NASA'nın Mars'taki uzay araçlarından Insight'ın topladığı sismik verileri inceleyen uluslararası bir araştırma ekibi, Kızıl Gezegen'in çekirdeğinin boyutunu hesapladı.
Bilim insanlarının şimdiye dek çekirdeğini ölçmeyi başardığı yalnızca iki gök cismi vardı: Dünya ve Ay. Bu ölçümlerde depremlerin neden olduğu sesleri algılayan sensörlerden elde edilen sismik veriler kullanılmıştı.
Mars'taki sismik verilere ulaşmak isteyen NASA, InSight'ı 2018'de Kızıl Gezegen'e göndermişti. Ekvatorun yakınlarına iniş yapan uzay aracı, Mars depremlerini dinlemeye başlamıştı. Ve uzay aracındaki sensörler bugüne kadar yaklaşık 500 depremin sismik verilerini gönderdi.
İşte bu verileri değerlendiren araştırmacılar, depremlerin çoğunun Dünya'dakilere kıyasla epey küçük olduğunu saptadı. Ancak bunların yaklaşık 50'sinin büyüklüğünün 2 ve 4 arasında olduğu belirlendi. Bu da gezegenin iç katmanlarının boyutlarını hesaplamak için yeterliydi.
Araştırmacılar ilk önce bu verilerden yararlanarak Mars kabuğunun katmanlarının kalınlığını ölçtü. Çekirdek ve manto arasındaki sınırın derinliğinin birden fazla noktada ölçülebilmesi, çekirdeğinin boyutunun hesaplanmasına olanak tanıdı.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Bunun sonucunda Mars çekirdeğinin yarıçapı bin 810 ila bin 860 kilometre olarak belirlendi. Bu da Kızıl Gezegen'in çekirdeğinin, Dünya'nınkinin yarısı kadar olduğunu ortaya koydu.
Paris Yer Fiziği Enstitüsü'nde görev alan ve InSight'ın sismometre ekibini yöneten Jeofizikçi Philippe Lognonné, "Artık Mars'ın derin yapısını özüne kadar anlamaya başladık" diye konuştu.
Öte yandan yeni bulgular araştırmacılar için biraz da sürpriz oldu. Zira önceden Mars çekirdeğinin daha büyük olduğu öne sürülüyordu. Yeni verilerse çekirdeğin yoğunluğunun düşünüldüğünden daha az olduğunu gösterdi.
Araştırmacılara göre Mars çekirdeği, çoğunlukla demir ve sülfürden oluşuyor ama bunlara ek olarak oksijen gibi daha hafif elementleri de içerdiği anlaşılıyor.
Bulgularını 15 ve 19 Mart arasında sanal ortamda düzenlenen 52. Ay ve Gezegen Bilimi Konferansı'nda (Lunar and Planetary Science Conference) sunan ekip, kısa süre içinde araştırma makalesini hakemli bir dergide yayımlamayı planlıyor.
Independent Türkçe, Phys.org, Nature
Derleyen: Çağla Üren
