Suriye’de uluslararası grup kuruluyor… Sonun başlangıcı mı?

Ortadoğu, siyasi ve stratejik savaşların yaşandığı, rekabet ve çıkarların çatıştığı küresel politikanın bir merkezi haline geldi

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin 27 Şubat’ta İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu ile Moskova’da bir araya geldi (Fotoğraf: Reuters)

Rus lider Vladimir Putin’in Suriye krizine çözüm üretmeyi amaçlayan yeni bir uluslararası grup oluşturma planı Ortadoğu'nun yeni gündemi oldu.

27 Şubat’ta İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu ile Moskova’da yaptığı ikili görüşmede alınan karara göre teröristlerin tamamen ortadan kaldırılmasıyla başlayacak olan sürecin adı “Son Kararlılık” olacak. Putin’in bu açıklamasıyla birlikte özellikle Ortadoğu’da çıkarları iç içe geçmiş olan ülkelerden oluşturulacak grubun çalışmalarının niteliği ile ilgili soru işaretleri çoğaldı. Grubun nasıl çalışılacağı konusunda spekülasyonların ortaya çıkmasına neden oldu. 

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Suriye’deki yabancı güçlerin çekilmesini ön gören planın amacı Suriye hükümetine ait kurumların tekrar çalışmaya başlaması ve ülkenin toprak bütünlüğünün korunması.

Putin, konu ile ilgili yaptığı açıklamada “Buradaki amaç, tüm tarafları içerecek bir uluslararası çalışma grubu oluşturmaktır. Liderliğini Suriye hükümeti yapacak ve belki de muhalefet ve bölge ülkeleri de grupta yer alacak. Grup, yakın zamanda tüm terörist yataklarının ortadan kaldırılmasının ardından nihai istikrarı sağlayacak” ifadelerini kullandı.

Kapalı kapılar ardından neler yaşanıyor?

Suriye’deki durumun normalleşmesiyle birlikte uluslararası toplum için bir çalışma grubunun oluşturulacağına yönelik yapılan bu duyuru tüm siyasi çevreler için sürpriz oldu. Ancak Rus analistler Netanyahu’nun Kremlin’deyken bir gözünün İsrail Parlamentosu’nda (Knesset) olduğunu, Rusya’ya gelme sebebinin İsrail iç politikasının başardığı bir uluslararası zafer algısı oluşturmak olduğunu yazdı.

Netanyahu için bu ziyaret, bölgesel sorunların mümkün olduğunca çözümü ve çözülemeyen konuların ikinci bir aşamaya ertelenmesi anlamına geliyor. Ziyareti merceğine alan İsrail Parlamentosu muhalefet bloğundan milletvekili Ksenia Svetlova, Netanyahu’nun ziyaretleri için “reklam amaçlı” yorumunu yaptı. Svetlova, “Her ne kadar bu toplantı önemli olsa da Moskova ziyareti diğer ziyaretler gibiydi” açıklamasında bulundu. 

Moskova'daki Yahudi toplumu ile görüşmeyen Netanyahu, İsrail’deki yolsuzluk davaları nedeniyle Rusya’ya yaptığı ziyareti kısa kesmek zorunda kaldı. Gözlemciler, Suriye’deki durumla, özellikle de İran tehdidiyle ilgili Rusya Devlet Başkanı ile görüşecek ziyaretindeki amacına ulaştığına dikkat çekiyor.

Ruslar, Tel Aviv'in kendileriyle yakınlaşmalarını Tahran’a koz olarak kullanmasını istemiyor. Konuyla ilgili Kommersant gazetesine açıklama yapan Rus diplomatik kaynaklar, İsraillilerin, kapalı kapılar ardında ne olduğuna bakılmaksızın İran’a karşı çekişmelerinde Rusya ile ilişkilerini öne sürmesini memnuniyetle karşılamadıklarını belirtti. Netanyahu'nun İran hakkında “bölgenin istikrarını ve güvenliğini tehdit eden en büyük tehdit” ve “bizi yok etmekle tehdit eden İran’ı önlemek için elimizden gelen her şeyi yapacağız” şeklinde açıklama yapması Suriye’deki İran hedeflerine saldırıların devam edeceğine işaret ediyor.

Öte yandan Twitter üzerinden açıklama yapan Netanyahu, “Eylül 2015’ten beri 11 kere görüştüğüm Başkan Putin’e doğduran ilişkinin iki ordu arasındaki sürtünmeleri önlemede, bölgedeki güveni ve istikrarı sürdürmede hayati bir öneme sahip olduğunu söyledim” dedi.

Devletlerin çıkarlarında örtüşme ve uyum

Ortadoğu, siyasi ve stratejik savaşların yaşandığı, rekabet ve çıkarların çatıştığı, bölgesel ve uluslararası aktörlerin rekabetlerinin bir arada yaşadığı, birbirlerinin çıkarlarını göz önünde bulundurmaya zorlayan küresel politikanın “çok kutuplu” bir merkezi haline geldi. Hepsinin yanında, bir uluslararası grubun oluşumuna yönelik duyum netleşmiş değil. Bu grup nasıl çalışacak? Tarafların menfaatine mi, yoksa Suriye sahasındaki gerçeklere mi odaklanacak? Örneğin Amerika'nın Suriye'nin kuzey topraklarını almak için manevra yaptığı bir zamanda İran ve Rusya ile ortak çalışan ve grupta yer alan ülkelerden biri olan Türkiye’nin pozisyonu ne olacak?

Siyasi analist Samir Salha’ya göre, Rusya Devlet Başkanı'nın hakkında çok fazla ayrıntı vermediği bu projenin, Suriye’nin toprak bütünlüğü ile akıllara birçok soru getirmesine rağmen diyalog ve çözümü harekete geçirme yönünde yeni bir itici güç oluşturması muhtemel. Bu şartlar altında Türk ordusunun geri çekilmesini sağlamak mümkün olacak mı?

Öte yandan Suriye muhalefeti uluslararası çalışma grubuyla ilgili duruşunu “mekanizmanın belirsizliğinden” dolayı henüz açıklamadı. Proje daha önceki görüşmelere ve anlaşmalara darbe mi vuracak, yoksa Astana, Cenevre ve Soçi görüşmelerinin bir tamamlayıcısı niteliğinde mi olacak?

Geir Pedersen’in Birleşmiş Milletler (BM) Suriye Özel Temsilciliği görevine getirilmesinden sekiz hafta sonra Norveçli diplomat, Suriye’deki tarafların temsilcilerine yaptığı ziyaretlerin ardından ilk brifingini Güvenlik Konseyi'ne sundu. Pedersen’in brifingi uluslararası bir grup oluşturularak ortak bir vicdanla savaşı bitirmeye yönelik çalışma yapmayı içeriyordu. 

Netanyahu’nun Moskova ziyareti, geçtiğimiz Eylül ayında Lazkiye bölgesine gerçekleştirilen geniş kapsamlı bombardıman sırasında İsrail uçaklarının Rus keşif uçağını düşürmesinin ardından yapılan ilk ziyaret oldu. Moskova, 15 Rus askerin ölümüne neden olan saldırının sorumluluğunun Tel Aviv’de olduğunu açıklamıştı.

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

https://www.independentarabia.com/node/10351

Independent Türkçe için çevire: Abdurrahman Koç

DAHA FAZLA HABER OKU