Fırat Arzu 31 Ekim 1993’te PKK’ya karşı yürütülen bir operasyon sırasında 6 kişiyle birlikte yakalandı. Arzu ile birlikte yakalanan şüphelilerden biri tutuklu bulunduğu sırada hayatını kaybetti.

Arzu şüphelinin işkence sonucu öldüğünü, kendisinin de işkence gördüğünü iddia etti.

26 Kasım 1993’te Diyarbakır Devlet Güvenlik Mahkemesi'ne (DGM) çıkarılan Arzu, polis ifadesinin işkence altında alındığını iddia ederek reddetti. 

Fırat Arzu hakkında 23 Aralık 1993’te “ulusal topraklardan bir kısmını devlet idaresinden ayırmak amacıyla fiil işlemek” suçundan dava açıldı.

AİHM 2009’da hak ihlali kararı verdi

Arzu 23 Mart 1999’da müebbet hapis cezasına çarptırıldı. Karar Yargıtay’ca 17 Şubat 2000 tarihinde bozuldu. 22 Ekim 2002’de DGM sanığa yeniden müebbet hapis cezası verdi. Arzu 2 kişiyi öldürme, 2 kişiyi kaçırma, mayın döşeme ve bir polis aracına ateş açma suçlarına karışmakla suçlanıyordu. Yargıtay hükmü 30 Eylül 2003 tarihinde onadı.

Arzu mahkumiyetine esas alınan ifadenin işkence altında alındığı, gözaltında işkence gördüğü, uzun tutukluluk süresi nedeniyle adil yargılanma hakkının ihlal edildiği gerekçeleriyle Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne (AİHM) başvurdu, 135 bin euro manevi tazminat talebinde bulundu. AİHM 15 Eylül 2009 tarihli kararında başvurucunun 9 yıldan uzun süre tutuklu kaldığı iddiasıyla ilgili başvuruyu kabul etti.

AİHM: Yargılama 9 yıl 11 ay sürdü

Kararda yerel mahkemenin “suçun niteliği ve kanıtların durumu göz önünde bulundurularak” gibi birbirinin aynı ve kalıplaşmış ifadeler kullandığı vurgulandı. AİHM, kararı veren DGM heyetinde bir askeri hakimin bulunması yönünden yapılan şikayeti de yerinde buldu. Kararda gözaltının gerçekleştiği 13 Ekim 1993’te başlayan 30 Eylül 2003’te sona eren tutuklu yargılamanın 9 yıl 11 ay sürdüğü hatırlatıldı.

AİHM sonuç olarak başvurucunun makul süre içinde bağımsız ve tarafsız bir mahkeme tarafından adil bir şekilde yargılanma hakkına, yargılama öncesi tutukluluk süresinin uzunluğuna ve şikayetlere ilişkin etkili bir iç hukuk yolu bulunmamasına ilişkin şikayetlerin kabul edilebilir olduğuna hükmetti.

AİHM kararı 10 yıl uygulanmadı

Arzu'nun 26 gün süren gözaltı sürecinde avukat yardımından yararlandırılmamasını da hak ihlali sayan AİHM, yargılama süresinin çok uzun olduğuna ve “makul süre” şartının yerine getirilmediğine hükmetti. AİHM başvurucunun yeniden yargılanmasına ve 10 bin 600 euro manevi tazminat ödenmesine hükmetti.

AİHM kararı geçen süre içinde uygulanmadı. Fırat Arzu’nun son yaptığı başvuru kabul edildi ve Arzu’nun yine AİHM kararı gerekçe gösterilerek yeniden yargılanması kararı alındı. Kararla birlikte 26 yıldır cezaevinde bulunan Arzu tahliye edildi.

Fırat Arzu’nun babası Vecdi Arzu, Diyarbakır Çınar eski belediye başkanıydı ve 2015 yılında Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın çözüm süreci çerçevesinde görüştüğü kanaat önderleri arasında yer alıyordu.

Independent Türkçe