Andy Gregory - The Independent

Japonya’nın çok sevilen İmparatoru Akihito’nun 30 yıllık saltanatı tahttan feragat etmesiyle sone erdi.

İmparatorun istifa kararı, sözlükte “barışa ulaşmak” anlamına gelen Heisei döneminin sona erdiğini ilan ediyor.

85 yaşındaki hükümdar, Tokyo’daki tarihi bir seremonide son konuşmasının ardından Krizantem Taht’ı oğlu Veliaht Prens Naruhito’ya devretti.   

Neden bu kadar tarihi bir olay?

İmparator Akihito, 200 yılı aşkın bir zamandır tahttan feragat eden ilk Japon hükümdarı.

Bunu yapan son hükümdar, 1817’de Akihito’nun mensubu olduğu imparatorluk hanedanı kolunun kurucusu İmparator Kōkaku’ydu.

Aslında Japonya’nın Kraliyet Hanedanlığı Kanunu’na göre taht yeni sahibine ancak hükümdarın ölümünden sonra geçebiliyor. Fakat 2016’daki bir konuşmasında İmparator Akihito sağlık durumunun sorumluluklarını yerine getirmede becerilerini gölgeleyebileceğini söyleyerek tahttan feragat etme arzusunu dile getirince, Shinzo Abe hükümeti bunun gerçekleşmesini sağlamak üzere tek seferlik bir yasa çıkardı.

Anketlere göre, imparatorun görüşü Japon halkınca olumlu karşılandı ve tahttan feragat ülke çapında destek buldu.

Vatandaşlar Akihito’nun istifa etme isteğini büyük oranda olumlu karşılarken kimi muhafazakar politikacılar bunun bir kadına imparatorluk yolunu açacak reforma ön ayak olabileceği yönünde endişe taşıyor.

Saltanatı nasıl hatırlanacak?

Japonya artık Akihito’nun 2. Dünya Savaşı ve 1937 Çin Halk Cumhuriyeti’nin işgali dönemlerinde hüküm süren babası Hirohito’dan devraldığı Japonya değil.

İmparator Hirohito, ilahi bir varlık olarak görülen son Japon imparatoruydu. II. Dünya Savaşı’nın ardından ABD işgali altındayken monarşi, ilahi statüsünden vazgeçmek ve politik konulardan çekilmek zorunda kaldı.

Haliyle Akihito’nun başkanlığı daha çok sembolik olsa da imparator, monarşiyle halk arasındaki uçurumu gidermek için eşi benzeri görülmemiş adımlar attı.

2011’de Japonya ölümcül bir kasırga ve tsunami tarafından sarsılınca İmparator Akihito halkın yaralarını sarmak üzere televizyona çıktı ve televizyondan halka seslenen ilk imparator oldu. Daha sonra eşiyle birlikte felaketlerden etkilenen bölgeleri gezdi, enkazın ortasında kurtulmayı başaran insanlarla bir araya geldi.

Akihito’nun diplomatik çabaları da Japonya’nın II. Dünya Savaşı’ndan sonra zarar görmüş itibarını onarmaya yardımcı oldu. Japon askerleri, II. Dünya Savaşı sonrasında çoğunluğu Koreli 200 bin kadını seks kölesi olmaya zorlamıştı.

İmparator Akihito, İmparatoriçe Michiko'yla evlendiğinde halk tabakasından biriyle evlenen ilk hükümdar oldu. Akihito, ölümünün ardından da atalarının geleneğini bozacak ve krematoryumda yakılacak. 
 

Akihito neden tahttan feragat ediyor?

Akihito, sağlık sorunlarını ve ilerleyen yaşını tahttan feragat etmesinin ana sebepleri olarak gösterse de kararının ardında muhtemelen daha derin sebepler bulunuyor.

Bazı uzmanlar, imparatorun varlığını her zaman görünür kılmak istediğini, böylece babasının savaş zamanı saltanatının aksine saraya kapanmasına ve politik olarak kullanılmasına izin vermek istemediğini öne sürüyor. Bazıları ise oğluna daha yumuşak bir geçiş dönemi sağlamak için tahttan feragat ettiğini düşünüyor.

Seremoni nasıl gerçekleşiyor?

İmparator, salı günü Kashikodokoro Şinto tapınağını ziyaret ederek ruhani atalarını planları konusunda bilgilendirdi. Tapınak, imparatorluk ailesinin doğrudan atası olduğuna inanılan tanrıça Amaterasu’nun ebedi istirahatgahı.

Tahttan feragat seremonisi ise aynı gün öğleden sonra İmparatorluk Sarayı’nda gerçekleşti. Seremoniye Japonya Başbakan Shinzo Abe’nin de aralarında olduğu 300 kadar yetkili katıldı.

Akihito, Heisei döneminin resmen sona erdiği gece yarısına kadar teknik olarak hala imparatordu. Gece yarısından itibaren oğlu Naruhito’nun Japon şiirinden seçilen ve “güzel uyum” anlamına gelen Reiwa dönemi başladı.

Çarşamba günü, yalnızca hükümet yetkililerinin ve kraliyet ailesinin erkek üyelerinin katılacağı bir seremonide Naruhito, tahta çıkışının kanıtı niteliğinde kılıç ve mücevherlerin de aralarında bulunduğu imparatorluk sembollerini alacak.

Japon halkı nasıl kutlama yapacak?

Ritüeller halka kapalı gerçekleştirilse de tahtın devri ülke çapında şenliklerle kutlanıyor.

Japonya’nın Altın Hafta Tatili adıyla bilinen yıllık bahar tatili de yeni dönemi kutlamak için 10 güne uzatıldı.

Yeni imparatorun halefi hakkında ne biliyoruz?

Naruhito, Akihito’nun 2 oğlundan büyük olanı. Kişisel yaşamında bir müzisyen ve uzun yürüyüşler yapmayı çok seviyor.

59 yaşındaki veliaht, daha önce aristokratlar okulu Gakushuin Üniversitesi’nde tarih okuduktan sonra Oxford’da eğitim gördü.

Haberlere göre Harvard tedrisatından geçmiş eski bir diplomat olan eşi Masako, erkek çocuk doğurma baskısı yüzünden yaşadığı stres kaynaklı bir rahatsızlığı atlatmaya çalışıyor. Çiftin yalnızca Aiko adında bir kızları var.

Naruhito 126. Japon İmparatorluğu tahtına otursa da halefinin kim olacağı bilinmiyor. Şu anki durumda taht Naruhito’dan sonra en genç erkek yeğeni Hisahito’ya geçecek. Öte yandan Japon kamuoyunun büyük kısmı kadınların da tahta geçebilmesi fikrini destekliyor.

Hisahito’nun doğumuyla beraber kanunun bir kadının tahta geçmesine izin verecek şekilde değiştirilmesi tartışması çabucak rafa kalkmıştı. Ancak Akihito’nun tahttan feragatıyla imparatorluk ailesinin geleceğine dair endişeler alevlendiği için tartışmaların kaldığı yerden devam edeceği düşünülüyor.

 

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

https://www.independent.co.uk/news/world/asia

Independent Türkçe için çeviren: Onur Bayrakçeken