Hem Kovid-19'da hem de Somme Muharebesi'nde ölümlerden kötü liderler sorumlu

Dominic Cummings'in yaşanan fiyasko ve yapılan yanlışlar hakkındaki açıklamalarına kim, neden şaşırsın ki? Biz bunların hepsini zaten biliyorduk

"Boris Johnson, popülist-milliyetçi liderlerin felakete meyilli özelliklerinden bazılarına sahip" (AP)

Dominic Cummings, Britanya hükümetinin Kovid-19 pandemisiyle mücadelesini, Birinci Dünya Savaşı sırasında Britanya askeri liderlerini nitelemek için yaygın olarak kullanılan bir ifadeyle, "eşeklerin önderliğindeki aslanlar" vakası olmakla eleştirdi. Niyeti sadece Boris Johnson'ı ve bazı bakanlarını feci derecede beceriksiz diye kötülemek de olabilir fakat yaptığı kıyaslama geçerli ve açıklayıcı.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

1916'da 4 ay süren Somme Muharebesi'nde öldürülen 125 bin Britanya askerine kıyasla 2020 ve 2021'de pandemide şu ana kadar 127 bin kişi hayatını kaybetti. Birinci Dünya Savaşı'nda korkunç boyutlardaki can kaybının, günlük operasyonlardan sorumlu General Sir Douglas Haig ve General Sir Henry Rawlinson'ın beceriksiz ve kendine aşırı güvenen liderlikleri yüzünden büyük ölçüde arttığından kimsenin kuşkusu yok. Haig daha önce Rawlinson'ı görevden alınmaktan kurtarmıştı; bu yüzden Rawlinson, Haig'in kararlarının yanlış olduğunu ve muhtemelen Britanya askerlerinin toplu katliamına yol açacağını bildiği halde başkomutanının ona yapmasını söylediği her şeyi yapmak zorunda hissetti.

Bir asır öncesinin Haig ve Rawlinson'ıyla bugünün Johnson ve Matt Hancock'u arasındaki benzerlikler çarpıcı. Dört vakada da liderler boylarını aşan bir krizi felakete dönüştürdü ama kendilerinin de hak iddia ettiği Britanya'nın sonraki başarılarından dolayı kişisel olarak hatalarının bedelini hiç ödemediler.

Cummings'in "ölmesi gerekmeyen on binlerce insanın öldüğü" iddiası karşısında şaşkınlık yaşandı fakat bunun doğruluğu uzun zamandır açık. İkinci tecrit daha erken başlamış ve daha uzun sürmüş olsaydı salgının ikinci dalgası gerçekleşmeyebilir ya da daha az şiddetli geçebilirdi. Kovid-19 kaynaklı 127 bin ölümden yaklaşık 87 bininin Ekim 2020 ile 31 Mart 2021 arasında gerçekleştiği göz önüne alındığında Johnson'ın yanlış kararlarının on binlerce kişiyi beyhude yere ölüme götürdüğü ortadadır. Şayet kolayca doğrulanabilir bu gerçekler bu hafta birçok kişiye sürpriz olduysa bunun sebebi İşçi Partisi'nin ortaya koyduğu zayıf muhalefetin bunlara dikkat çekmekten sakınması olabilir.

Kişisel koruyucu ekipman tedarikindeki karmaşa ve muhtemel yozlaşmışlığın, test ve takip programının çok pahalı ama başarısız olmasının ve yüksek bulaş sayılarına sahip ülkelere sınırların seyahat amaçlı açık olmasının vahim sonuçlarına dair de en ufak şüphe yok. Cummings'in öne sürdüğü kanıtlara dair en etkileyici şey bu fiyaskolar hakkında yeni bir şey ortaya çıkarması değil, bu fiyaskoları üreten siyasi etkileşimlere görgü tanıklığı etmiş olmasıydı.

Önlenebilir ölümlerin sorumluluğunu adil bir şekilde paylaştırmadaki sorun, her hükümetin, kendisiyle hiç ilgisi olmasa bile, doğru giden her şeyde hak iddia etmeye ve yanlış giden her şey için de, suçlu derecede sorumlu olduğunda dahi, sorumluluktan kaçmaya çalışmasıdır. Medyanın bazı kesimlerinde kabul edilen iddialarıysa, hiçbir şeyle bağları kalmadığında bile işlerin başında oldukları ve iktidarın kontrolünü ellerinde sıkıca tuttukları iddiasıdır.

Britanya'da kemer sıkma, taşeron hizmet alma ve özelleştirme yoluyla son 40 yıldır devlet kurumlarının içinin boşaltılmasının bedelini hayatlarla ödemek zorunda kaldık. Pandemiyle başa çıkabilen ülkeler sağlık sistemlerinde fazladan kapasiteleri olan ülkelerdir. Herhangi bir kesintide ilk kayıp öngörülemeyen ve asla gerçekleşmeyebilecek acil durumlar için alınan önlemlerdir. Cummings, test yapılmamış yaşlı hastaların hastanelerden bakım evlerine Kovid-19 taşımasına izin verdiği için Hancock'u ve Sağlık Bakanlığı'nı suçluyor ama geçen yıl hastaneler dolarken bu hastalar başka nereye gönderilebilirdi?

Bunun gibi inandırıcı savunma argümanları Johnson ve Hancock'a açık olmalı ama muhtemelen bunları kullanamıyorlar çünkü zamanında bakım evleriyle onların bahtsız sakinlerinin durumunu kontrol edebilmek ve onları koruyabilmek hakkında söylediklerine artık kim inanabilir?

Yüksek ölüm oranının daha kapsamlı bir açıklamasıysa, Britanya devletinin, ister insan olan bir düşman, isterse ölümcül bir virüs şeklinde olsun, olağanüstü krizlerin başlangıç aşamalarıyla başa çıkmada feci derecede kötü olmasıdır. Britanya'nın Kovid-19 pandemisine verdiği tepkiyi yalnızca Birinci ve İkinci Dünya Savaşlarının ilk yıllarıyla değil; 1790'lardaki devrimci Fransa, birilerinin batırdığı Kırım Savaşı, Boer Savaşı gibi daha önceki savaşlarla da kıyaslayın. Her durumda Britanya devletinin toparlanıp kendine çeki düzen vermesi uzun sürdü. Bu yüzyılda Irak ve Afganistan'daki küçük çatışmalarda kendini hiç toparlamadı.
 


Barış zamanı hükümetiyle savaş zamanı hükümeti arasında çok önemli bir fark olduğunun, her birinin dümende farklı kişiler ve farklı türden organizasyonlar gerektirdiğinin pek de farkında olmayan Cummings, bu yetersizlik karşısında şaşırmıştı. Savaş durumunda kaynakların tamamını seferber eden diktatörce güçler gerekebilir, ki Cummings, koronavirüsle mücadeleden sorumlu böyle bir diktatör istediğini söyledi. Fakat normal zamanlarda istenmeyen ve işe yaramayan şey tam olarak budur.

Birbiriyle çelişen bu iki yaklaşım arasında vites değiştirmek her zaman zor olacaktır, özellikle de direksiyondaki kişi Johnson gibi karar almada kötü ve tereddütlü biriyse.

Öyleyse mevcut hükümet emsalsiz bir krizi yanlış idare etmekten ne kadar suçlu? Popülist-milliyetçi liderler kulübünün kısmi üyesi Johnson bu liderlerin felakete meyilli özelliklerinden bazılarını paylaşıyor. Bu özellikler geçen yıl ABD'de Donald Trump, Hindistan'da Narendra Modi ve Brezilya'da Jair Bolsonaro yönetiminde çarpıcı şekilde sergilendi. Bu liderlerin çeşitli kusurları arasında hayali tehditleri abartarak suiistimal eden fakat gerçek tehditlerle başa çıkmada pek işe yaramayan demagoji yer alır. Bir diğer ortak özellikse hata yapması mümkün olmayan ve hatalarını kabul edemeyen, bir şeyin çok kötü gittiğini artık onu durdurmak için çok geç olana kadar inkar eden kişi kültüdür.

Johnson ve hükümeti geçen yıl meydana gelen felaketlerin ve beyhude yere hayatını kaybeden birçok kişinin sorumluluğunu almayı reddederek paçayı sıyıracak mı? Yüksek ihtimalle evet çünkü halk, anlaşılır bir şekilde dünün kötü haberleri üzerinde durmaktansa bugünün güzel haberlerini düşünmeyi yeğler.

Virüse karşı Britanya'nın mevcut başarısını vurgulamak ve geçmişteki başarısızlığı önemsiz gibi göstermek vatanseverlik görevi addediliyor. Johnson ve bakanları, tarih olmuş şeylerle, söz konusu tarih sadece 6 ay önce zuhur etmiş olsa da, canlarını sıkmak için aşılama kampanyasını yürütmekle fazlasıyla meşgul olduklarını iddia edecek, her ne kadar bu büyük ölçüde bilim insanlarının ve Ulusal Sağlık Hizmeti'nin (NHS) işi olsa da.

Benzer bir yaklaşım, kariyerleri liderlik ettikleri Somme katliamından zarar görmeyen Haig ve Rawlinson için de işe yaramıştı. Tarihi kayıtları tahrif etmek için gizli ve yarı yarıya başarılı girişimlerde bulunduktan sonra en iyi işlerde çalışmaya devam ettiler. Beceriksizliklerinin kurbanlarıysa şikayet edebilecek durumda değildi.



Patrick Cockburn'ün makalesinin tasarımdan kaynaklanan nedenlerle kısalttığımız başlığının tamamı şöyledir: Kovid-19 kaynaklı ölümlerle Somme Muharebesi'ndeki ölümler arasında benzerlikler var: Sorumluluk kötü liderlerde

https://www.independent.co.uk/voices

Independent Türkçe için çeviren: İrem Oral

Bu makale kaynağından aslına sadık kalınarak çevrilmiştir. İfade edilen görüşler Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

© The Independent

DAHA FAZLA HABER OKU