Irak: 2003'ten beri zorlu ekonomik krizler

Uluslararası Finans Enstitüsü'nün raporu, 2020'de Irak ekonomisinin 2003'ten bu yana en kötü ekonomik performansı gösterdiğini ortaya koydu

Fotoğraf: Reuters

2003'teki işgalden bu yana Irak, birbiri ardına zorlu ekonomik krizlerle karşı karşıya kaldı ve bu da ekonomisinin asgari düzeye gerilemesine neden oldu.

Aslında, son 20 yıldaki ekonomik deneyimin başarısızlığının temelinde şunlar yatıyor; yolsuzluk kanserinin yayılması, ülkenin zengin kaynakları üzerindeki mezhepçi tahakküm, yabancı ajandalı milis grupları ve partilerin tasallutu, El Kaide ve IŞİD teröristlerinin neden olduğu büyük korku, seçimlerde sahtekarlığın gölgesinde kalan parlamento deneyimi, ülkenin ABD ve İran arasındaki açık savaşın arenasına dönüşmesi. 


Son 20 yılın hükümetleri, ülkenin ana ekonomik kaynağı olan petrol gelirlerini, petrol fiyatlarında sürekli bir artışı varsayan yıllık bütçelerle sömürdüler.

Devlet ihtiyaç olsun ya da olmasın on binlerce kişiyi işe aldı. Yıllık bütçe, yaklaşık 6 ila 8 milyon memura maaş ya da emekli maaşı dağıtan bir hazineye dönüştü.

Böylece devlet, gerekli altyapıyı inşa etme ve gerekli kalkınma projelerine yatırım yapma kapasitesini kaybetti.

Hatta bazı aylar çalışanlarının maaşlarını ödeyememe, başarılı öğrencilerin yüksek öğrenimlerini yurtdışında tamamlamalarını sağlayan burs sistemini daraltma veya durdurma noktasına geldi.

Ülkenin ekonomik sistemi çöktü, yeni mezunlar arasında işsizlik arttı, protestolar tekrarlandı, ekonomik performans ve sosyal büyüme açısından dünya sıralamasında en düşük seviyelere kadar geriledi.


Bu nedenle, yıllık bütçe, dış borçlar olmadan önlenemeyecek sürekli bir açıkla yüzleşiyor ve ülke, modern Irak tarihinde eşi görülmemiş, aleni ve hesapsız bir yağma ve hırsızlığa dayanan yeni bir düzen ile karşı karşıya bulunuyor.

İmar ve kalkınma projelerinin yokluğunda şehirler (Musul) ve endüstriyel tesisler (elektrik ve petrol altyapısı) bombalanıp yerle bir ediliyor.

Yoksulluk oranlarındaki artış ve okuryazarlık oranlarındaki düşüşle yan yana, göçmenlerin ve yerlerinden edilenlerin sayısı milyonlara yükseliyor.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)


Ekonomist İstihbarat Birimi (The Economist Intelligence Unit) verileri, Irak'ın milli gelirinin 2020'de yüzde 11,2 oranında azaldığını gösteriyor. 2021 öngörüleri de yüzde 1,3'lük ek bir düşüşe işaret ediyor. Bu da, Irak"dünyanın ekonomik açıdan en çok etkilenen ülkelerinden biri" yapıyor.

Ülke ekonomisinin ana kaynağı olan petrol gelirleri, milli gelirin yaklaşık üçte ikisini ve yıllık bütçenin yüzde 95'ini oluşturuyor.

Dolayısıyla, herhangi bir ekonomik gelişme petrol üretim oranına ve fiyatlarına bağlı olacak.

Hükümetin bu yılki önceliklerinin, Kovid-19 salgınının olumsuz etkileri, mali sistemde reform ve yıllık bütçe oluşturma yöntemi, petrol sektörünün performansını artırma ve bağımsızlaştırma olması bekleniyor.

Ayrıca, şeffaflık ve İran'a sadık dini partilerin etkisini azaltma ve sınırlama olasılığı açısından belirleyici olacak olan Ekim ayındaki erken genel seçimler de var.

73 ülkeden çeşitli uluslararası kuruluşlardan 450 üyeyi içeren New York'taki finansal araştırma kurumu Uluslararası Finans Enstitüsü, yakın tarihli bir raporunda Irak'ın karşı karşıya olduğu zorluklara yer verdi.

Raporda şu sonuçlar yer aldı:

Ekonomilerde uzun süreli kapanmalara, gerek Irak gerekse küresel ekonomi açısından pek çok sıkıntılara neden olan korona salgını sebebiyle OPEC ve OPEC dışı ülkeler grubunun aldığı kararlar sonucunda, 2020 yılında petrol fiyatları geriledi ve petrol üretimi daraldı.

Irak, Ortadoğu ve Kuzey Afrika bölgesinde Kovid-19 vakalarında oldukça yüksek oranlar kaydederek salgından en olumsuz etkilenen ülkelerden biri oldu.


Irak, 2003 yılından bu yana sürekli çeşitli milis grupların bir dizi terör saldırısıyla karşı karşıya kaldı.

Kazimi hükümeti, ABD ile İran arasında Irak toprakları üzerinde yaşanan çatışmada bir denge bulmaya çalışıyor. Bu bağlamda İran'a bağlı milisleri kontrol etme ve baskı altına almaya yönelik son zamanlarda bazı girişimler oldu.

Irak bu yılın ikinci yarısında parlamento seçimleri düzenlemeye hazırlansa da, şeffafsızlık ve özellikle de baskın partiler arasındaki yaygın yolsuzluk sorunu devam ediyor.


Uluslararası Finans Enstitüsü'nün raporu, 2020'de Irak ekonomisinin 2003'ten bu yana en kötü ekonomik performansı gösterdiğini de ekledi.

Önümüzdeki iki yıl içinde ülkenin 2021'de yüzde 1,6 ile 2022'de yüzde 3,1 arasında değişen sınırlı bir ekonomik büyümeye tanık olacağını öngördü.

Beklenen iyileşmenin, 2020 yılına göre petrol ihracatındaki artış ve fiyatlardaki iyileşme olasılığından kaynaklandığını belirtti.

Enstitü'nün raporu ayrıca cari işlemler dengesinin 2019'da fazla verirken 2020'de açık verdiğine ve devletin mali rezervinin azaldığına da işaret etti.

 

 

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

Independent Türkçe için çeviren: Beyan İshakoğlu

Şarku'l Avsat

© The Independentturkish

DAHA FAZLA HABER OKU