Esad'ın 11 yıl sonraki BAE ziyareti gündem oldu… Eski Büyükelçi Önhon: Esad meşruiyet kazanma peşinde

Ülkesi fiili olarak 3'e bölünen Suriye Devlet Başkanı Esad'ın, Birleşik Arap Emirlikleri'ne yaptığı ziyaretin yankıları sürüyor. ABD'nin tepki gösterdiği ziyarete farklı anlamlar yükleniyor. Uzmanlara göre Suriye, Arap Birliği'ne geri dönmek istiyor

Beşşar Esad, 11 yıl aradan sonra ilk defa bir Arap ülkesini ziyaret etti / Fotoğraf: Reuters

Suriye'deki iç savaş 11'inci yılını geride bırakarak 12'nci yılına girdi.

11 yıllık sürede 500 binin üzerinde insan öldürüldü ya da kayboldu.

Yarısından fazlası yerinden edildi. 3 milyon 700 binden fazlası Türkiye'ye sığındı.

Hükümet, PYD'nin omurgasını oluşturduğu Suriye Demokratik Güçleri ve İdlib-Afrin-Carablus muhaliflerin kontrol hattıyla ülke fiilen üçe bölünmüş durumda.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Ülkedeki iç savaşta Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad rejimine en büyük destek İran ve Rusya Federasyonu'ndan geldi.

Zaten bu süre zarfında Esad, sadece bu iki ülkeye ziyaretler yapabildi.

Ancak dün çok tartışılacak bir ziyaret daha gerçekleşti. Esad, Birleşik Arap Emirlikleri'ne (BAE) ziyarette bulundu. 

Suriye'nin resmi haber ajansı SANA'nın aktardığına göre görüşmede ikili ilişkilerin yanı sıra ekonomi ve yatırım alanlarının geliştirilmesi ele alındı.

İlk tepki ABD'den geldi

İç savaş sona erene kadar Esad'la ilişkilerin normalleştirilmesine karşı çıkan ABD, BAE'nin Esad'ı ağırlamasından "derin rahatsızlık ve üzüntü duyduklarını" açıkladı.

 

Beşşar Esad'ın BAE ziyareti
Beşşar Esad'ın BAE ziyareti / Fotoğraf: Reuters

 

ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price, yaptığı açıklamada "Esad rejimiyle temasa geçmeyi düşünen ülkelerden, son 10 yılda rejimin Suriyelilere yaşattığı korkunç zulümleri dikkatlice tartıp ölçmelerini talep ediyoruz" dedi. 

ABD, bu görüşmenin "Esad'ı meşrulaştırma girişimi" olduğunu da savundu.

Esad'ın BAE ziyareti ne anlama geliyor? Esad meşruiyet mi kazanmaya çalışıyor?

Uzmanlar, Esad'ın BAE ziyaretini Independent Türkçe'ye değerlendirdi.

"Suriye Arap Birliği'ne geri dönmek istiyor"

Türkiye'nin son Suriye Büyükelçisi Ömer Önhon, Beşşar Esad'ın iç savaştan sonra ilk defa bir Arap ülkesine ziyarette bulunduğunu söyledi.

Şam yönetiminin BAE ile zaten bir ilişki tesis ettiğini, bir süre önce BAE veliaht prensin Şam'ı ziyaret ettiğini hatırlatan Önhon, "Suriye'nin tekrar Arap Birliği'ne geri dönme niyeti var. Esad, gelecek Arap Birliği zirvesinde Suriye'nin tekrar birliğe alınmasını ümit ediyor ama birçok Arap ülkesi buna karşı" dedi.

 

Ömer Önhon
Ömer Önhon / Fotoğraf: Independent Türkçe

 

"Esad hala sorunların başlıca sebeplerinden biri"

Esad'ın uluslararası camiaya tekrar geri dönüş ve normalleşme masajları verdiğini, ancak ortada normal bir durumun olduğunu düşünmediğini kaydeden Önhon, "Esad meşruiyet kazanma peşinde. Uluslararası camiaya ‘savaş bitti ve kriz sona erdi. Kazanan ve meşru temsilci benim" mesajını dünyaya vermek istiyor. Ziyareti önemli boyutuyla bu çerçevede değerlendiriyorum ama ülkede krizin bittiğini düşünmüyorum" diye konuştu. 

Problemlerin devam ettiği Suriye'de hala çok sıkıntıların olduğunu aktaran Önhon, "Esad hala bu sorunların başlıca sebeplerinden biri. Uluslararası camia ve Suriye halkının beklentileri karşılanmadan normale dönülmez. Birleşmiş Milletlerin 2254 sayılı kararının hakkıyla uygulanması gerekiyor. Bu karar uygulanmadan Suriye'nin normale döndüğünü söylemenin pek mümkün olduğunu düşünmüyorum" yorumunda bulundu. 

"Normalleşme süreci 2018'de başladı"

Ortadoğu Araştırmaları Merkezi (ORSAM) Suriye uzmanı Oytun Orhan da Önhon ile benzer görüşte.

Şam'ın 2018'den beri BAE ile normalleşme sürecine girdiğini kaydeden Orhan, "Esad'ın BAE ziyaretini normalleşme sürecinin son aşaması olarak görebiliriz" ifadelerini kullandı. 

Suriye krizinin ilk aşamasında BAE'nin muhaliflere destek verdiğini ancak sonra dönemlerde bölgede Türkiye ile yaşadığı rekabet, İran'ı dengeleme çabaları ve Esad'ın ülkenin geleceğinde yer almasının anlaşılmasıyla birlikte pozisyonunu değiştirdiğini ifade eden Orhan, "İki ülke arasında normalleşme süreci 2018'de büyükelçiliğin açılmasıyla başladı. Daha sonra Şam ve BAE arasında enerji başta olmak üzere çok sayıda ticari anlaşma imzalandı" diye konuştu.

 

Oytun Orhan
Oytun Orhan / Fotoğraf: Twitter

 

"Rejim ve Kürtler arasında bir rekabet var"

Bölge genelinde bir normalleşme sürecinin yaşandığını, Şam'ın BAE'nin yanı sıra Ürdün ve Umman gibi ülkelerle de benzer ilişkiler geliştirdiğini kaydeden Orhan, "Özellikle Şam rejiminin Arap ligine tekrar dönmesi tartışması gündemde. Esad'ın meşruiyet kazanması açısından bazı göstergeler söz konusu ama uluslararası alanda tam bir tanınmadan bahsediyorsak bunu daha çok Batı ile gelişecek ilişkiler çerçevesinde gerçekleşebileceğini söyleyebiliriz. Mısır ve Suudi Arabistan Şam'ın Arap ligine dönmesine karşı çıkıyor. Aynı şekilde ABD ve Avrupa Birliği ülkeleri de rejimin Suriye'de anlamlı bazı adımlar atmadan Şam ile normalleşmeye itiraz ediyorlar" değerlendirmesinde bulundu. 

Oytun Orhan, "Gelişmeler Suriye Kürtlerini nasıl etkiler?" sorusuna yanıtı ise şöyle oldu:

Siyasi anlamda rejim ve Kürtler arasında bir rekabet var. Kürtleri temsil iddiasında olan PYD'nin özerklik talebi söz konusu. Buna karşı Esad'ın egemenliği paylaşma konusunda ciddi çekinceleri var ve buna itiraz geliştiriyor. Esad'ın uluslararası alanda güç kazanması PYD ile yürüttüğü rekabette elini daha da güçlendirecektir ama şöyle bir durum da var; Batı ile bir normalleşme sürecine girme gereği ortaya çıkarsa ABD ve Batı'nın muhtemel taleplerinden biri PYD bölgelerine bir siyasi statü verilmesi yönünde olacaktır. Dolayısıyla kazanımları açısından olumlu olabilir. Ama şu an itibariyle Esad'ın normalleşmesi bence PYD açısından kendi çıkarları açısından uyumlu bir durum gözükmüyor.

© The Independentturkish

DAHA FAZLA HABER OKU