Rusya'nın Ukrayna'ya başlattığı savaşa tüm dünyadan tepkiler yükselirken, Putin yönetimindeki Rusya'ya yaptırımlar futbol camiasında da görülmeye başladı.

Birçok kulüp, futbolcu ve federasyon Rusya'yı eleştirip "savaşa hayır" çağrısı yaparken en sert tepki Polonya, İsveç ve Çekya'dan gelmişti.

Son olarak Birleşik Krallık Futbol Federasyonu da attığı adımla taşları yerinden oynattı.

Birleşik Krallık Futbol Federasyonu'ndan (FA) da konuyla ilgili yapılan açıklamada Rusya'nın askeri müdahalede bulunduğu Ukrayna'nın yanında oldukları belirtilerek, şu ifadeler kullanıldı:

Yakın gelecekte Rusya'ya karşı oynamayacağız. Karar, ampute futbol da dahil her yaş grubundaki milli maçı kapsamaktadır.

FIFA: Rusya'da maç oynanmayacak, bayrak ve marş kullanılmayacak

Rusya'ya futboldaki ilk yaptırım olan St. Petersburg'da oynanacak Şampiyonlar Ligi finalinin iptal edilmesi sonrası FIFA'dan bir dizi yeni karar geldi.

FIFA'dan yapılan açıklamada, şiddetin çözüm olmadığı belirtilerek, "Barışın acilen tesis edilmesi ve yapıcı diyaloğun başlaması için çağrıda bulunuyoruz" denildi.

Bir sonraki karara kadar acil uygulamaya alınan yaptırımlara göre, Rusya topraklarında hiçbir uluslararası müsabaka yapılmayacak. 

Öte yandan Rusya'nın ev sahibi olduğu maçlar seyircisiz olarak tarafsız sahada oynanacak.

Rusya Futbol Federasyonu'na bağlı milli takımlar, "Rusya" ismiyle değil, "Rusya Futbol Birliği (RFU)" adıyla mücadele edecek. Söz konusu takımların katıldığı karşılaşmalarda Rusya bayrağı ve marşının da kullanılmayacağı duyuruldu.

Emin Özkurt / Fotoğraf: Independent Türkçe

"İlk aşamada men kararı çok ciddi ve geri dönülemez hak kayıplarına sebep olacaktır"

Spor hukuku alanında Türkiye’yi uluslararası mecrada temsil eden, uzman hukukçu Avukat Emin Özkurt, FIFA'nın kararını Independent Türkçe'ye değerlendirdi.

FIFA'nın, IOC ve UEFA ile görüşmeler yapıp bunun neticesinde vermiş olduğu karara ek düzenlemeler getirileceğini, mevcut durumun değişmemesi ve herhangi bir ilerleme kat edilmemesi sonucunda FIFA’nın yarışmalardan men yaptırımı uygulayabileceğini hatırlatan Özkurt, Yugoslavya örneğini verdi:

1992'de Birleşmiş Milletlerin yaptırımları sonrasında FIFA ve UEFA, Balkanlarda çıkan savaş neticesinde Yugoslavya’yı yarışmalarından çıkarmıştı. Bu noktada, yaklaşan 2022 FIFA Dünya Kupası elemeleriyle ilgili olarak FIFA ve yetkili kurumların Çek Cumhuriyeti, İsveç ve Polonya Futbol Federasyonu ile diyalog halinde olduğu da FIFA Konseyi’nin açıklamaları arasında bulunuyor. Müsabakaya dahil olacak ülke federasyonlarının da alacağı tavır bu durumda FIFA ve UEFA’nın izleyeceği kararda etken olacaktır. FIFA tarafından verilmiş kararın ilk aşamada men olarak verilememesi, bir noktada futbolun diğer paydaşlarının da alacağı pozisyona bağlı. Gerçekten de böyle bir karar alınabilmesi için çok hassas, ince ve disiplinli bir yaklaşım sergilenmesi gerekiyor. Nitekim hali hazırda var olan savaş durumu tarafların ortak mutabakatlarıyla barışçıl bir şekilde sona erebilecektir. Bu nedenle, ilk aşamada men kararı çok ciddi ve geri dönülemez hak kayıplarına sebep olacaktır. Sürecin ilerleyişine göre, karar değişikliği yanında ek yaptırımlar uygulanabilecek yahut yaptırımların geri alınması söz konusu olabilecektir. Nitekim takip edenlerin de bildiği üzere, CAS tarafından doping konusunda Rusya’ya uygulanmış mevcut bir yaptırım söz konusu. Bu tip sair durumların da dikkate alınacağını düşünüyorum.

"FIFA Konseyi’nin yaptırım kararı almasında hukuki engel bulunmamaktadır" 

Rusya ile ilgili kararın FIFA Konseyi tarafından alındığını, bu oluşumda 1 Başkan, 8 Başkan Vekili ve 28 diğer üyeden oluşmakta olup başkan vekilleri ve diğer üyelerin FIFA’ya bağlı konfederasyonların içinden seçildiğini söyleyen Özkurt, FIFA'nın ceza sisteminin işleyişini şöyle anlattı:

FIFA Konseyi’nin bu tür kararlar almasına FIFA Statüsü zemin hazırlamaktadır. Bu Statü’ye göre FIFA Konseyi’nin üye federasyonlar üzerinde yaptırım uygulama ve bu yaptırımların ne şekilde uygulanacağını belirleme yetkisi vardır. Yaptırım uygulama yetkisinin kapsamı belirlenirken FIFA Statüsü’nün 34. maddesi göz önüne alınmaktadır. Bu kapsamda, FIFA’nın amacı ve değerleri ön planda tutulmaktadır. FIFA Konseyi tarafından verilen ve Rusya Futbol Federasyonu hakkında yaptırımları içeren kararın içeriğinde de belirtildiği gibi, FIFA dünya barışını korunması gereken bir değer haline getirmesi nedeniyle, FIFA Konseyi’nin bu tür yaptırım kararları almasının önünde herhangi bir hukuki engel bulunmamaktadır. Bu kapsamda, FIFA Konseyi’nin almış olduğu kararlar ise derhal uygulama alanı bulacaktır. 

"Birleşik Krallık, Polonya, Çekya ve İsveç'in maçlara çıkmaması halinde uygulanacak ilk yaptırım, para cezası olacaktır" 

Polonya, Çekya, İsveç ve Birleşik Krallık'ın Rusya ile olası eşleşmelerde FIFA'nın açıkladığı şartlara rağmen maçlara çıkmaması halinde karşılaşabileceği cezaların FIFA Disiplin Kodu’nun "Oynanmayan ve Terk Edilen Maçlar" başlıklı 14. maddesinde açıkça belirtildiğini ifade eden Özkurt, "Mücbir sebep dışında ancak takımların veya federasyonların davranışları neticesinde bir müsabaka gerçekleştirilemezse, ilgili takım veya federasyona 10 bin İsviçre Frangı'ndan (CHF) az olmamak üzere bir para cezası verilecektir. Ayrıca, ilgili takım ya hükmen mağlup sayılacaktır ya da müsabaka tekrar gerçekleştirilecektir. Bu durumun dışında, FIFA’nın ek yaptırımlar uygulama hakkı saklı kalmaktadır. Bu nedenle; Polonya, Çekya, İsveç ve Birleşik Krallık federasyonlarının aldığı kararla müsabakalara çıkmaması halinde uygulanacak ilk yaptırım, FIFA Disiplin Kodu uyarınca para cezası olacaktır. Ek olarak, FIFA ilgili takımlara ya hükmen mağlubiyet cezası ya da müsabakaların tekrar oynanması yönünde bir karar verecektir. Müsabakalara çıkmama durumunun ciddiyetine ve ilgili kulüp ve federasyonların tavrına göre FIFA ek yaptırımlar uygulama hakkını saklı tutmaktadır.

"FIFA, saklı tuttuğu ek yaptırım hakkından feragat ederek kulüplerin veya federasyonların daha ağır ceza almasının önüne geçebilir"

Özkurt, "savaş halinde bu tarz bir durumla karşılaşılması durumunda FIFA farklı bir karar almayı düşünür mü" şeklindeki sorumu şöyle yanıtladı:

FIFA Disiplin Kodu’nun 14. maddesinin 2. fıkrası uyarınca FIFA’nın ek yaptırım uygulama hakkı saklıdır. Bu kapsamda, FIFA’nın Rusya–Ukrayna savaşı neticesinde aldığı yaptırımlar artış gösterebileceği gibi, müsabakaya katılmayan takımlara da farklı yaklaşımlarda bulunabilecektir. Ancak burada şöyle bir durum var ki, müsabakalara katılmamanın yaptırımı para cezası dışında hükmen mağlubiyet veya müsabakanın tekrarlanmasıdır. Bu durum Disiplin Kodu ile sabittir. Dolayısıyla, FIFA’nın bu yaptırımları her koşulda uygulaması gerekmektedir. Ancak saklı tuttuğu ek yaptırım uygulama hakkından feragat ederek kulüplerin veya federasyonların daha ağır ceza almasının önüne geçebilecektir. 

"Her ne kadar futbolda bir marka olsa da FIFA’nın kararı kişilere ve kurumlara göre değişmeyecektir" 

Dünya futbolunun en önemli figürlerinin başında gelen Birleşik Krallık'ın tepkilerinin FIFA veya UEFA'ya farklı karar aldıramayacağını aktaran Özkurt, sözlerini şöyle noktaladı:

Her ne kadar İngiltere futbol konusunda bir marka olsa da FIFA’nın kararı kişilere ve kurumlara göre değişmeyecektir. Nitekim geçtiğimiz aylarda dünyanın önde gelen, en başarılı kulüpleri Avrupa Süper Ligi adı altında bir Lig kurup faaliyetlerini burada devam ettireceklerdi. FIFA o zamanlar farklı bir yol izlemediği gibi, İngiltere Futbol Federasyonu’nun kararı neticesinde de farklı bir yol izlemeyecektir. Ancak, İngiltere kulüplerinin müsabakalara katılmaması neticesinde sahip olduğu izleyici kitlesinin kamuoyunda yarattığı yankı büyüyebilecek, bu nedenle dolaylı olarak FIFA’nın kararları etkilenebilecektir.