Gökbilimcilere göre, iyi bilinen yıldız alışılmadık davranışlar sergiliyor ve şekil değiştirmiş gibi görünüyor.

Orion takımyıldızında görülebilen kırmızı süper dev Betelgeuse, tarih boyunca gökyüzünün en parlak yıldızlarından biriydi. Ancak son aylarda daha önce hiç görülmemiş ve açıklanamayan biçimde kararmaya başladı.

Bazı gökbilimciler başlangıçta yıldızın Dünya'dan da görülebilecek etkileyici bir süpernovaya dönüşmek üzere olabileceğini düşünmüştü. Fakat gökbilimciler artık yıldızı beklenmedik şekillerde değiştirenin başka bir şey olduğunu düşünüyor.

Elde edilen yeni görüntüler, yıldızın hem parlaklığının azaldığını hem de bize görünen şeklinin değiştiğini gösteriyor.

Kararmaya devam eden Betelgeuse, şu an normal parlaklığının yaklaşık yüzde 36'sı kadar ışık saçıyor. Olay çıplak gözle görülebilecek kadar belirgin, ancak teleskoplarla yapılacak ileriki araştırmalar, gizemli kararma hakkında daha fazla bilgi edinmeyi amaçlıyor.

Aralıktan bu yana gökbilimciler, yıldızın sıradışı davranışını anlamak için ESO'nun Çok Büyük Teleskobu'nu kullanarak yıldızı gözlemliyor.

Bilim insanları yıldız yüzeyinin çarpıcı, yeni görüntüsünü ortaya çıkardı. Ocak 2019'da, henüz kararma başlamamışken aynı teleskobu kullanarak çok benzer bir görüntünün alınmış olması gökbilimcilere yardım etti ve iki görüntüyü karşılaştırarak Betelgeuse'un geçirdiği değişimi daha iyi anlamalarını sağladı.

Araştırmacılar şimdi, yıldızın aslında süpernovaya dönüşmek üzere olmadığını, ancak benzer biçimde çarpıcı bir süreç deneyimlediğini düşünüyor. Yeni araştırma, Betelgeuse gibi kırmızı süper devler ve bu tür alışılmadık davranışların sebepleri hakkında bilgi vermeye yardımcı oluyor.

Araştırmayı yürüten, Belçika'daki KU Leuven'de gökbilimci Miguel Montargès, "Üzerinde çalıştığımız iki senaryo var: Olağandışı yıldız faaliyeti ya da bize doğru toz tahliyesi nedeniyle yüzeyin soğuması" diye açıkladı.

Elbette, kırmızı süper devler hakkındaki bilgimiz tam değil ve bu hala devam eden bir çalışma. Bu yüzden sürprizlerle karşılaşmak mümkün.

Yine Çok Büyük Teleskop kullanılarak çekilen diğer görüntüler, Betelgeuse çevresindeki tozun kızılötesi ışık yaydığını gösteriyor. Bu, yıldızı oluşturan malzeme uzaya geri fışkırdığında gerçekleşiyor gibi görünüyor.

KU Leuven'de doktora öğrencisi Emily Cannon, "Popüler astronominin 'Hepimiz yıldız tozundan geliyoruz' ifadesini sık sık duyarız. Peki, bu toz tam olarak nereden geliyor?" diye sordu. 

Süpernovaya dönüşmeden önce de Betelgeuse gibi kırmızı süper devler, ömürleri boyunca büyük miktarda madde yaratır ve püskürtür. Modern teknoloji, yüzlerce ışık yılı uzaklıktaki bu nesneleri daha önce görülmemiş ayrıntılarıyla incelememizi sağlıyor ve bize kütle kayıplarını tetikleyen şeyin gizemini çözme fırsatı veriyor.

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

https://www.independent.co.uk/life-style/gadgets-and-tech

Independent Türkçe için çeviren: Ata Türkoğlu