Jüpiter'in en büyük uyduları küçük dolu tanelerinden oluşmuş

Yeni model Jüpiter’in Galileo uydularının nasıl oluştuğuna dair açıklama sunuyor

Bilim insanları yakın zamanda Jüpiter'in etrafında oluşan güçlü fırtınaların gizemini çözecek görüntüler de elde etmişti (NASA)

Europa gibi Jüpiter’in büyük Galileo uydularının nasıl oluşmuş olabileceğine dair yeni bir bilimsel model geliştirildi. 

Pazartesi Astrophysical Journal isimli bilimsel yayında yayımlanan makalede Konstantin Batygin ve Alessandro Morbidelli, Jüpiter ve Satürn gibi gaz bulutlarından oluşan gezegenlerin bazı uydularının nasıl oluştuğuna dair yeni bir teori geliştirdi. 

The New York Times’ın haberine göre, yeni teori güneş sisteminin oluşumu sırasında milimetrik düzeydeki dolu tanelerinin bu devasa gezegenler etrafında sıkıştığını ve bir süre sonra bugün bildiğimiz yaşam ihtimalinin bulunduğu uyduların oluşmasına neden olduğunu ileri sürüyor. 

Dr. Batygin ve Dr. Morbidelli, önceki teorilerin güneş sisteminde oluşan nesnelerin nasıl oluştuğuna dair yalnızca kısmen bir açıklama sunduğunu belirtiyor. İki araştırmacı hikayenin geri kalanına dair, yeni bir gezegenin madde diskiyle çevrili olmaktan, Europa gibi uyduların oluşumuna kadar uydu yapıtaşlarının nasıl oluşturduğunu açıklayan denklemler sunuyor. 

Araştırmacılar önerdikleri teoriye dair bilgisayar simülasyonu oluşturduğunda, 4 Galileo uydusunun yanı sıra farkında olmadan Jüpiter’in en içteki küçük uydularını da bugün gördüğümüz şekilde yeniden yarattı. 

Dr. Batygin, “Sonuçları gördüğümde hala rüyada olduğumu sanıyordum” dedi. 

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Denklemlerin bir uydunun nasıl oluşacağına dair yeni bir reçete anlamına geldiği ifade edildi. Sürecin Jüpiter’e yağan hidrojen ve helyum yağmuruyla başladığı belirtildi. Gazın bir kısmının dışarıya çıktığı ve Jupiter’in yörüngesine yerleşecek şekilde yayıldığı ifade aktarıldı. 

Araştırmacılar Jüpiter’in oluşumunun bu noktasında yörüngeye yerleşen katı partiküllerin bir milimetreden daha küçük olduğunu söylüyor. Bu toz zerreciklerinin çok küçük olması nedeniyle Jüpiter’den yayılan gazla kendini genişlettiği ifade edildi. 

Dr. Batygin, “Jüpiter’in etrafındaki disk bir nevi elektrikli süpürge işlevi görüyor. Gezegen öncesi diskten küçük toz tanecikleri sağlıyordu” dedi. 

Dr. Batygin’e göre bu materyal yaklaşık bir milyon yıllık bir süre boyunca biriktiğinde nihayetinde aşağı yukarı günümüzdeki  Io, Europa, Ganymede ve Callisto’nun boyutlarına ulaşıyor.

Toz taneleri bir araya geldikçe devasa soğuk gök cisimlerine dönüşüyor, bir kısmı yavaşlıyor ve diğer nesnelerin bir kısmını yutarak daha da büyük hale geliyor. 

Bu modele göre Io’nun yaklaşık bin yıllık bir sürede oluştuğu ve sonra hızla uydunun beslendiği alandan çıkarak arkasında birçok gök cismi bıraktı. Yaklaşık 10 bin yıl sonra da Europa oluştu ve benzer bir süreçten geçti. 30 bin yıllık bir aradan sonra Ganymede oluşmaya başladı fakat büyümesi iki bin yıllık bir süre aldı. Öte yandan Callisto ise Jüpiter’deki malzemenin tükenmeye başladığı sırada oluşmaya başladı ve bu nedenle oluşumu daha uzun sürdü. 

Model Satürn ve en büyük uydusu Titan için de benzer bir model öneriyor. 

Öte yandan uydularının tamamının oluşumunun daha iyi anlaşılabilmesi için farklı çalışmalara da ihtiyaç duyulduğu ifade edildi. 

 

Independent Türkçe, The New York Times

DAHA FAZLA HABER OKU