Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü: Türkiye'de cezaevinde 123 gazeteci var

Örgütün Türkiye temsilcisi Erol Önderoğlu’nun hazırladığı BİA Medya Gözlem Raporu yayımlandı

2019 Şubat ayı itibariyle Türkiye cezaevlerindeki gazeteci sayısı 123

Sınır Tamınayan Gazeteciler Örgütü'nün (RSF) hazırladığı BİA Medya Gözlem Raporu'na göre halen Türkiye cezaevlerinde 47'si hükümlü, 76'sı tutuklu toplam 123 gazeteci bulunuyor. RSF, "Haber üretim, yayım ve editoryal sürecinde yer alanları" gazeteci olarak tanımlıyor.

Ekim-Kasım-Aralık 2018 dönemi itibariyle toplam 233 gazeteci ve medya temsilcisi 10 ağırlaştırılmış müebbet, 1 müebbet, 2 bin 552 yıl 10 ay hapis ve 3 milyon 928 bin TL maddi veya manevi tazminat cezası istemiyle yargılanıyor. 

Aynı dönemde 25 gazeteci “Cumhurbaşkanına hakaret” davalarının şüphelisi oldu. Yine bu 3 ay içinde 7 gazeteci tutuklandı, 4’ü (Murat Aksoy, Atilla Taş, Kibriye Evren ve Rojhat Doğru) hükümlü veya sanık olarak cezaevine girdi.

3 gazeteci (Hakan Gülseven, Berivan Bila, Sedat Sur) hapse girdi ve aynı dönemde tahliye edildi. Önceki dönemlerde tutuklanan Avusturyalı dergi yazarı Max Zirngast, Ece Sevim Öztürk ve Şirin Kabakçı bu dönemde adli kontrolle serbest bırakıldı. 

Erdoğan’a hakaret davaları ilk sırada 

Son üç ayda, Cumhurbaşkanı Erdoğan’a ilişkin görüş ve eleştirileri nedeniyle 15 gazeteci, toplam 70 yıl hapis talebiyle yargılandı. Biri aklanırken, beşi toplam 8 yıl 2 ay 22 gün hapse (2 yıl 9 ay 20 günü ertelendi) mahkum edildi. 

Ayrıca 10 gazeteci (Ahmet Sever, Berivan Bila, Hasan Cemal, Nurcan Gökdemir, Deniz Varlı, Fatih Portakal, Selma Erdal, Alican Uludağ, Kutlu Esendemir ve Levent Gültekin) hakkında soruşturma açıldı. 

Erdoğan'ın Cumhurbaşkanı seçildiği Ağustos 2014’ten 1 Ocak 2019'a kadar, Cumhurbaşkanına yönelik eleştiri ve suçlamalar için uygulanan TCK 299 maddesi uyarınca, en az 54 gazeteci hüküm giydi.

Cemal Kaşıkçı da raporda

2018’in Ekim-Kasım-Aralık döneminde Washington Post gazetesi yazarı, Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı (Jamal Khashoggi), 2 Ekim'de İstanbul’daki Suudi Arabistan Konsolosluğu'nda öldürüldü. 

2 gazeteci (Fatih Portakal ve Nalin Öztekin) ve 2 yayın kuruluşu (Cumhuriyet ve Odatv sitesi) tehdit edildi. Fox TV haber sunucusu Fatih Portakal’ı hem Cumhurbaşkanı Erdoğan, hem de Osmanlı Ocakları tehdit etti. 

İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun hedef gösterdiği Cumhuriyet gazetesinin, İstanbul Şişli’deki merkez binasının park yerindeki aracına mermi isabet etti.

 

 

İstanbul’da öldürülen Suriyeli gazeteci

2017 yılında bir Suriyeli kadın gazeteci İstanbul’da öldürüldü, 20 gazeteci, bir gazete ve bir yayınevi saldırıya uğradı. 12 gazeteci ve 5 medya kuruluşu tehdit edildi, 5 haberci sözlü saldırıya maruz kaldı.

10 gazeteci veya medya temsilcisi “darbeye iştirak” veya “devletin birliğini bozmak” suçlamasıyla toplam 10 kez ağırlaştırılmış müebbet hapis istemiyle yargılanıyor. 

“Casusluk” veya “Devlete ait gizli belgeleri temin ve yayımlamak” iddiasıyla 9 gazeteci toplam 1 müebbet ve 500 yıl hapis istemiyle yargılanıyor.

Biri “haberleşmenin gizliliğini ihlal” gerekçesiyle 3 yıl hapisle, biri “Atatürk’ün anısına hakaret” iddiasıyla 4 yıl 6 ay hapisle yargılanan iki gazeteci var.

182 gazeteci için istenen cezaların toplamı 10 ağırlaştırılmış müebbet, 1 müebbet hapis, 2 bin 399 yıl 10 ay hapis cezası oldu. Sanık sayısı ve cezalara ilişkin bu hesaplamaya “hakaret” ve “Cumhurbaşkanı’na hakaret”e dair yargılamalar dahil değil.

327 haber linkine sansür, Wikipedia 20 aydır yasak

Ekim-Kasım-Aralık 2018 döneminde 31 gazeteci “hakaret” suçlamasıyla açılan ceza davaları kapsamında toplam 83 yıl 4 ay hapis cezası talebiyle yargılandı. 

Aynı dönemde 5 gazeteci (biri çizer) ve 5 medya kuruluşu da “kişilik haklarına saldırı” veya “hakaret” iddiasıyla toplam 3 milyon 928 bin TL manevi tazminat istemiyle yargılanıyordu. 

Dünyanın en yaygın internet ansiklopedisi Wikipedia, birkaç sayfasında Türkiye Hükümetini hedef alan içerikler bulunduğu gerekçesiyle 20 aydır Türkiye’de yasak. 

Çalık Holding’den Kalyon’a, Akın İpek’ten Kıvanç Tatlıtuğ’a birçok kesim, İnternet haber mecrasına erişim yasağı getirtti. THY'nin gazete yasağı sürdü, bir röportaj ve iki muhabirin çalışması engellendi, bir cezaevi mektubu yasaklandı. 

Anayasa Mahkemesi (AYM), Ekim-Kasım-Aralık 2018 döneminde ikisi gazeteci, biri internet haber sitesi, biri polis olmak üzere üç dosyadan Anayasa'nın güvence altına aldığı ifade özgürlüğü hakkının hiçe sayıldığı gerekçesiyle toplam 8 bin 227 TL tutarında tazminata hükmetti.

"AYM siyasi risk taşımayan dosyalara bakıyor"

Rapora göre Anayasa Mahkemesi (AYM) risk taşımayan, iktidarın güvenlik politikalarına ters düşmeyecek dosyaları belirli ölçülerde gündemine alırken; 15 Temmuz darbe girişiminden sonra gazetecilere yönelik keyfi tutuklama, ağır tecrit ve basın özgürlüğü ihlaline dayalı suskunluğunu sürdürüyor. 

Cumhuriyet gazetesi çalışanları ve diğer dosyalardan yargılanan medya çalışanlarının başvuruları, zamanında AYM Genel Kurulu’ndan karara bağlanmazsa, dosyaları onanır onanmaz bu kez hükümlü olarak hapse girebilirler. (7 Cumhuriyet Gazeteci yöneticisi ve çalışanı için istinaf mahkemesinin onaması üzerine yeniden cezaevi yolu göründü.)

Gazeteci Haydar Meriç’in kaçırılması ve öldürülmesiyle ilgili yargılama Kırklareli Ağır Ceza Mahkemesi’nde sürerken, gazeteciyi fiziki takibe aldığı ifade edilen bir polis memuru "FETÖ üyeliği", “hukuka aykırı dinleme” gibi suçlamalarla 23 yıl 4 ay hapse mahkum edildi.

Dündar’ın tetikçisi para cezasıyla kurtuldu

Cumhuriyet gazetesi eski yayın yönetmeni Can Dündar'a yönelik silahlı saldırıda bulunan Murat Şahin “izinsiz silah taşımak”tan 10 ay hapis, NTV muhabiri Yağız Şenkal’ı yaralamaktan da 4 bin 500 TL idari para cezasıyla kurtuldu. 

Midyat Emniyet Müdürlüğü’ne yönelik 8 Haziran 2016’daki bombalı saldırıyı haberleştirirken, 10’u aşkın gazetecinin güvenlik kuvvetlerinin ve bir grubun saldırısına uğraması 2,5 yıldır cezasız.

Ahmet Şık’ı “İmamın Ordusu” taslak kitabı nedeniyle Mart 2011’de komployla tutukladıkları gerekçesiyle 7 hakim ve savcı hakkında “görevi kötüye kullanmak” ve “hürriyeti kısıtlamak” suçlarından dava açıldı.

Mumcu cinayeti davası sürüyor

Gazeteciler Uğur Mumcu ve Ahmet Taner Kışlalı’nın 90’lı yıllarda öldürülmesini de kapsayan Umut Davası, bombacı Oğuz Demir ile AYM’nin yeniden yargılama istediği 5 sanıkla ilgili iki ayrı dosya halinde sürüyor. 

Özgür Ülke gazetesinin, İstanbul Kadırga’da, dönemin Başbakanı Tansu Çiller’in yazılı talimatından sonra bombalanmasının sorumlularına ise hiçbir zaman dokunulmadı. 

Radyo Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), Ekim-Kasım-Aralık 2018 döneminde haber, film ve program yayınlarından dolayı TV kuruluşlarına 23 program durdurma cezası ve 37 para cezası verirken radyo kuruluşlarına bu dönemde herhangi bir işlem yapılmadı. 

Kurul, TV’lere toplam 37 program durdurma ve 5 milyon 297 bin 702 TL para cezası verdi.

DAHA FAZLA HABER OKU