ABD'nin önde gelen gazetelerinden New York Times, Türkiye ekonomisindeki dalgalanmaları ve yurttaşların karşı karşıya kaldığı sıkıntıları, görüştüğü bir ailenin yaşamından kesitlerle aktardı.

Üç çocuklu Bilal ve Sevinç çiftinin maddi sıkıntılarına odaklanan haberde, "Fabrika işçisi Bilal'in ve ailesinin vazgeçmek zorunda kaldığı ihtiyaçların listesi her geçen gün uzuyor. Bir yıl önce et almayı bıraktılar ve son zamanlarda ısınma, yemeklik yağ ve çocukların atıştırmalıklarını da azaltmak zorunda kaldılar" ifadeleri yer aldı.

Gazeteye konuşan 33 yaşındaki fabrika işçisi, bu ay annesinden yardım talep etmek zorunda kaldığını, bunun ardından babaannelerinin torunları için biriktirdiği iki altını bozdurduğunu söyledi.

Temel ihtiyaç malzemelerindeki zamlara dikkat çekilen haberde, hükümetin ekonomik planlarından da şöyle bahsedildi:

Türkiye ekonomisindeki son gerileme, geçen ay Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın bunu tersine çevirme sözü verdiği yeni bir ekonomik planı açıklamasının ardından yaşandı. Öte yandan, yüksek enflasyona rağmen faiz oranlarını düşürme vaadini de içeren bu duyuru, ülkenin son 20 yıldaki en şiddetli kur krizini başlattı.

Yakın zamana kadar hayatını pek çok yönden iyi yaşadığını aktaran Bilal ise, "2020'ye kadar hayatımın çok güzel olduğunu söyleyebilirim. Evet, borçlarım vardı ama ödeyebilirdim" diye konuştu:

Özellikle son 7 ila 8 ayda, ekonominin beni yıprattığını gerçekten hissediyorum.

Gazetenin aktardığına göre üç çocuklu ailenin tek çalışanı 33 yaşındaki baba.

35 yaşındaki anne de zaman zaman çalışarak aile ekonomisine katkıda bulunuyor ama şu anda 5 aylık en küçük çocuklarına bakmak zorunda.

Ev ekonomisinin ve günlük giderlerin hesabını kendisinin tuttuğunu söyleyen Sevinç, "Harcamalarımız gelirimizden fazla. Bir plan düşünemiyorum bile" diye konuştu.

Beş litre sıvı yağ 49 liraydı, şimdi 170 lira oldu. Bir alışveriş sitesinde peşine düşmüştüm ve 80'e buldum, çok mutlu oldum.

Araba parçaları üreten bir fabrikada forklift operatörü olarak çalışan ve fazla mesaiyle ayda yaklaşık 4 bin lira kazanan Bilal, aynı anda hem ev hem de araba kredisi ödediklerini belirtti.

Harcamalara yetişemediklerinden, 13 yaşındaki kızları için akrabalarından eski mont istediklerini aktaran baba, "Çocuklara artık hayır demeye başladık" diye ekledi:

Çocuklar ne olduğunu biliyor. Zenginliği ve yoksulluğu biliyorlar.

Genç babaya göre ekonominin yarattığı stres işyerlerine, çalışanlar arasındaki ilişkilere de yansıdı. İşçiler hala birbirlerine yardım etse de aralarındaki sigara paylaşımı bile sona erdi.

"Kutuyu herkes alabilsin diye masaya koyardım" diyen Bilal, sözlerini şöyle sürdürdü:

Hepimiz öyle yapardık. Ama şimdi cebimizden bir tane çıkarıyoruz. Sigarayı bırakmak seçenek bile değil. Stresin sigarayı bırakmamızı engelleyecek kadar fazla olduğu bir ülkede yaşıyoruz.

Haberde ayrıca Türkiye'nin 2000'lerin başında da benzer bir ekonomik gerilemeyle karşı karşıya kaldığı hatırlatıldı:

Ancak 2003'te iktidara gelen Erdoğan'ın yönetiminde ülke, pek çok Türk'e orta sınıf yaşam tarzını tattırarak, yaklaşık 10 yıllık kesintisiz bir büyüme yaşadı. Büyüme yeni umutlar getirdi ve birçok kişi krediye bağımlı hale geldi. 2000'li yılların ortalarında işgücüne katılan Bilal ve Sevinç de bunlar arasındaydı.

Genç çiftin kredi kartlarına borçlar yüzünden üç ay bloke de konmuştu. Bilal bu borcu ödeyip blokeyi kaldırdıklarını ama hemen ardından yeniden borçlandıklarını belirtti.

Gazetenin İstanbul Büro Şefi Carlotta Gall'in imzasını taşıyan haber şöyle devam etti:

Bilal yaklaşık 300 dolar kazanıyor. Bunun yarısı kredilere, daha fazlası ise son aylarda iki kat artan elektrik ve doğalgaz faturalarına gidiyor. Kredi kartı borçlarını ödemeye yetmiyor.

 

Independent Türkçe, New York Times

Derleyen: Çağla Üren