "Üniversitelerde iş hayatında artık hiçbir karşılığı olmayan bölümler var" diyerek sözlerini noktaladı.
© The Independentturkish
