Bloomberg: Türk Lirası işlemlerini durduran üçüncü banka BNP Paribas olabilir

Bloomberg’in iddiasına göre EuroClear ve ClearStream takas bankalarından sonra Türk Ekonomi Bankası'nda payı bulunan Fransız devi BNP Paribas da foreks işlemleri yapan aracı kurum ayağında TL işlemlerin askıya alabilir

Fotoğraf: AFP

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun (BDDK) döviz takası (swap) işlemlerini kısıtlamasının ardından 18 Mayıs itibarıyla Türk Lirası cinsinden işlemlerini askıya aldıkları açıklayan Lüksemburg merkezli Clearstream Banking ve Belçika merkezli Euroclear Bank’a, merkezi Paris’te yer alan BNP Paribas da katılıyor. 

Bloomberg’in konuyla ilgili kaynaklara dayandırdığı haberine göre kurumun döviz aracılık birimi, müşterilerine Türk Lirası cinsinden işlem sunmayı durdurdu. Bankada yalnızca mevcut pozisyonlar devam edecek ve müşteri pozisyonları azaltılacak. BNP Paribas sözcüsü Murray Parker, konuyla ilgili yorum yapmayı kabul etmedi. 

BNP Paribas en büyük TL aracılarından biri ve Türk Ekonomi Bankası'nda payı bulunuyor.

Ne olmuştu?

BDDK’nın gerekçelerini “Kovid-19 salgınının yol açtığı finansal risk artışının azaltılması ve TL kaynakların verimli şekilde, ağırlıklı olarak kamu ve özel kesimin finansman ihtiyacının giderilmesinde kullanılmasına öncelik verilmesi” diyerek açıkladığı kararlarından ilki 12 Nisan’da duyuruldu. 

Buna göre Türk Lirası almak isteyen yabancı bankaların öz kaynaklarının yüzde 10’u oranında belirenmiş swap (TL değiş-tokuşu diye özetleyeceğimiz swap, ileride detaylı şekilde anlatılıyor) limiti yüzde 1’e çekilmişti. Bu oran, geçtiğimiz sene yüzde 50’ydi. 

BDDK, 7 Mayıs’ta yaptığı açıklamada ise yükümlülüklerini ödeyemeyen BNP Paribas, Citibank ve UBS ile bir bacağı Türk Lirası olan döviz işleminin yapılmayacağını duyurmuştu. Ancak bu karardan dört gün sonra BDDK’dan yeni bir açıklama gelmiş, “Bir bacağı Türk Lirası olan yeni bir döviz işlemleri” yasağı üç banka için kaldırılmıştı. 

Bahse konu “yükümlülükler”, yabancı bankaların swap işlemlerine limit getirilmeden önce ellerinde TL yokken yurt içi bankalardan borç aldıkları TL’ler. 

Yıllardır olduğu gibi bu TL’leri satıp döviz alan bankaların borçlarını TL cinsinden ödeme zamanı geldiğinde getirilen limit nedeniyle piyasada TL’ye ulaşamamış, dolayısıyla temerrüde düşmüşlerdi. 

Clearstream Banking web sitesinden yapılan açıklamada Bridge isimli ortak iletişim platformu üzerinden yapılan Türk Lirası cinsi işlemlerin "Türk Lirasına koronavirüs nedeniyle getirilen likidite kısıtlamaları" nedeniyle artık elverişli koşullarda takas edilemeyeceği için geçici olarak durdurulduğu belirtilmişti.

"Asla merhametimiz olmayacaktır"

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 18 Mayıs’taki kabine toplantısı sonrası yaptığı açıklamada “Geçen haftalarda döviz kuru üzerinden bir kez daha ekonomiye saldıranlar, geçmişte defalarca oynadıkları bir oyunu tekrar tedavüle sokmaya çalıştıklar” diyerek “Ülkemden yurt dışına döviz kaçıranlarla ilgili asla merhametimiz olmayacaktır” ifadesini kullanmıştı. 

Öte yandan ekonomi yönetimi, döviz kurlarındaki şoklara karşı ihtiyaç duyduğu yabancı para rezervlerini güçlendirmek için arayışına devam ediyor. Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, 6 Mayıs’ta uluslararası yatırımcılarla yaptığı görüşmede swap için G-20 ile görüşüldüğünü söylemiş “Sonuçlandırılması konusunda iyimserim” demişti. 

Bugün basında çıkan “Türkiye swap hattı için Japonya ve İngiltere ile anlaştı” haberleri ise Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yalanlandı. 

Yabancı 1,3 milyar doları elden çıkardı

Borsa İstanbul verilerine göre mart ayında yabancı yatırımcılar 1 milyar 37 milyon 532 bin 504 dolarlık net satış yaptı. Aynı ayda yabancıların alım işlemleri ise 10,7 milyar dolar oldu. Son 12 ayda çekilen paranın miktarı ise 10 milyar doların üzerinde ve bu, Ocak 2016’dan bu yana ulaşılan en yüksek miktar. 

Bloomberg’in Merkez Bankası verilerinden derlediği bilgiye göre 5 Mayıs’tan önceki 30 günde, Türk lirası cinsi türev işlemlerinin yüzde 32’si yabancı yatırımcılardan geldi. Bu oran Şubat 2018’de yüzde 65’ti.

Yaklaşık 10 gün önce 7,20 seviyelerini gören Dolar/TL kuru, 6,75 liraya kadar geriledi. 

Döviz pazarında likiditenin azalması ile mayıs başlarında Avrupa’da bir gecelik TL borçlanmanın maliyeti (yabancı yatırımcının lira pozisyonlarını fonlamak için katlandığı maliyet) yüzde 25’e kadar yükseldi. TCMB’nin politika faizi yüzde 8.75, günlük ağırlıklı ortalama fonlama faizi ise yüzde 8.

Swap nedir? 

Londralı bir yatırımcı ya da bir banka düşünelim. 

Bu yatırımcı, Türk Lirası’nın değeri düştüğünde Türk Lirası’nı elden çıkarmak isteyecektir (ya da tam tersi). Bunun için de TL satıp, dolar alma yolunu tercih edecektir. Ancak elinde TL yoksa, önce bu para birimini piyasadan “ödünç alması” gerekiyor.

Geri ödeme sözü vererek ödünç aldığını varsayalım. Yatırımcı aslında kendisinde olmayan ancak ödünç aldığı TL’yi 100 liradan piyasaya satmış karşılığında dolar almış olsun. 

Sattığı miktar 80 liraya gerileyince yeniden piyasadan alır. Elde ettiği 20 liralık kârdan TL’yi bulmanın, taşımanın maliyeti ve diğer masraflar düşülür ve net kâra ulaşılır. 

Yani, TL satıp dolar almak isteyen, satacağı TL’yi de piyasadan bulmaya çalışan yatırımcının katlandığı maliyete swap (değiş-tokuş) faizi deniyor.

 

Independent Türkçe, Bloomberg

DAHA FAZLA HABER OKU