Pentagon'da yine değişiklik: Trump'ın yeni Savunma Bakanı vekili Mark Esper kim?

ABD Savunma Bakanlığı'nda hareketli 3 yıl: James Mattis gitti, Patrick Shanahan geldi, Shanahan ayrıldı yerine Mark Esper atandı

Fotoğraf: AP

ABD güvenlik bürokrasisi ABD Başkanı Donald Trump'ın göreve geldiği 20 Ocak 2017 tarihinden bu yana belki de tarihinin en çalkantılı günlerini geçiriyor. 

Trump'ın ilk savunma Bakanı James Mattis'ti. 

 

indir (2).jpg
Trump ile Mattis'in uyumlu bir ilişki yakalayamadı / Fotoğraf: Reuters

 

Truman döneminden beri Savunma Bakanlığı görevine getirilen ilk emekli general olan James Mattis'in ABD Başkanı Trump ile mesaisi iki yıl sürdü. 

Trump’ın görevden almayı planladığı Mattis, Beyaz Saray’ın Suriye’den çekilme talimatı vermesinden bir gün sonra, 2018 aralık ayının son günlerinde istifa etti.

Dış politikada alışılagelmişin dışında adımlar atan Trump'ı dengeleyen bir unsur olarak görülen Mattis, istifa mektubunda Trump’a "Görüşlerinize daha yakın bir savunma bakanıyla çalışma hakkınız var" ifadesini kullanmıştı.

Mattis sonrası Pentagon'da "vekil bakanlar" dönemi

Mattis'in istifasının ardından ABD Savunma Bakanı Vekili olarak göreve başlayan Patrick Shanahan'ın Amerikan Senatosu'nda bekleyen adaylığı belirsizdi.

Her ne kadar Trump kendisini Pentagon'un resmen bir numarası yapmak istediğini beyan etse de son dönemde ülke medyasında Shanahan'ın yerine farklı bir ismin konuşulduğu iddia ediliyordu. 

Shanahan 23 Aralık 2018'den bu yana etkin bir rol izledi.

Önce Trump tarafından iki aylığına göreve getirildiği duyuruldu.

Ancak iki aydan sonra da görevine devam etti.

11 Şubat 2019'da Afganistan'a düzenlediği birkaç saatlik plansız ziyarette Devlet Başkanı, Savunma Bakanı ve İstihbarat şefi ile bir araya geldi.

23 Şubat'ta ABD-Meksika sınırını ziyaret etti.

Afganistan ordusuna vermek için bakanlığının aldığı paranın bir kısmını Meksika Duvarı için harcama kararı özellikle demokratlar tarafından eleştirildi.

 

ABD Savunma Bakan Vekili Shanahan bakan adaylığından çekildi AA.jpg
Fotoğraf: AA

 

Pentagon'a girmeden önce 30 yıl Boeing firmasında çalışan Shanahan'ın Mart 2019'da ise eski işvereni Boeign'e yönelik taraflı adımlar attığı ve etik kuralları ihlal edip şirketin rakiplerini yerdiği gerekçesiyle soruşturmaya uğradı. 

Pentagon Başmüfettişliği'nin soruşturmasından nisan ayında aklandı.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Savunma Bakanlığı politikalarını Beyaz Saray'a bırakmakla eleştirilen Shanahan'ın özellikle Trump'ın başdanışmanı John Bolton'dan etkilendiği öne sürüldü.

Döneminde, Pentagon İran ile gerilime yanıt olarak, Ortadoğu'daki asker sayısını artırmaya başladı.

Son döneminde ABD-İran arasındaki gerilimin yanı sıra 6 Haziran mektup krizi sonrası Ankara-Washington ilişkilerinin seyri de olumsuz etkilendi.

Türkiye'nin Rusya'dan S-400 hava savunma sistemi satın alma kararının ardından Shanahan'ın gönderdiği mektupta Türkiye'ye F-35 ve ticari bağlamda yaptırım uygulanacağı ifade edilmişti.

Shanahan'ın görevden ayrılması Umman Körfezi'ndeki tanker saldırılarının ardından, ABD ile İran arasındaki gerilimin arttığı bir döneme denk geliyor.

Esper, Pompeo'nun sınıf arkadaşı

Shanahan'ın ayrılmasının ardından ABD Başkanı Trump'ın duyurduğu isim ise Mark Esper.

Esper bu göreve geleceğini Trump tweet atmadan 30 dakika önce öğrendi.

Şimdi Pentagon'un vekaleten başkanlığını yürütecek.

2017'den beri Ordu Bakanlığı yapan 56 yaşındaki Esper aynı zamanda Dışişleri Bakanı Mike Pompeo'nun sınıf arkadaşı. 

1986 yılında iki ismin West Point'teki askeri akademide sınıf arkadaşı olduğu belirtiliyor.

 

BeFunky-collage (4).jpg
Fotoğraf: Twitter

 

Şahin kanatta yer alan Esper'in Pompeo ile Bolton'ın sert görüşlerini benimsediği öne sürülüyor.

Esper isminde Dışişleri Bakanı Pompeo'nun ısrarcı olduğu iddia ediliyor.

Patriot üreten şirkette çalıştı

Harvard Üniversitesi mezunu Esper, 1990-1991 Körfez Savaşı'nda piyade subay olarak görev yapmış bir isim.

Esper, ayrıca Eski Savunma Bakanı Chuck Hagel'e Cumhuriyetçi Partide senatörlük yaptığı yıllarda ulusal güvenlik alanında danışmanlık yaptı.

ABD'nin Güney Çin denizindeki tüm Çin donanmasını etkisiz hale getireceğini iddia ettiği süper silahı yapan ekibin şefliğini üstlendi.

Esper 2030'da Rusya ve Çin'in askeri harcamalarının ABD'ye rakip olacağını söylemiş ve orduya daha çok yatırım yapılması gerektiğini vurgulamıştı.

Esper aynı zamanda dünyanın en büyük silah üreticisi firmalarından olan Raytheon'da daha önce hükümet ilişkileri departmanında başkan yardımcısı sıfatıyla çalışmış, firma adına lobi faaliyetleri yürütmüştü.

Raytheon şirketi ABD yapımı patriot füzelerini de üreten şirket olarak biliniyor.

2001-2002 arasında da Temsilciler Meclisi Silahlı Hizmetler Komisyonu’nda politika direktörlüğü yapan Esper, 2002-2004 yılları arasında Başkan George W. Bush’un Müzakere Politikasından Sorumlu Savunma Bakan Yardımcısı Vekilliği yapmıştı. 

 

Independent Türkçe

DAHA FAZLA HABER OKU