Uzmanlar yanıtladı: Yüksek ya da düşük vaka görülmesinin nedenleri neler? İllere göre vaka sayılarını nasıl okumak gerekiyor?

Prof. Dr. Tufan Tükek ve Prof. Dr. Kemalettin Aydın, Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın açıkladığı illere göre haftalık vaka sayılarını değerlendirdi

Önceki akşam Sağlık Bakanı Fahrettin Koca tarafından açıklanan tabloya göre nüfusa oranla en yüksek vakalarda adres, Trabzon, Rize ve Ordu oldu / Fotoğraf: AA

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca'nın önceki gün illere göre haftalık vaka sayılarını açıkladı. 

Buna göre, 8-14 Şubat arasında Kovid-19 vaka sayısı her 100 bin kişide İstanbul'da 60.19, Ankara'da 35.49, İzmir'de ise 44.39 oldu.

Vaka sayısında ilk üç sırayı Trabzon, Rize ve Ordu kentlerinin almasıyla Doğu Karadeniz'in alarm durumunda olduğu görüldü.

İllere göre vaka sayılarını, İstanbul Üniversitesi Çapa Tıp Fakültesi Dekanı ve İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Tufan Tükek ve Sağlık Bilimleri Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Kemalettin Aydın ile konuştuk.

 

Vaka tablosu AA.jpg
İllere göre haftalık vaka sayısı (100 bin kişide) / Kaynak: AA

 

"Tablo ilk bakışta kültürel özellik ve kurallara daha az uymayı çağrıştırıyor"

"Bu tablo net bir şekilde kuralların önemini gösterdi. Kurallara uyanlar ve uymayanların farkını ortaya koydu" diyen İstanbul Üniversitesi İstanbul (Çapa) Tıp Fakültesi Dekanı ve İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Tufan Tükek'e göre, merkezi hükümetin salgının hızını kesme adına koyduğu kısıtlamalara uyma, maske, mesafe ve hijyen kurallarına dikkat etmede öne çıkan iller belirlendi.

"Kış aylarında, insanların birbiriyle daha az görüştüğü dönemlerde Anadolu'daki vakaların azalması normal"

"Tablo ilk bakışta kültürel özellik ve kurallara daha az uymayı çağrıştırıyor" diyen Prof. Dr. Tükek'e salgın hızının Doğu Karadeniz'de yüksek seyretmesini de sorduk.

Tükek, "Sosyal mesafeye dikkat eden, maske kullanan, yapı itibariyle kalabalık buluşmalar ya da toplantıların az yapıldığı, kısıtlamaya uyulan yerlerde daha az vaka var. Yaz aylarında İstanbul ve Ankara gibi kentlerden memleketlerine giden çok kişi oldu. Onlar, Kovid-19'u gittikleri kentlere taşıdılar. O dönemde Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu'da vakalar yüksek çıktı. Kalabalıklarda, akrabalarla bir arada oturuldu, mesafeye uyulmadı, maske takılmadı. Ancak kış aylarında, insanların birbiriyle daha az görüştüğü dönemlerde Anadolu'daki vakaların azalması normal" yorumunu yaptı.

 

Prof. Dr. Tufan Tükek İÜ İstanbul (Çapa) Tıp Fakültesi AA.jpg
Prof. Dr. Tufan Tükek / Fotoğraf: AA

 

Hava şartlarının nispeten uygun gittiği, coğrafi şartların bireylerin rahatlıkla buluşmasına imkan tanıdığı Ege'de bölgesinde de vakaların düşük seyretmesinin nedenlerini de sorduğumuz Tufan Tükek, deprem döneminde buradaki vakalar yoğunlaşsa da, sonrasında bireylerin kurallara daha fazla uymalarının yanı sıra, genel anlamdaki kültürel ve kişisel özelliklerin de belirleyici olduğunu dile getirdi.

Bölgesel verilerin bilinmesinin önemine dikkati çeken Prof. Dr. Tufan Tükek, özellikle yerel yöneticilerin daha sağlıklı değerlendirme yapabileceğini ifade etti.

Tükek, illere göre sıralamanın mekanların açılmasında teşvik edici bir unsur olarak kullanılabileceğine de dikkati çekti:

'Vakalar yüz binde 20'nin altına düşerse restoranları açacağız' gibi teşvik söylemleri etkili olabilir esnaf için de. Sayıyı düşürürseniz açılmasına müsaade edeceğiz denilerek, bölge halkının kurallara uyma noktasında motive edici olabilir. Çok akıllıca ve dikkatli şekilde süreci yürütmek gerek, iyi gözlem yapılmalı. Dikkat edilmezse vakalar yeniden artabilir.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

 

"Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu'da coğrafya ve hava şartları nedeniyle hareketlilik yaza kıyasla çok azaldı"

Sağlık Bilimleri Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Kemalettin Aydın'a da Bakan Koca'nın açıkladığı tabloyu nasıl yorumlamak gerektiğini sorduk.

Verileri, "her ilin aynası kendisine çevrildi" şeklinde yorumlayan Aydın, kentlerin kamunun koyduğu kısıtlamalara ne oranda uyduğunun, virüsün yayılımında nerede olunduğunun ve maske, mesafe, hijyen kurallarına uyulmayarak, virüsün yayılımına nerelerde daha fazla fırsat verildiğinin görüldüğünü söyledi.

Kış mevsiminin genel olarak ılıman seyretmesinin etkisiyle Karadeniz'deki insan hareketliliğinin azalmadığını, hava sıcaklıklarının geçtiğimiz günlerde 15-20 dereceyi gördüğünü hatırlatan Aydın, "Hava daha yeni soğudu, kar yeni yağdı. Karadeniz'dekiler daha bir arada kaldı, komşuluk, köy ziyaretleri, apartman oturmaları yapıldı. Kurallara uyulmadı. Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu'da ise coğrafya ve hava şartları nedeniyle hareketlilik yaza kıyasla çok azaldı. Mevsimsel etkiyle de septomu (belirti) olmayan kişilerin sağlık merkezlerine müracaat etme oranı düşük kaldı. Yaz aylarında vaka sayılarının yüksek çıkmış olmasının da etkisi oldu" yorumunu yaptı.

 

Prof. Dr. Kemalettin Aydın Sağlık Bİlimleri Üniversitesi Twitter Dr_K_Aydin.jpg
Prof. Dr. Kemalettin Aydın / Fotoğraf: Twitter Dr_K_Aydin

 

Prof. Dr. Kemalettin Aydın, Doğu Karadeniz Bölgesi sahil bandındaki kişilerin, uygulanmakta olan kısıtlamalara uyma oranının diğer yerlere göre düşük olduğunun görüldüğünü belirtirken; kümelenmelerin fazla, insanlar arasındaki temasın da yoğun olduğunu dile getirdi.

Haritaya bakıldığında vakaların Güneydoğu Anadolu'da çok düşük seyrettiğini belirterek "Kars'tan Gaziantep'e kadar vakaların düşük olduğu görülüyor" yorumunu yapan Aydın, sözlerini şu ifadelerle sürdürdü:

Ağustos ayında olsaydık Doğu, Güneydoğu'daki hareketlilik, düğün, cenaze, seyahat gibi hadiselerle vakalar çok daha yüksek çıkabilirdi. Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da mevsimsel özellikten dolayı hareketlilik ve kümelenme yok. Karla kaplılık ve coğrafi hareketlilik de belirleyici. İstanbul, Kocaeli, Bursa gibi memlekete gitme hareketliliği yok. Buralardaki düşüklüğün yanında Karadeniz'in yüksek olmasında, hava sıcaklığı, bir araya gelmeler, kalabalık toplanmalar, sosyal hayat gibi faktörlerin de etkileri var. 

 

"Doğu Karadeniz'de halk kurallara uymada yükseliş gösterse bile hemen değil ancak 3-4 hafta sonra vaka sıralamasında gerileyebilir"

Prof. Dr. Kemalettin Aydın, mevcut durumda nüfusa göre vakaların en yüksek olduğu Doğu Karadeniz'de halkın kurallara uymada yükseliş gösterse bile hemen değil, ancak 3-4 hafta sonra vaka sıralamasında gerileyebileceğini de sözlerine ekledi.

Son olarak Ege Bölgesi kentlerinin alt sıralarda yer almasını da sorduğumuz Aydın, buradaki halkın genel anlamda kurallara uyma kültüründe daha başarılı olduğunu savundu. 

Ege illerinde vaka geçirme oranının Doğu Karadeniz'e göre yüksek olduğunu belirten Prof. Dr. Aydın ayrıca, burada Doğu Karadeniz'e göre bir miktar toplumsal bağışıklığının (sürü bağışıklığı) da oluştuğu yorumunu yaptı.

 

© The Independentturkish

DAHA FAZLA HABER OKU