Ekonomide gerçekten ne olduğunu öğrenmek isteyenler onlara gidiyor: Türkiye’nin YouTuber ekonomistleri

Medyanın güvenilirliğinin giderek azalmasıyla, Türkiye’de yurttaşlar doğru bilgiye ulaşmak için, alternatif mecralara daha fazla başvurmaya başladı. Ekonomik kriz de bu alanda bilgiye olan ihtiyacı artırdı. Çünkü yurttaşların yaşadıkları ile medyada görünenler aynı değil. Öyle ki, artık ekonomi tartışmaları Biletix tarafından biletleri satılan etkinlikler arasında. Örneğin Eko Bakış adı altında, 9 Şubat’ta düzenlenen etkinliğe, Türkiye’nin iki önemli ekonomisti Atilla Yeşilada ve Mert Yılmaz katılmıştı. Profilo Kültür Merkezi’ndeki etkinliğin tam bilet fiyatı 84.75, öğrenci bileti fiyatı ise 65 TL idi.

Ekonomide gerçekten ne olduğunu öğrenmek isteyenler için çok daha ucuz ve daha kolay ulaşılabilir bir kaynak da var: YouTube. Türkiye’nin önde gelen ekonomistlerinin açtığı YouTube kanalları, bu yüzden her geçen gün izlenirliğini artırıyor.

Ekonomist Mustafa Sönmez, bu durumu şöyle yorumluyor:

“Yazılı ve görsel ana akım medyanın güvenilirliğinin Türkiye’de ciddi bir kayba uğramasının getirdiği sonuç. Bir de tabii sosyal medya artık çok kullanılan bir mecra. Kendini ifade etme sorunu olan bilim insanları, ekonomistler bu mecrayı giderek daha çok kullanıyor. Yakında belki başka disiplinler de katılabilir. Hem de artık teknolojinin buna imkan vermesi, hedef kitleye bu yolla erişebilmenin imkan dahilinde olması sonucu böyle bir şey yaygınlaşıyor. Yaygınlaşmaya da devam edebilir. Ayrıca bunun Google reklamları üzerinden mecrayı kullanan profesyonel iktisatçılara bir ekonomik getirisi de söz konusu oluyordur. Bu da bir motivasyon olacaktır.”

Mustafa Sönmez kendisinin Twitter üzerinden mesajlarını vermeye çalıştığını, 71 bin takipçisi olduğunu söylüyor ve Artı TV’de yaptığı ekonomi programının devam ettiğini belirterek “Artı TV gibi kanallar da ancak internet üzerinden yaygın izleyiciye ulaşabiliyor” diyor.

Atilla Yeşilada

Ekonomist Atilla Yeşilada da bu alanda önemli bir isim. Öyle ki, Para Analiz’de yazdığı yazıların fanatikleri oluşmuş durumda ve hatta "Atilla Yeşilada Severler Derneği" adı altında sanal bir grup bile var. 58 yaşındaki Yeşilada, ekonomi eğitimini ABD’nin Illinois Eyaleti’nde Eastern Illinois Üniversitesi’nden alan bir isim. Ekonomi branşında Kaliforniya Üniversitesi Santa Barbara Kampüsü’nde üst lisans yaptıktan sonra, Troy, Rensselaer Polytechnic Institute Üniversitesi’nde Finansal Ekonomi dalında doktora yapmış. 1989 yılında bir yıl The Jerome Levy Institute’da araştırma uzmanı olarak görev yapmış. Eş zamanlı olarak doktora sürecinde çeşitli Amerikan Üniversiteleri’nde ekonomi ve finans dersleri vermiş. Atilla Yeşilada, YouTube’da 196 bini aşkın aboneye sahip. Şimdiye kadar kanalına 115 video yüklemiş. 16 Temmuz 2018 tarihinde açtığı YouTube kanalında yaptığı yorumlar şimdiye kadar 10 milyon 573 bin 124 kişi tarafından izlenmiş. Yeşilada’nın yorumları Twitter’dan da 156 bini aşkın kişi tarafından ilgiyle izleniyor.

Yeşilada YouTube ekonomi içeriklerine ilgi gösterilmesine dair Independent Türkçe’ye şu yorumları yaptı:

“Gençlik main stream mecradan YouTube’a kayıyor. İkincisi basın özgürlüğü o kadar daraltıldı ki, hiç kimse açısından lezzeti kalmadı. Ağzını açıp kapatıp penguen belgeseli koyuyorlar. Bir toleranssızlık var. YouTube’a pek müdahale edemiyorlar, çünkü anladığım kadarıyla başa çıkamıyorlar, filtreleri geliştiremediler. Bir de yalnız bilinçli muhalefet değil, AKP seçmeni de şu andaki ekonomik manzarayla ana akım basında anlatılanlar arasındaki farkı gördü ve bu yüzden YouTube’daki yayınlara ilginin arttığını görüyorum. Yalnız kendiminkinden değil, herkes. Bir kere tercihler çoğaldı. İki yıl önce Türkiye’den bu kadar siyasi ve ekonomik içerik çıkmazdı. Çok ciddi bir patlama oldu. Reklam gelirleri artık yazılı basından YouTube’a kayıyor, Google’ın yeni stratejisi böyle. Orada güzel bir Pazar oluştu. Dolayısıyla bir sansür gelişmediği sürece global trendlere paralel olarak gelişmeye devam edecek.”

Atilla Yeşilada videolarına dair etkileşimleri ise şöyle yorumluyor:

“Benim bir videom 1000-1500 like, 250 yorumdan aşağı etkileşim almıyor. Ama yorumların çok önemli bir kısmı trol yorumları. Soruların önemli bir bölümü ise yatırım tavsiyesi ile ilgili. Bu beni rahatsız ediyor, çünkü ben yatırım tavsiyesi vermiyorum. Sosyal vicdanı olan bir ekonomist olarak olabildiğince tarafsız bilgi sunmaya çalışıyorum. Sadece YouTube değil, Ekşi Sözlük ve Twitter’da da 156 bin takipçim var, oradan gelenleri de okuyorum. Ben pek iltifatlara itibar etmiyorum ama çeşitli konularda duruşlarım çok eleştiriliyor, bazıları teşekkür ediyor. Bir tartışma olmuyor, fikirler doğup büyümüyor ama.”

Yeşilada, sosyal medyanın doğrudan etkisini ise şöyle anlatıyor:

“28 yıldır bu işi yapıyorum, büyük ölçüde yabancı şirketlere danışmanlık yapıyorum. Ama Türk müşteri portföyü olarak geçen seneye kadar kimse benim yüzüme bakmazdı. Bu sene hiç tanımadığım şirketlerden ‘gel bize de ne olup bittiğini anlat’ diye teklif alıyorum. Dolayısıyla temel hedefim olan sokaktaki ayşenin, ekonomik bilincini ne kadar geliştirdim cevap veremem ama en azından şirketlerin yaklaşan tehlikeyi kavradığını ve inanmasalar da ‘bu herif ne diyor’ diye çağırıp dinlediklerini gördüm, bundan memnunum. Ben 20 yıldır köşe yazarıyım, yazılarım da kötü okunmuyor Para Analiz’de. 25 bin civarında kişi tıklıyor. Ama YouTube bambaşka bir mecra.”

Mert Yılmaz

YouTube’un bir diğer ekonomist fenomeni Mert Yılmaz. NoorCM Menkul Değerler A.Ş. Yurtiçi Piyasalar Satış Müdürü, Nişantaşı ve İstanbul Kültür Üniversitesi Öğretim Görevlisi olan Yılmaz, aynı zamanda Noor CM Menkul Kıymetler adına da ekonomi yorumları yapıyor. Mert Yılmaz YouTube’un eskilerinden. Kanalını 15 Mayıs 2013 tarihinde açmış ve şimdiye kadar 5 milyon 538 bin 868 kişi tarafından izlenen videolar oluşturmuş. 64 bine yakın kanal abonesiyle, YouTube’u istikrarlı kullanan isimlerden biri Mert Yılmaz. Kanalı için tıpkı bir gazeteci gibi ekonomistlerle söyleşiler yapıyor ve bu söyleşiler 100 bin ratingin altına pek düşmüyor. Yılmaz’ın ayrıca iyi bir Twitter kullanıcısı olduğu da, 60 bini aşkın takipçisinden açıkça görülüyor.

Memduh Bayraktaroğlu

Memduh Bayraktaroğlu’nu Çiller hükümetine danışmanlık yaptığı zamanlardan tanıyoruz. Şu günlerde 69 yaşını sürüyor ama yaşına hiç aldırış etmeden, sosyal medyayı gençlere taş çıkartacak şekilde iyi kullanıyor. Bayraktaroğlu şimdilerde kendisine ‘liberal sosyalist’ diyor. Hatta liberalsosyalist.com diye bir web sitesi dahi var. Ve 14 Ekim 2011 tarihinden bu yana kendisine ait YouTube kanalında ekonomi yorumları yapıyor. Yorumları yüzünden sosyal medyada ‘iktisadın Cem Yılmaz’ı’ gibi tenkitlerle karşılansa da, oldukça istikrarlı. 93 bine yakın YouTube aboneliği ve 20 milyona yakın görüntülenme de bunun ispatı. Videolarında gündeme hakim ve aklına düşen konuda hemen bir video çekip atabiliyor. Yani son dakika habercisi gibi anında gündemdeki konuya yorum getiriyor. Muhtemelen takipçilerinin bu denli hızlı artmasının sebeplerinden biri bu seriliği. Ayrıca yorumlarını konuya uygun fıkralar ve hikâyelerle zenginleştiriyor. Videolarının içinde kesinlikle ansiklopedik bilgiler var ki bu da kendisini daha izlenir kılıyor.

Haluk Canberk

Haluk Canberk, 14 Temmuz 2017 yılında açtığı YouTube kanalında şimdiye kadar 652 bini aşkın kişi tarafından izlenmeyi başarmış bir başka ekonomist. Abone sayısı her geçen gün artıyor. Biz baktığımızda 10 bine yaklaşmıştı. Kanalını daha çok finans kanalı olarak şekillendirmiş ve takipçilerini güncel analizler ile bilgilendirmek, özellikle de finansal okur-yazarlık konusundaki bilinçlenmeye katkı yapmayı hedeflemiş. “Dolar-TL ve yükseliş trendinin nasıl devam edebileceği, hangi destek ve direnç noktalarının izlenmesi gerektiği gibi konular teknik ve temel analiz kriterleri esas alınmak üzere değerlendirilecektir” diyor kendisini tanıttığı açıklamasında. Ve Dolar-TL'nin 2019 yılı yükseliş trendine dair yorumlar yapacağını söylüyor. Ayrıca güncel hisse analizlerine de yer verilmek üzere sıklıkla al ve sat teknik sinyalleri etkisinde bulunan hisseleri inceleyeceğini belirtiyor. “Hisselere hangi aracı kurumların ilgi gösterdiği, yabancı takas oranı değişimleri ve pivot nokta hesaplamaları güncel olarak yapılacaktır. Forex ve pariteler konusunda da güncel yorumlar olacaktır” diyor. Twitter’da 15 bini aşkın kişinin takip ettiği Canberk’in borsapivot.com adlı bir web sitesi de var.

Mehmet Yıldızlı

Mehmet Yıldızlı, Paradox Finans’ın uzmanlarından, 2006 yılından beri YouTube’da ve 22 bin abonesiyle şu ana kadar 1 milyon 240 bin video izlenirliğine ulaşmış durumda. Kanalında dolar, euro, EURUSD Paritesi, dolar endeksi, BIST100, yüksek işlem hacimli kripto paraların teknik analizleri ile ilgili videolar yayınlıyor. Teknik analizleri yaparken trend çalışmalarından, destek, direnç seviyelerinin belirlenmesinden, belli başlı bazı indikatörlerin yorumlanmasından faydalanıyor. Yatırım kararları alınırken farklı analiz yöntemlerinin dikkate alınmasını öneriyor. Ancak kanalında yaptığı yorumların ‘yatırım tavsiyesi olmadığının’ da altını çiziyor. Bu yüzden “Yayınlanan analizlere, açıklama ve yorumlara bağlı kalarak yapılacak tüm yatırımlardan dolayı karşılaşılabilecek parasal zararın sorumluluğu tamamen size aittir” diyor. Analizlerinde fiyat tahminlerine yer vermeyen Yıldızlı, videolarının bilgilendirme ve eğitim amaçlı olduğunu vurguluyor.

Burak Arzova

Prof. Dr. Burak Arzova, YouTube kanalı olan bir başka ekonomist öğretim üyesi. Halen Marmara Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi’nde görev yapıyor. Kendi adını taşıyan web sitesinin yanı sıra, Twitter’da 55 bine yakın takipçisi olan Arzova, 2008 yılında açtığı YouTube kanalını son zamanlarda etkin kullanmaya başlamış. 87 bine yakın görüntülenmenin olduğu kanalının, 4 bin 200’e yakın abonesi var. YouTube izlenme oranlarının düşüklüğü muhtemelen iki sosyal medya hesabını birbiriyle ilişkilendirerek kullanmaması.

Erkin Şahinöz

Erkin Şahinöz daha çok Twitter’da bilinen isimlerden, 124 bini aşan bir takipçi kitlesine sahip. TV ekranlarında da sık sık ekonomi yorumları yapıyor. Hem kendi adını taşıyan web sitesi üzerinden hem de kendi adına açtığı kanalda 2016 yılından beri yayın yapıyor. 168 bini aşkın kez görüntülenen videolarını sık sık güncellemese de, 10 bini aşkın bir takipçi kitlesine ulaşmış durumda.

Ümit Akçay

Doç. Dr. Ümit Akçay son zamanların önemli rating alan muhalif ekonomistlerinden. Şu anda Berlin’deki Uluslararası Politik Ekonomi Enstitüsü’nde misafir öğretim üyesi olarak dersler veriyor. Daha önce İstanbul Bilgi Üniversitesi, Atılım Üniversitesi ve ODTÜ'de, 2011-2015 yılları arasında ABD'nin çeşitli üniversitelerinde hocalık yaptı. Akçay’ın kendisine ait bir YouTube kanalı yok, daha çok Medyascope TV’nin ekonomi konulu programlarına konuk oluyor ve konuk olduğu programların videoları YouTube’de izlenme rekorları kırıyor. Katıldığı her bir programı en az 7 bin ila 10 bin kişi tarafından izleniyor. Ekonomide alternatif görüşlerin eksikliğinden şikâyet ediyorsanız Ümit Akçay imdadınıza yetişebilir. Ayrıca Akçay’ın yazılarını yayımladığı kriznotlari.blogspot.com takip edilmeye değer. Akçay ayrıca GazeteDuvar web sitesinin de köşe yazarlarından.

Uğur Gürses

Türkiye’de ekonomi yazını deyince akla gelen ilk gelen isimlerden biri de Uğur Gürses. Gürses, Merkez Bankası'nda başladığı çalışma hayatını 1994 yılı itibarıyla özel sektörde devam ettirdi. 2000'li yılların başına dek ticari bankalarda üst düzey yönetici olarak görev aldı. CNNTurk ekranlarıyla kamuoyunun tanıdığı Gürses, uzun yıllar Radikal’de yazdı. Ardından yazmaya başladığı Hürriyet’te ise yazı ömrü uzun sürmedi. Twitter’da 200 bine yakın kişinin takip ettiği Gürses’in kendisine ait bir YouTube kanalı yok ancak katıldığı programlar dizi film gibi izleniyor. DW Türkçe'de katıldığı program 138 bin kişi tarafından izlendi. En son t24’te Şirin Payzın’la program öncesi çektiği 42 saniyelik teaser bile 42 bin defa görüntülendi.

Ekonomi uzmanlarının yanı sıra, YouTube’da açılan bazı ekonomi kanalları da Türkiye insanının neler olup bittiğine dair sosyal medyaya gösterdiği ilgiyi ortaya koyuyor.

Mesele Ekonomi

Bunlardan ilki Mesele Ekonomi adlı YouTube ekonomi programı. Ekonomistlerin konuk olduğu program henüz bir yılını doldurmadı, Mayıs 2018’ten beri online. Ancak buna rağmen 800 bine yakın kişi tarafından izlenen videolar oluşturulmuş. 21 bini aşkın aboneye sahip kanalda ayrıca ‘9 Dakikada 1 Hafta’ adında ekonomide olup bitenlerin dokuz dakikada yorumlandığı bir köşe de var.

Mesele Ekonomi’nin kurucuları Sinan Akgünay ve Semih Sakallı. İkisi de Bilkent mezunu genç iktisatçılardan. YouTube kanallarında her hafta genelde makroekonomi üzerine bir ekonomistle söyleşiler yapıyorlar. “Amacımız her şeyi olduğu gibi vermek” diyor Akgünay. Zaman zaman ekonominin farklı dallarına da uzandıklarını söylüyor. Yeme içme sektörü, spor akademisi gibi. ‘9 Dakika’ köşesini ise Murat Sağman’ın o hafta merak edilen soruları sorduğu ve yanıtlar verdiği bir bölüm olarak kurgulamışlar. “TV’de muhalefet de olsa iktidarda olsa tek taraflı olarak ekonomistlerini çağırıp konuşturuyorlar” diyen Akgünay kendilerinin ise farklı görüşleri koyabildikleri bir platform arzuladıklarını belirtiyor.

Semih Sakallı ise ekonomiden önce politika ve diğer mecraların YouTube’a kaydığını hatırlatarak “Son zamanlarda ekonominin birinci gündem maddesi olması kısıtlamalara yol açtı. Böyle olunca da sesini duyurmak isteyen iktisatçılar YouTube’a kaydı” diyor. Ekonomi içeriklerinin, siyasi içerikler gibi direk muhalif denilebilecek içerikler olmadığına da dikkat çekiyor Sakallı ve şöyle devam ediyor:

“Direk siyasetteki gibi keskin bir ayrım yok ekonomide. Fikir beyan edenlerin çoğu, net bir şekilde iktidar muhalifi ve yanlısı diye ayrılmıyor. Çünkü iktisat matematiğin konuştuğu bir bilim.”

Ekonomistlerin YouTube’a kaymasının iki nedeni olduğunu söylüyor:

“Birincisi bu isimlerin çoğu dijitalde iş yapan, meslekleri gereği dijital akımları takip eden insanlar. O yüzden teknolojiye daha hızlı adapte oluyorlar ve vizyon sahipleri. İkincisi genel seçimlerden sonra bütün dikkat ekonomiye çevrildi, bu da çok hızlı bir talep oluşturdu, bu talebi merkez medya karşılayamadığı için insanlar dijitalde bu talebi giderme yoluna gittiler.”

Kur krizi döneminde YouTube kanallarına ilginin çok arttığını söyleyen Sakallı, ekonominin sakinleşmesiyle YouTube takipçilerinin de sakinleştiğini söylüyor. Sakallı birkaç yıl daha ekonomideki durumun devam edeceğini ve ilginin de devam edeceğini söylüyor ve ekliyor:

“Çünkü politik tartışmalar bir yere sıkıştı ve argüman üretilemiyor. İnsanlar ise yeni bir şey öğrenmek istiyor ve bu artık politik tartışmalarda çok mümkün değil.”

Kıdemli Analist

Bir başka kanal da Kıdemli Analist. Anonim bir kanal. Eylül 2018’te oluşturulan yaklaşık dört aylık kanalın abone sayısı kısa sürede 25 bine yaklaşmış, izlenme oranı ise 1 milyon 250 bine ulaşmış durumda. Kanaldaki yorum ve tavsiyelerin, yatırım danışmanlığı olmadığını belirten kanal sahipleri, yorumların kişisel görüşler olduğunun altını çiziyor.

Kanal Finans

YouTube’un en çok izlenen ekonomi kanallarından biri ise Kanal Finans. 1 Eylül 2011’den beri yayında olan Kanal Finans 4 milyon 300 bine yakın kişi tarafından izlenmiş ve bugüne kadar 40 bine yakın aboneye ulaşmış. Kanal kendisini borsa, viop, forex, altın yorumları ve finans haberleri yayınlayan, ekonomi alanında videolu eğitimler veren finansal bilgi kanalı olarak tanımlıyor.