Eski Adalet Bakanı Türk’ten İş Bankası yazısı: Erdoğan’ın asıl kabul edemediği budur

Hikmet Sami Türk: Başkanı Erdoğan, bu yoldan İş Bankası yönetiminde etkili olmak istemektedir

Fotoğraf: AA

Eski Adalet Bakanı Prof. Hikmet Sami Türk, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın açıklamaları sonrası yine gündeme gelen “CHP’nin İş Bankası’ndaki hisseleri” hakkında Cumhuriyet’in “Olaylar ve Görüşler” köşesine yazdı.

Türk, Erdoğan’ın hisselerin Hazine’ye devri konusunda Anayasa’nın 69. Maddesindeki “Siyasi partiler, ticari faaliyetlere girişemezler” ile Siyasi Partiler Kanunu’nun 67. Maddesinde yer alan “Siyasi partiler ticari faaliyette bulunamazlar” ifadeleri gerekçe gösterdiğini söyledi ve şunları kaydetti:

 Ancak vasiyet yoluyla bir bankanın pay senetlerine sahip olmak ve o pay senetleri dolayısıyla banka yönetim kurulunda dört üye ile temsil edilmek, ticari faaliyet olarak nitelenemez. Fakat Erdoğan’ın asıl kabul edemediği budur. Atatürk’ün vasiyetnamesi gereğince CHP’nin mülkiyetinde olan pay senetleri Hazine’ye devredildiği takdirde onların yerine Hazine’yi temsil eden bürokratlar gelecektir. Günümüzde onları aday gösterecek olan da Cumhurbaşkanı’nın damadı, Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’tır. Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Erdoğan, bu yoldan İş Bankası yönetiminde etkili olmak istemektedir. Asıl amaç budur.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Hukuki açıdan Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucu lideri Mustafa Kemal Atatürk’ün miras bıraktığı senetlerin Hazine’ye devredilmesinin mülkiyet ve miras haklarını çiğneyeceğini belirten Türk, şunları söyledi:

Türk Dil ve Tarih kurumlarına sağlanan mali menfaatlere dokunulursa ayrıca bu yönden anayasaya aykırı bir gasptan başka bir şey olmaz. 

İş Bankası hakkında

Türkiye’nin en büyük özel bankalarından biri olan İş Bankası 1924 yılında Atatürk’ün talimatıyla kuruldu. Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucu lideri Mustafa Kemal Atatürk hayatını kaybetmeden iki ay önce, 5 Eylül 1938’de kendi el yazısıyla hazırladığı vasiyetnamede sahip olduğu hisse senetlerinin mülkiyeti ve yönetimini CHP’ye bıraktığını söylüyor. Atatürk yine vasiyetinde hisselere ilişkin kâr payının ise Türk Dil Kurumu ve Türk Tarih Kurumu’na bırakılmasını istiyor. Buna göre CHP, İş Bankası’nda Atatürk’e ait hisselerin yüzde 28.09’unun mülkiyet ve yönetim hakkına sahip.

Nasıl devredilebilir?

CHP’nin bankadaki hisseleri dönem dönem gündeme geliyor. Devir için ilk formülün Siyasi Partiler Kanunu'nda (SPK) değişiklik yapılması olduğu belirtiliyor.

SPK'nın 67. Maddesi ve Anayasa'nın 69. Maddesi, partilerin "ticari faaliyette bulunamayacağını" hükme bağlıyor. AK Parti ve ona destek veren MHP'nin TBMM'deki sandalye sayısı Anayasa değişikliğine olanak tanımadığı için sorunun SPK ile çözülmesi değerlendiriliyor.

Geçmişte ne olmuştu?

1953'te Demokrat Parti iktidarı da İş Bankası hisselerini "kamulaştırdı." Adnan Menderes hükümeti döneminde çıkarılan yasayla CHP'nin mallarına el konulurken, İş Bankası hisseleri de Hazine'ye devredildi. Yasa 10 yıl sonra, 1963'te Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edildi, hisseler CHP'ye geri döndü.

Hisseler ikinci kez ise 12 Eylül 1980'deki askeri darbe sonrası Hazine'ye geçti. Darbenin ardından tüm siyasi partiler gibi CHP de kapatıldı. Partinin tüm malvarlıkları gibi, İş Bankası hisseleri de Hazine'ye devredildi. Sivil siyasete dönülmesinin ardından CHP'nin de yeniden açılmasıyla, AYM'ye yapılan başvuru doğrultusunda hisseler CHP'ye iade edildi.

 

Cumhuriyet, Independent Türkçe

DAHA FAZLA HABER OKU