“İsrail’in Batı Şeria’yı ilhak etme hakkı var” diyen ABD’li elçiye Filistinliler ve İsraillilerden tepki: Kovulmalı!

Amerikalı Büyükelçi David Friedman’ın, Trump yönetiminin bölge için barış planını açıklamasına birkaç hafta kala sarf ettiği sözler öfke uyandırdı

Batı Şeria'nın Beytüllahim ve Kudüs yakınlarındaki Beyt Cala beldesi / Fotoğraf: AFP

ABD’nin İsrail Büyükelçisi David Friedman’ın, İsrail’in Batı Şeria’nın “bir bölümünü” ilhak etme hakkının olduğunu söylemesi tepki çekti. Filistinli yetkililer ve İsrailli insan hakları grupları, ABD Başkanı Donald Trump’tan Friedman’ı kovmasını istedi.

İsrailli yerleşim girişiminin sadık savunucusu Friedman, The New York Times’a verdiği röportajda, İsrail’in Batı Şeria’nın bazı bölümlerini topraklarına katmasının meşru olabileceğini söylemişti.

Trump’ın uzun süredir beklenen barış planını açıklamasından birkaç hafta önce ortaya atılan bu yorum, gerek Filistinliler gerekse İsrailli insan hakları grupları arasında tepkiyle karşılandı.

Filistinliler konuyu Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne taşıyabilir

Friedman’ın tartışma yaratan sözleri, Trump’ın sözde “yüzyılın anlaşmasının” muhtemelen İsrail yanlısı olacağı gerekçesiyle reddeden Filistinliler cephesinde öfkeye yol açtı.

Batı Şeria’nın bazı kısımlarının tek taraflı ilhak edilmesinin “savaş suçu” sayılabileceğini belirten Filistinli yetkililer, yakın zamanda ABD barış konferansına katılmama kararlarının arkasında, Friedman gibi kişilerden gelen açıklamaların olduğunu ifade etti.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Israel Hayom gazetesinde yer alan habere göre, Filistin Dışişleri Bakanlığı da meseleyi Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne (UCM) taşıma konusunu düşündüklerini bildirdi.

Filistin Dışişleri Bakanı Riyad Maliki ayrıca, uluslararası toplumu “ayağa kalkıp karşılık vermeye” davet etti.

Friedman’ı “yerleşimcilerin büyükelçisi” olarak tanımlayan Filistinli başmüzakereci Saib Erekat ise Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, “Vizyonları, uluslararası hukuka göre bir savaş suçu olan, işgal topraklarının ilhak edilmesiyle ilgili. Bu, barışa giden bir yol değil, sonu gelmez bir çatışmaya çıkan bir yoldur” ifadelerini kullandı.

 

David Friedman.PNG
Fotoğraf: Reuters

 

Barış Şimdi hareketi: Friedman, yerleşimcilerin Truva atıdır

İsrail-Filistin çatışmasına iki devletli çözüm için lobi faaliyetleri yürüten Peace Now (Barış Şimdi) adlı İsrailli kuruluş ise, Friedman’ı “yerleşimciler tarafından gönderilen Truva atı” olarak tanımladı ve Trump yönetiminden büyükelçiyi kovmasını istedi.

Kuruluş Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, “(Bu), İsrail’in çıkarlarını ve barış şahsını sabote ediyor. Başkan, eğer adil bir arabulucu olarak görev yapmak istiyorsa, Friedman’ı sepetlemelidir” sözlerine yer verdi.

ABD merkezli İsrail yanlısı J-Street grubunun başkanı Jeremy Ben-Ami de Friedman’ın “ABD’nin İsrail büyükelçisi değil de yerleşim hareketinin ABD büyükelçisi gibi hareket ettiğini” açıkça ortaya koyduğunu söyledi.

İsrailli insan hakları grubu B’Tselem’in Müdürü Hagai El-Ad ise Friedman’ın röportajının yer aldığı bir tweet paylaşırken, “Büyükelçi nedir?” diye sordu.

Öte yandan bu meseleyle ilgili kamuoyunda çok fazla görüş ayrılığı göstermeyen ABD Dışişleri Bakanlığı yetkilileri, Friedman’ın yaptığı yorumlara rağmen Washington’ın pozisyon değiştirmediğini ifade etti.

ABD’li bir yetkili, “İsrail, ABD’ye, Batı Şeria’nın herhangi bir kısmını tek taraflı ilhak etmek için ne bir plan sundu ne de bunu müzakere etti” dedi.

ABD’li büyükelçi: Obama, Filistinlilerin tezine prim vermişti

ABD’nin İsrail Büyükelçisi Friedman, cumartesi günü verdiği demeçte, “Mevcut şartlar altında İsrail’in Batı Şeria’nın tamamını değil de bir kısmını elinde tutma hakkının olduğunu düşünüyorum” demişti.

Friedman ayrıca, Obama yönetimini, Filistinlilerin “tüm Batı Şeria ve Doğu Kudüs’ün kendilerine ait olduğu” şeklindeki tezlerine prim vermekle suçlamıştı.

Bir önceki ABD Başkanı Barack Obama, 2016’da Birleşmiş Milletler’de (BM), uluslararası hukukun alenen ihlali olarak görülen İsrail yerleşimlerinin kınanmasına yönelik tasarının geçmesine müsaade etmişti.

Diğer taraftan İsrail güvenlik güçlerinin Batı Şeria’daki varlığını, Amerikan birliklerinin Almanya, Japonya ve Kore’de konuşlandırılmasına benzeten Friedman, bir Filistin devleti fikrine dair barış planı sorusuna da “Ne devleti!” yanıtını vermişti.

Batı Şeria’daki İsrail yerleşimleri, uluslararası hukuka göre yasa dışı kabul ediliyor ve birçok ülke tarafından barışın önünde engel olarak görülüyor.

 

Netanyahu.jpg

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Trump’ın kendisine gönderdiği ve Golan Tepeleri'ni İsrail'de gösteren haritayı basınla paylaşırken / Fotoğraf: The Independent 

 

Bahreyn’deki çalıştaya kimler katılacak?

Bu arada ABD’nin barış planının duyurulması beklenen 25 Haziran’da Bahreyn’de yapılacak ekonomi çalıştayına kimlerin katılacağı bilinmiyor.

Filistin yönetimi, anlaşmanın fazla İsrail yanlısı olacağı gerekçesiyle bu toplantıya katılmayı reddetti. İsrailli Channel 13 kanalının tecrübeli diplomasi muhabiri Barak Ravid ise, İsrail’in henüz resmi davet almadığını aktardı.

Ravid’e göre ABD’nin resmi bir davette bulunmamış olmasının nedeni, Mısır, Ürdün ve diğer Arap/Müslüman ülkelerin konferansa katılım konusunda niyetlerini henüz açıklamaması.

Filistinli yetkililer, Trump’ın resmi statüsü tartışmalı Kudüs şehrini İsrail’in başkenti olarak kabul etmesi nedeniyle Amerikan yönetimiyle diplomatik bağlarını kesmişti.

Trump’ın mart ayında, İsrail’in Suriye’den ele geçirdiği Golan Tepeleri’nde hakimiyetini tanıması, aynı hamleyi Filistin topraklarında da deneme korkusuna yol açmıştı.

 

 

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

https://www.independent.co.uk/news/world/middle-east

Independent Türkçe için çeviren: Elvide Demirkol

© The Independent

DAHA FAZLA HABER OKU