Yeni bir araştırmaya göre Pomeranian ve Çivava gibi bazı köpek ırklarının boyutlarının küçülmesinden sorumlu bir genetik mutasyon, 54 bin yıl önce kurtlarda mevcuttu.
Bu da köpeklerin küçülmesine neden olan genetik değişimlerin, evcilleştirmelerinden çok önceye dayandığı anlamına geliyor.
ABD Ulusal Sağlık Enstitüleri'nden araştırmacılar, kurumun Köpek Genom Projesi kapsamında evcil köpeklerden topladığı DNA örneklerini inceledi.
Örneklerde büyümeden sorumlu IGF1 geni etkileyen bir mutasyon göze çarptı. "Olağandışı" diye nitelenen bu mutasyon 10 yıldan uzun süre boyunca bilim insanlarının gözünden kaçmayı başarmıştı.
Bunun ardından araştırmalarını derinleştiren bilim insanları, mutasyonun Sibirya kurtlarının (Canis lupus campestris) 54 bin yıllık fosillerinden alınan DNA'da da mevcut olduğunu saptadı.
Hakemli bilimsel dergi Current Biology'de yayımlanan araştırmanın yazarlarından Elaine Ostrander, şu açıklamalarda bulundu:
Sanki doğa, ihtiyaç duyulana kadar, on binlerce yıl boyunca bunu arka cebinde tutmuş.
Küçülen boyutların ardındaki genetik mekanizma
Yeni keşfedilen mutasyon, DNA'nın IGF1 geninin yakınındaki bir bölümünde yer alıyordu ve gen ifadesini düzenliyordu. Bu da köpeğin vücut boyutunu etkiliyordu.
Bu DNA parçacığının "alel" adı verilen iki versiyonu vardı. İlk alel, vücut boyunun küçülmesine neden olan ekstra bir sitozin bazını "C"yi içeriyordu. Diğer alel ise boyutu büyüten ekstra bir timin bazına "T"ye sahipti.
Araştırmacılar, her köpeğin bu genin iki alelini (her bir ebeveynden bir tane) miras aldığını ifade etti. Yani bir köpek, boyutu küçülten iki aleli alarak "CC" veya ikisinden de alarak "CT" taşıyabilirdi. Aynı zamanda boyutun büyümesinden sorumlu alelden iki tane alarak "TT" versiyonuna sahip olabilirdi.
Araştırma ekibi, küçük köpeklerin CC, orta boy köpeklerin CT ve büyük köpekler TT alelleri taşıdığını tespit etti.
Gittikçe küçüldüler
Livescience'a konuşan Ostrander, "Her iki varyantın da (C ve T) 54 bin yıl önce mevcut olduğunu gördüğümüz için sevindik" dedi.
Zira araştırmacılar, boyutun küçülmesinden sorumlu alelin diğerinden daha yeni olduğunu düşünüyordu. Ancak bulgular, ikisinin birlikte var olduğunu gösterdi.
Öte yandan boyutları küçülten alelin insan müdahalesi olmadan bu denli yaygınlaşması da mümkün değildi. Yani araştırma, insanın köpekleri evcilleştirmesinin bugünkü küçük ırkların ortaya çıkışında çok önemli bir rol oynadığını teyit etti.
Ostrander bunu, "Küçük alel, evcilleştirme sırasında yapay seçilime maruz kalana dek, on binlerce yıl boyunca düşük bir seviyede kaldı" diye açıkladı.
Bilim insanı, bu seçilimin tavşanlar gibi küçük avları daha iyi avlayabilecek küçük köpekler üretmek için yapıldığını ekledi.
Ekibe göre bugün yaygın olan son derece minik ırklara dönüşen ilk küçük köpekler, 7 bin ila 9 bin 500 yıl önce ortaya çıktı.
Ekip şimdi diğer genlerin küçük köpek ırklarının ortaya çıkışında nasıl bir rol oynadığını araştıracak.
Independent Türkçe, Livescience
Derleyen: Çağla Üren
