Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) her ay işsizlik rakamlarını açıklamak için yaptığı Hanehalkı İşgücü Araştırması’na önemli katkı sağlayan Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) beş aydır hiç veri açıklamadı. 

Son aylık verisini Aralık 2018’de açıklayan Kurum’un bu “tercihi” sektörün uzmanlarının da siyasilerin de ekonomi yazarlarının da bir süredir radarında. 

Karar yazarı İbrahim Kahveci, bugünkü köşe yazısında hem bu konuyu hem de emekli aylığı ile ilgili endişeleri kaleme aldı. 

Eylülde 20 milyon 621 bin 914 kişi olan toplam çalışan sayısı, SGK’nın en son veriyi açıkladığı aralıkta 20 milyon 093 bin 780’e kadar geriledi. Yani, SGK’ye prim ödeyenlerin sayısı 528 bin 134 kişi azaldı.

Kahveci’nin SGK’ya dayandırarak paylaştığı verilere göre çalışan ve emeklilerde durum şöyle: 

Zorunlu sigortalı: 19 milyon 374 bin 552 kişi

Emekli sayısı: 11 milyon 867 bin 931 kişi. (Buna miras vs. yoluyla emekli maaşları eklendiğinde toplam emeli maaşı alanların sayısı 12 milyon 613 bin 151 kişi. 

2018 yılı için devlet katkısı hariç prim gelirleri: 255 milyar 619 milyon lira. 

Emekli aylığı ödemeleri: 245 milyar 106 milyon lira.  

Sağlık giderleri: 91 milyar 512 milyon lira.  

Toplam SGK giderleri: 384 milyar 962 milyon lira.  

Sosyal Güvenlik Kurumu’na bütçeden yapılan transferler: 

2015: 79 milyar 039 milyon lira

2016: 108 milyar 073 milyon lira

2017: 128 milyar 183 milyon lira

2018: 150 milyar 530 milyon lira

2019’un ilk dört ayında bütçe giderlerini yüzde 29,5 artışla 330 milyar 430 milyon liraya ulaştığını hatırlatan İbrahim Kahveci, aynı dönemde vergi gelirleri artışının yüzde 6,4’te kaldığını ve ancak 203 milyar 33 milyon liraya ulaştığını aktardı. 

“Vergi ödeyecek mükellef (kümesteki kaz) azaldı” ifadesini kullanan Kahveci, “Prim ödeyecek işçi ne durumda? Yani emeklilere maaş ödemek için prim ödeyen çalışanlar ne durumda?” sorusunu yöneltti. 

Karar yazarı, SGK’nın veri açıklamayı kestiği için bu sorunun cevabının bilinmediğini söyledi ve ekledi: Umarım yakında emeklilik maaşları hakkında başka şeyler kesilmez. 

CHP soru önergesi verdi 

Sosyal Güvenlik Kurumu’nun veri açıklamaması Meclis gündemine de taşınmıştı. 

CHP İzmir Milletvekili Murat Bakan, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk tarafından yanıtlanması istemiyle 29 Mayıs’ta verdiği yazılı önergede şu soruları yöneltti: 

1 – Ülkemizin en büyük bütçeli kuruluşlarından, 2018 yılı geliri 381 milyar lira olan, aktif sigortalılar, emekliler ve bağımlılar dahil toplam 70 milyon insana hizmet veren ve kayıtlı istihdamla ilgili en büyük ve en geniş veri tabanına sahip olan SGK hangi gerekçe ile beş aydır sigortalı verilerini açıklamamaktadır?

2 – İşe giriş ve ayrılma bildirgeleri elektronik ortamdan ulaştırılan, primleri tahsil eden, emekli aylıklarını ödeyen ve 33 binden fazla çalışanı olan SGK, sigortalı sayılarını bilmiyor mu? Ve/veya neden düzenli olarak açıklamıyor?

3 – Kurumun saygınlığını ve güvenilirliğini zedeleyen SGK yönetimi, 2019 yılının aylık sigortalı verilerini ne zaman açıklayacaktır?

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, 12 Mayıs’ta katıldığı CNN Türk yayınında ocak ve şubat sonrası istihdamın artacağı bir döneme girildiğini söyleyerek “Sadece mart ve nisan ayında Sosyal Güvenlik Kurumu'na giriş noktasında istihdam artışı 520 bini geçmiş durumda” demişti. Ancak bu veri, SGK’de yer almıyor. 

"İŞKUR da yayınladığı veriyi geri çekti" 

Kocaeli Üniversitesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Aziz Çelik, 20 Mayıs’ta BirGün Gazetesi için kaleme aldığı yazısında İŞKUR’un da Şubat 2019 verilerini kısa bir süre internet sitesinde tuttuktan sonra geri çektiğini söyleyerek şu ifadeleri kullandı: 

“SGK verilerinde daha da ciddi aksamalar yaşanıyor. SGK nedense işsizlik ve istihdamla ilgili önemli gelişme ve tartışmaların olduğu dönemlerde verileri geciktiriyor ve açıklamıyor. SGK’nin kurumsal internet sitesinde 2019 yılına ait tek bir veri yok. Oysa kayıtlara dayalı olduğu için bu veriler kısa süre içinde açıklanırdı. Örneğin şu anda Nisan 2019’a ait sigortalı verilerini görebilmemiz gerekirdi. Ancak şu an Ocak 2019 verileri dahi görülemiyor.”

Kriz döneminde 2 milyon istihdam kaybı yaşandıysa bu durumun sigortalı işçi sayısına yansımasının kaçınılmaz olduğunu özellikle vurgulayan Çelik şu verileri paylaştı: 

“Şubat 2019 dönemi TÜİK Hanehalkı İşgücü Araştırması sonuçlarına göre, Şubat 2018’de 28 milyon 166 bin olan toplam istihdam, 811 bin kişi azalarak Şubat 2019’da 27 milyon 355 bine geriledi. 

Krizin başladığı Ağustos 2018 ile Şubat 2019 arasında istihdamdaki kayıp ise 1 milyon 963 bin olarak gerçekleşti.

Eğer SGK sigortalı işçi sayısına ilişkin verileri açıklamış olsaydı bu istihdam kaybının ne kadarının sigortalı işçilerden kaynaklandığını öğrenmiş olacaktık.”

İstihdam seferberliğinin gündemde olduğu 2017 yılında da aylarca SGK verisi yayınlanmadığını hatırlatan Kocaeli Üniversitesi Öğretim Üyesi, istihdam seferberliğinin sigortalı sayısına nasıl yansıdığının uzun süre öğrenilemediğini söyledi: 

“Bu durumu Bilgi Edinme Kanunu çerçevesinde BİMER üzerinden 23 Haziran 2017’de SGK’ya sormuştum. 

Mevzuata göre 15 gün içinde verilmesi gereken cevap yaklaşık üç ay sonra, 13 Eylül 2017’de gelmişti. SGK’nin cevabı şöyleydi: 2017 yılının ocak, şubat ve mart aylarına ait istatistikleri ile ilgili çalışmalar halen devam etmekte olup en kısa sürede yayımlanması planlanmaktadır. 

Bu cevabın üzerinden de aylar geçtikten sonra istatistikler yayımlanabilmişti.”

Sigortalı sayısındaki büyük düşüşün kamuoyundan saklandığını savunan Aziz Çelik “Mızrak çuvala sığmaz. Gerçekler er veya geç gün yüzüne çıkar. Olan SGK’nin saygınlığına ve güvenilirliğine olur. O nedenle SGK bu tuhaf veri geciktirme ve saklama uygulamasından vazgeçmeli ve aylık sigortalı verilerini derhal ve düzenli olarak açıklamalıdır” ifadelerini kullandı. 

 

Independent Türkçe