Kuzey Kore müzakerelerinin "vaftiz babası": Ayağımıza gelen altın fırsatı teptik

Japonya eski Dışişleri Bakan Yardımcısı Mitoji Yabunaka, Kuzey Kore, Çin ve Rusya ile ilişkileri Şarku’l Avsat’a değerlendirdi

Mitoji Yabunaka / Fotoğraf: Şarku'l Avsat

Kuzey Kore ile müzakerelerin "vaftiz babası" olarak bilinen Japonya’nın eski Dışişleri Bakan Yardımcısı Mitoji Yabunaka, ABD Başkanı Donald Trump’ın Pyongyang’ın nükleer programı “dondurmasını” ve ABD’nin başlıca eyaletlerine ulaşabilecek uzun menzilli füzeler geliştirmek için testler yapmamasını istediğini belirtti.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Yabunaka ayrıca Japonya Başbakanı Şinzo Abe’nin Trump’tan Kuzey Kore’ye kaçırılan Japonlar dosyasını gündeme getirmesini ve Pyongyang’ın “nükleer programını tamamen sonlandırması için bir zaman çizelgesi” belirlenmesini istediğine dikkati çekti.

Yabunaka, cumartesi günü Osaka’dan ayrılmasının ardından Kuzey Kore ile Güney Kore sınırındaki silahlardan arındırılmış tarafsız bölgede Kuzey Kore Lideri Kim Jong-un ile bir araya gelen ABD Başkanı Trump da dahil 37 ülkenin başkanlarının ve liderlerinin bir araya geldiği G-20 Zirvesi’nin sona ermesinin ardından, Osaka’da Şarku’l Avsat’a değerlendirmelerde bulundu.

Yabunaka, Trump’ın Kim ile görüşmek için sınırı geçmesiyle eş zamanlı gerçekleşen görüşmede ABD’li yetkililerinin “Kuzey Kore ile müzakerelerde yeterli deneyime sahip olmadıkları” konusunda uyardı. Yabunaka, 2003 ve 2004 yılları arasında Kuzey Kore ile yapılan ve Çin, Rusya, Güney Kore ve ABD’nin de yer aldığı ancak 2008 yılı sonunda askıya alınan Altılı Görüşmeler’de Japonya’nın temsilciliğini üstlenmişti.

Japonya eski Başbakanı Junichiro Koizumi söz konusu dönemde Kuzey Kore lideri olan Kim Jong-il’e “Nükleer silahınız var mı?” diye sordu. Kim ise buna “Nükleer silahların kendi içinde değeri yoktur. Fakat ABD’nin düşmanca politikası nedeniyle önemlidir. Kendimi korumak zorundayım” cevabını verdi. Bunun üzerine Başbakan Koizumi, “düşmanca politikaları olmadığı” sinyallerini göndermesi için durumu Washington’a iletti. Yabunaka’nın Çin’le Koizumi’nin de ABD ile yürüttüğü çabalar 2005 sonbaharında, Pyongyang'ın “nükleer programdan” vazgeçmesi anlaşmasını da içeren ortak bir bildiriye imza atan 'Altılı Görüşmelerin' başlamasını sağladı. Ancak aynı ay içinde, yani eylül ayında Washington, Kuzey Kore’ye yaptırımlar uyguladı ve müzakereler bozuldu.

Yabunaka: ABD’de iki rota var

Yabunaka, ABD’de iki rota olduğunu söyledi: “Bunlardan ilki Dışişleri Bakanlığı rotasıdır. Bu rota, müzakerelere katılım ile ortak bir bildiri yayınlanmasını sağladı. İkincisi ise Hazine Bakanlığı ve Kara Para Aklama Takibi. Birinci rotada Hazine Bakanlığı’nın kara para aklama suçlamasıyla Kuzey Kore’ye ait 25 milyon doları dondurduğu bir dönemde ortak bir bildiriye ulaştık. Amerikalı yetkililere dikkatle baktım ve böyle küçük miktarda bir fonun dondurulmasının Kuzey Kore liderinin ABD’ye yönelik güvensizliğini artırdığını anladım. Ertesi yıl Kuzey Kore nükleer denemeler yapmaya devam etti.”

Eski Dışişleri Bakan Yardımcısı Yabunaka Japonya’nın ve ABD’nin yaklaşımlarını da kıyasladı:

Ayağımıza gelen altın fırsatı teptik. Kuzey Kore’nin nükleer bir programı ve Japonya’nın her köşesine ulaşabilecek menzilde füzeleri var. Bir de Başbakan Abe’nin ısrarla üzerinde durduğu kaçırılan Japonlar dosyası var. Geçmişi 1980’lere dayanan bu dosya, dönemin Dışişleri Bakanı ve Başbakan Abe’nin babası olan Şintaro Abe’nin de özel olarak önem verdiği bir dosyaydı. Başbakan bu dosyanın Tokyo ile Pyongyang arasındaki müzakere masasında olmasını istiyor. Abe, Başkan Trump’a her karşılaştığında Japonya’nın önceliklerini ve müzakere deneyimini aktardı.

Televizyonda Kuzey Kore ile ilgili yorumda bulunan ABD’li yetkililere dikkat çeken Yabunaka, ABD Dışişleri Bakanlığı’nda Kuzey Kore ile ilgili uzman eksiği olduğunu söyledi. Dünya liderleri arasında Trump ile “yakın ilişkilere” sahip olduğunu belirten Abe’nin Kuzey Kore konusunda tecrübeli olduğuna ve Trump’ın da bundan haberdar olduğuna dikkati çeken Yabunaka, ancak iki lider arasındaki ilişkinin bu kez yeterli olmayabileceği konusunda uyardı. “Sadece golf oynayarak toplantı yapılmaz” diyen Yabunaka, Trump’ın Abe’den Kuzey Kore ile ilgili dinlemek ve düşünmek istemediği konulara eğilmesi gerektiğini söyledi.

Yabunaka açıklamasını şöyle sürdürdü:

Trump’a göre nükleer programın dondurulması ve ABD’ye ulaşan uzun menzilli füzelerin test edilmemesi bir anlaşma yapılması için yeterli. Bu yüzden yaptırımları kaldırmaya başladı. Ancak Kuzey Kore’nin nükleer programı, özellikle yeterli menzilde füzelere sahip olması bakımından Japonya’nın güvenliğini tehdit ediyor. ABD Başkanı ve Kuzey Kore liderinin Vietnam’ın Hanoi şehrinde gerçekleştirdikleri son zirvede Kim Jong-un, yaptırımların kaldırılması karşılığında Pyongyang yakınlarındaki bir nükleer tesisi kaldırmaya ve uranyum zenginleştirme programının kontrol altına alınmasına ikna olacağını gösterdi. Ancak Hanoi zirvesi anlaşma olmadan sona erdi ve Trump belki de ülkesindeki iç meselelerden dolayı Hanoi’den aceleyle ayrıldı. Biz, ABD ve Kuzey Kore arasındaki güveni artırmak için Altılı Görüşmeler’in deneyiminden yararlanarak adım adım izlenen bir program çerçevesinde, bir plan ve müzakere ekibi geliştirilmesini tavsiye ediyoruz. Ardından yaptırımların kaldırılması ve ekonomik yardımlarda bulunulması karşılığında aynı anda Kuzey Kore’nin de bir takım adımlar atması gerekiyor. Japonya, nükleer silahsızlanmaya karşı ekonomik yardımda bulunmaya hazır.

Kuzey Kore konusunda ABD ile yakın temas halinde kalmanın öneminin yanı sıra özellikle ABD Başkanı’nın “Önce ABD” ve “ABD dünyanın polisi değildir” şeklindeki yaklaşımlarına dikkat edilerek Tokyo’nun Pekin’le daha sorunsuz bir şekilde çalışması gerektiği belirtiliyor. Japonya Başbakanı Abe, G-20 Zirvesi öncesinde, perşembe gecesi Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile bir araya geldi. Abe ayrıca aylar önce Pekin’e bir de ziyaret gerçekleştirdi. Şi'nin de önümüzdeki ilkbaharda Tokyo’yu ziyaret etmesi bekleniyor.

Yabunaka, Tokyo için dört temel sorun olduğuna dikkati çekti:

Japonya, Çin’in çok büyük bir güç haline geldiğini kabullenmekte zorlanıyor. Bununla birlikte Çin’deki Japon karşıtı duyarlılık nedeniyle tarihi bir de sorun var. Ayrıca Japonya’nın Çin’in gelecekte yapabileceklerine dair bilgi eksikliği sorunu da bulunuyor. Çin Denizi'nin doğusundaki Senkaku Adası gibi bölgesel meselelerin yanı sıra Pekin’in Ada’nın yakınındaki karasulara yönelik tehditleri de var. Yalnızca ABD ile iyi ilişkiler içerisinde olmak artık yeterli değil. Rusya, Çin ve Kuzey Kore gibi komşularımızla ilgili de birçok adım atılması gerekiyor.

 

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

Şarku'l Avsat'tan Independent Türkçe için çeviren: Seda Demiröz

DAHA FAZLA HABER OKU