Devasa kozmik radyo dalgası patlamasının kaynağı tespit edildi: 3,6 milyar ışık yılı uzaklıktaki bir galaksi

“2007’de astronomlar hızlı radyo dalgası patlamalarını keşfettiğinden beri, bu alanda beklenen büyük ilerlemeyi gösterdik”

Radyo teleskobunun saptadığı patlamanın kesin konumu belirlendi ve optik teleskoplarla görüntülendi / Görsel: The Independent

Devasa ve gizemli bir kozmik radyo dalgası patlamasının kaynağı kesin olarak belirlendi.

Bilim insanları patlamanın güçlü titreşimlerinin geldiği Samanyolu büyüklüğündeki bir galaksiyi tespit etmeyi başardı. Buna göre patlamanın kaynağı, 3,6 milyar ışık yılı uzaklıktaki bir galaksi.

Avustralya’nın ulusal bilim kurumundan, araştırmanın başyazarı Keith Bannister konuyla ilgili şunları söyledi:

2007’de astronomlar hızlı radyo dalgası patlamalarını keşfettiğinden beri, bu alanda beklenen büyük ilerlemeyi gösterdik. Eğer bu hassas ölçümleri kullanarak Ay’dan Dünya’ya bakıyor olsaydık, patlamaların geldiği şehri bırakın, posta kodunu ve sokağın ismini bile söyleyebilirdik.

Avustralyalıların öncü olduğu uluslararası bir ekip, söz konusu keşfi Federal Bilimsel ve Endüstriyel Araştırma Örgütü’ne (CSIRO) ait yeni radyo teleskobunu kullanarak gerçekleştirdi. Bu teleskop, Avustralya Kilometrekarelik Dizili Kaşif (Australian Square Kilometre Array Pathfinder, ASKAP) diye adlandırılıyor.

Science adlı bilimsel yayında yer verilen çalışmaya göre bu keşifle birlikte astronomlar, bilinmezliğini koruyan hızlı radyo dalgası patlamalarının sebebini keşfetmeye bir adım daha yaklaştı.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

2007’den bugüne sadece 85 kozmik radyo dalgası patlaması saptandı. Bunların çoğu “tek seferlik” patlamalar olmakla birlikte küçük bir kısmı da aynı yerde “tekrarlayan” patlamalardı.

İki yıl önce astronomlar tekrarlayıcılardan birine ev sahipliği yapan galaksiyi bulmuştu. Ancak ilk kez “tek seferlik” bir titreşimin kesin konumu tespit edildi. Hızlı radyo dalgası patlamaları bir milisaniyeden kısa sürüyor ve bu onların kaynağını tam olarak belirlemeyi inanılmaz derecede zorlaştırıyor.

Ekibin üyelerinden ve Melbourne’daki Swinburne Teknoloji Üniversitesi’nden Dr. Adam Delle, “Patlamayı ve bulunduğu galaksinin konumunu tespit ettiğimizde ne patlama ne de ev sahibi galaksi ‘tekrarlayıcılara’ benzemiyordu. İzler görece daha az yıldızdan oluşan devasa bir galaksiden geliyordu” dedi.

Delle sözlerine şöyle devam etti:

Bu durum ya hızlı radyo dalgası patlamalarının çeşitli çevrelerde üretilebildiğini gösteriyor ya da ASKAP’ın şimdiye kadar saptadığı tek seferlik patlamalar, tekrarlayıcılardan farklı bir mekanizma üretiyor.

ASKAP bir dizi çoklu çanak antenden oluşuyor ve patlamalar her antene ulaşmak için farklı bir mesafe kat ediyor. Bu da izlerin her antene çok küçük zaman farklarıyla varması anlamına geliyor.

FRB 180924 adlı patlama ev sahibi galaksiden (DES J214425.25-405400.81) teleskoba ulaştıktan sonra ASKAP’ın verileri kaydetmesi için bir saniyeden daha az süresi vardı.

Deller konuyla ilgili şu açıklamalarda bulundu:

Bu minik zaman farklılıklarını -saniyenin milyarda birinin sadece küçük bir kısmı- kullanarak patlamanın gerçekleştiği galaksiyi ve hatta kesin patlama noktasını tespit ettik. Burası galaksinin banliyölerinde, merkezden 13 bin ışık yılı uzaklıktaydı.

Ev sahibi galaksi hakkında daha fazla bilgi elde etmek isteyen ekip, galaksiyi Avrupa Güney Gözlemevi’ne bağlı Şili’deki Very Large Telescope’u (Çok Büyük Teleskop) kullanarak fotoğrafladı. Ayrıca Hawaii’deki W. M. Keck Gözlemevi’yle Şili’deki Gemini Gözlemevi’nin güney teleskobunu kullanarak galaksinin uzaklığını da tespit etti.

Böylece gökbilimciler, galaksiyi dünyanın en büyük üç optik teleskobunu ilk kez aynı anda kullanarak incelemiş oldu.

AP'den yararlanılmıştır.

 

 

 *İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

https://www.independent.co.uk/news/science

Independent Türkçe için çeviren: Umut Can Yıldız

© The Independent

DAHA FAZLA HABER OKU